CV

Er is niet één perfecte manier om je cv op te stellen, maar er gelden wel enkele algemene regels en principes. Een cv moet een aantal standaardgegevens bevatten, normaal gesproken:

Persoonsgegevens 

Naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres. Je persoonsgegevens moeten niet veel ruimte innemen. Veel mensen zetten ze bovenaan hun cv, direct onder hun naam.

Carrièredoel of persoonlijk profiel

Veel werkgevers en recruiters zien graag een persoonlijk profiel of samenvatting in een cv. Het is niet verplicht, maar je kunt er wel een duidelijk beeld van jezelf mee laten zien (als je dat inderdaad hebt). Dit moet kort en bondig zijn: drie regels is ongeveer de juiste lengte. Het moet je carrièreplan duidelijk maken en/of je belangrijkste eigenschappen benadrukken.

Voorbeeld

Ik ben afgestudeerd in de werktuigbouwkunde, heel gemotiveerd, zelfverzekerd en enthousiast, en kan goed in een team werken. Tijdens mijn studie heb ik stage gelopen op de onderhoudsafdeling van een gasbedrijf. Nu ben ik op zoek naar een uitdagende functie bij de afdeling Research & Development van een offshorebedrijf. 

Opleiding en diploma’s

Noem al het onderwijs dat je hebt gevolgd, te beginnen met het meest recente. Je hoeft niet veel details over je middelbare school te geven. Als je cum laude bent afgestudeerd, moet je dit vermelden. Je hoeft geen cijfers op te geven.    

Het is wel de moeite waard om wat meer details te geven over je studie, omdat werkgevers de details niet kennen en niet weten wat de relevantie voor de functie is. Noem de belangrijkste modules en je masterscriptie, afstudeerproject of ander belangrijk werkstuk waarin je je vaardigheden hebt laten zien. Had je bijvoorbeeld als onderdeel van je opleiding contact met een werkgever? En hoe ontwikkelde je hierin je samenwerkingsvaardigheden?

Werk en stage

In dit gedeelte moeten gegevens staan van vroegere en huidige dienstverbanden (inclusief tijdelijk en parttime), stages en vrijwilligerswerk. Als het een lange lijst is, kun je de relevantste of belangrijkste voorbeelden selecteren.

Het is handig voor werkgevers als je in het kort steeds de opgedane ervaring en vaardigheden noemt.

• Als je een chronologisch cv opstelt, vermeld dan achtereenvolgens steeds de functie met een korte beschrijving van je belangrijkste taken, van wat je hebt bereikt en van de vaardigheden die je hebt ontwikkeld.
• Als je een op vaardigheden gebaseerd cv opstelt, vermeld dan kort al je banen, maar maak ook een gedeelte ‘Vaardigheden’ of iets dergelijks.

Successen

In dit gedeelte heb je de mogelijkheid om jezelf aan te prijzen met behulp van informatie die geen vast of ander werk betreft. Je kunt er onderverdelingen in aanbrengen, bijvoorbeeld academische prijzen, sportprestaties, lidmaatschap van clubs en verenigingen. Leg de werkgever uit waarom je vanwege deze successen een wenselijke kandidaat bent. Je bent bijvoorbeeld niet alleen lid maar ook penningmeester van de plaatselijke roeivereniging: een verantwoordelijke functie waarvoor je over organisatorische vaardigheden moet beschikken en goed met geld moet kunnen omgaan.

Vaardigheden

Als je nog geen rubriek ‘Vaardigheden’ hebt als onderdeel van een op vaardigheden gebaseerd cv, kunt je er eventueel alsnog een toevoegen, met details van specifieke vaardigheden met betrekking tot bijvoorbeeld IT of talen. In beide gevallen moet je kwantificeerbare vaardigheden (bijv. talenkennis) en abstracte (werk)vaardigheden afzonderlijk noemen. Werkgevers scannen je cv op belangrijke termen (bijv. IT-vaardigheden) en zoeken niet altijd goed.

Wees specifiek over je competentieniveau op het gebied van IT-vaardigheden, dus vermeld niet alleen maar ‘Word, Excel, Internet’. Vermeld of je bekwaam, competent of een beginner bent. Hetzelfde geldt voor taalvaardigheden. Beheers je de taal als beginner, gemiddeld of vloeiend? Het kan ook nuttig zijn om onderscheid te maken tussen spreken, lezen en luisteren.

Interesses en vrije tijd

Veel mensen geven aan wat ze in hun vrije tijd doen, zoals sporten, theaterbezoek of een muziekinstrument bespelen. Noem liever actieve dan passieve activiteiten en geef geen lange lijst zonder details. Bedenk waarom de werkgever zou willen weten wat je doet en hoe je kunt uitleggen waarom dat relevant is. Als je je woorden zorgvuldig kiest, kun je laten zien hoe je vaardigheden of andere eigenschappen zich hebben ontwikkeld als gevolg van je interesses. Iets als ‘zelfstandig reizen’ suggereert bijvoorbeeld dat je vindingrijk en flexibel bent.

Referenties

Het is gebruikelijk om twee referenties te geven, liefst een van de universiteit (zoals een persoonlijke begeleider) en een van een werkgever. Je kunt ook gewoon schrijven “Referenties op aanvraag beschikbaar”, vooral als er weinig ruimte is.

Optionele informatie

Geboortedatum

Het is onwettig voor Europese werkgevers om kandidaten te discrimineren op grond van hun leeftijd. Het is dus geheel aan jou of je al dan niet je geboortedatum vermeldt. De jaren waarin je naar school bent gegaan zijn sowieso al een goede indicatie.

Burgerlijke staat en geslacht

Tenzij specifiek en rechtmatig gevraagd voor de functie (wat ongebruikelijk is), hoef je over het algemeen je burgerlijke staat en geslacht niet te noemen. Als je voornaam genderneutraal is (bijv. Anne), kun je ervoor kiezen om het wel te doen.

Nationaliteit

Het is niet verplicht om je nationaliteit te vermelden, maar deze informatie kan wel nuttig zijn. Hij kan bepalend zijn voor in hoeverre je in een bepaald land kunt werken. Als je een buitenlandse student bent, kun je hier de status van je werkvergunning verduidelijken. Sommige Europese werkgevers nemen geen niet-EU-burgers aan die een werkvergunning nodig hebben. Vermeld dit daarom in een vroeg stadium, om teleurstelling te voorkomen.

Werkgevers ontvangen graag goed leesbare, duidelijk gepresenteerde cv’s, waaruit zorgvuldigheid, bevlogenheid en aandacht voor detail blijken. De presentatie van je cv kan ervoor zorgen dat de werkgever het grondig gaat lezen of het juist snel weglegt. 

Je cv moet de lezer in staat stellen om snel en zonder problemen de relevante informatie te vinden. Misschien zijn er heel veel binnengekomen, en als jouw cv om welke reden dan ook slecht leesbaar is, wordt het misschien snel weggelegd. Verder maakt niets een zo onverschillige indruk als een cv met spelfouten of typefouten erin. Controleer het altijd goed op fouten, of beter nog, laat iemand anders ernaar kijken.

De opmaak van je cv

Er zijn enkele basisregels om je cv een leesbare en aantrekkelijke opmaak te geven. Enige opmaak is wenselijk om onderscheid te maken tussen verschillende onderdelen. Opmaak brengt structuur aan in de tekst en maakt deze beter leesbaar.

Wel gebruiken:

• Vet (met mate) voor koppen en subkoppen.
• Verschillende lettergrootten voor koppen en andere tekst.
• Een lettergrootte van 11 of 12 punten.
• Een lettertype dat goed leesbaar is. Schreefletters (schreven zijn de lijntjes dwars op de uiteinden van de letterlijnen) zijn op papier makkelijker te lezen. Times New Roman is een goed standaardvoorbeeld, maar ook Bookman en Garamond werken goed.
• Tabellen om tekst netjes in kolommen te zetten. Maak wel de randen onzichtbaar.

Niet gebruiken:

• Te veel vet. Dan valt niets meer op.
• Te veel variaties in lettergrootte. Dit is onrustig voor het oog.
• Koppen geheel in hoofdletters. Die zijn moeilijk te lezen.
• Vet én onderstreept. Die dienen hetzelfde doel, en over het algemeen verdient vet de voorkeur.
• Achtergrondafbeeldingen. Die leiden de aandacht af en maken de tekst moeilijker te lezen.

Spellings- en typefouten

Wanneer je cv typefouten of fouten in spelling of grammatica bevat, zal een werkgever eerder geneigd zijn je in de eerste ronde af te wijzen, vooral als er veel concurrentie is voor een baan of een traineeprogramma. Fouten wijzen erop dat je niet veel zin hebt om je best te doen, en laten duidelijk zien dat aandacht voor detail, iets wat veel werkgevers belangrijk vinden, niet je sterkste punt is. Ook maken ze een tekst soms moeilijker te begrijpen.

Als je denkt dat je cv klaar is, controleer het dan nog een keer grondig, en laat dat ook door iemand anders doen. Hardop lezen kan ook helpen om eventuele fouten te ontdekken. Doe nog een laatste controle voordat je het verstuurt, vooral als je wijzigingen hebt aangebracht.

Lees onze Basishandleiding en verbeter je cv volgens onze cv-checklist 

Je CV e-mailen

De meeste werkgevers en arbeidsbemiddelingsbureaus accepteren cv’s via e-mail, en veel geven hier zelfs de voorkeur aan.

• Zet je naam en de functietitel, en een eventueel referentienummer, in een koptekst op elke pagina van de bijlage.
• Geef de bijlage een betekenisvolle naam. Het is voor de werkgever niet handig om veel documenten met de naam cv.doc te ontvangen. Gebruik je eigen naam om onderscheid aan te brengen, bijvoorbeeld annedevries-cv.docx en annedevries-brief.docx.
• Geef je e-mailbericht een betekenisvol onderwerp, met functietitel, referentienummer en je naam.
• Vergeet niet de bijlage(n) bij te voegen, en gebruik in de hoofdtekst van je e-mail de woorden “Bijgevoegd vindt u…” of iets dergelijks om er de aandacht op te vestigen.
• Schrijf je e-mail in een formele stijl. Je weet niet wie het bericht onder ogen krijgt.
• Gebruik een e-mailadres dat professioneel klinkt.
• Controleer alles heel goed, ook het adres van de ontvanger, voordat je op ‘Verzenden’ klikt.
• Vraag om bevestiging dat je e-mail met bijlage is ontvangen.

Het gebruik van passende taal en schrijfstijl in je cv maakt het voor werkgevers gemakkelijker om de informatie die je ze stuurt te begrijpen. Je maakt er ook een goede eerste indruk mee, en je laat zien dat je over effectieve communicatieve vaardigheden beschikt.

Welke schrijfstijl?

Er is geen goede of foute stilistische benadering voor het schrijven van je cv. Hieronder vind je voorbeelden en suggesties, maar uiteindelijk is de keuze aan jou. Kies de stijl die het beste bij jou past.

De enige essentiële regel is dat je consequent bent. Kies één schrijfstijl en houd daaraan vast. Veel mensen beginnen op de ene manier te schrijven en gaan dan over op een andere manier. Daardoor leest het document niet prettig en kan het zelfs lastig te begrijpen worden. Werkgevers willen niet te veel moeite hoeven doen om te begrijpen wat je ze vertelt.

Eerste persoon

Een effectieve en directe manier om over jezelf te schrijven is het gebruik van de eerste persoon, ofwel ‘ik’.

Voorbeeld

Ik ambieer een carrière in de architectuur en draag momenteel door middel van CAD-tekeningen bij aan de renovatie van het gebouw van de studentenvereniging.  Ik wil graag stage lopen bij TIEN+ Architecten omdat mijn carrièredoel op de lange termijn is om me te specialiseren in renovatieprojecten. 

Passieve stijl

Een steeds gebruikelijker manier om jezelf in een cv te presenteren is om in een passieve stijl te schrijven, zonder ‘ik’ of je naam te gebruiken.

Voorbeeld

Ambieer een carrière in de architectuur en draag momenteel door middel van CAD-tekeningen bij aan de renovatie van het gebouw van de studentenvereniging. Een stageplaats bij TIEN+ Architecten betekent relevante ervaring voor het carrièredoel voor de lange termijn: een specialisatie in renovatieprojecten.

Opsommingen

Passief schrijven is vaak goed bruikbaar bij het schrijven van tekst in lijsten met opsommingstekens. Die maken een objectieve en heldere indruk, en je komt niet in de verleiding om een mini-essay over jezelf te schrijven. In dit geval is het minder belangrijk dat de zinnen volledig en goed geconstrueerd zijn, en kun je in minder ruimte evenveel informatie overbrengen.

Voor:

Voorbeeld

In deze functie heb ik aangeboden om IT-trainingen te geven aan collega’s op mijn afdeling en anderen. Ik heb ook de introductietraining voor nieuwe teamleden gedaan.

Na:

Voorbeeld

Aangeboden om IT-trainingen te geven aan administratieve collega’s. Introductie van nieuwe teamleden gedaan.

Actiewerkwoorden of krachtwoorden maken het gemakkelijker om uit te leggen wat je daadwerkelijk hebt gedaan in situaties die je als voorbeeld geeft in je cv. Als je krachtwoorden gebruikt in zinnen over je successen, word je ook aangemoedigd om positief te denken over wat je hebt gedaan en wat je in de toekomst kunt doen. Het kan moeilijk zijn om andere beschrijvingen te bedenken voor iets dat voor jou misschien een alledaagse taak lijkt. De bijgevoegde lijst van woorden in 'Bronnen' hieronder kan inspiratie bieden voor mogelijke woorden om te gebruiken.

Met een beetje enthousiasme kun je veel bereiken. Iemand met een enthousiaste houding, die duidelijk belangstelling voor het werk uitspreekt, heeft vaak een betere kans om een baan te krijgen dan iemand met vergelijkbare vaardigheden en ervaringen die ervan uitgaat dat enthousiasme niet nodig is of vanzelf spreekt. Je cv moet dus overtuigend je belangstelling en motivatie voor de functie overbrengen, en niet alleen je vaardigheden en ervaring beschrijven.

Een veel gemaakte fout bij solliciteren is om ervan uit te gaan dat de lezer van brief en cv het vanzelf vindt spreken dat je geïnteresseerd bent in een baan, gewoon omdat je hebt gesolliciteerd. Maar werkgevers doen zelden of nooit aannames over kandidaten. Als je niet duidelijk bent en geen onderbouwing met bewijsmateriaal geeft (voor zover mogelijk), is de kans kleiner dat ze de sollicitatie serieus in overweging nemen.

De taal die je in je cv gebruikt, bepaalt hoe goed je boodschap overkomt bij de lezer. Sommige soorten taal vormen obstakels die de lezer ophouden, en misschien heeft hij of zijn geen zin om die extra moeite te doen.

Jargon

Je kunt best complexe termen en taal te gebruiken als het om een heel technisch of gespecialiseerd vakgebied gaat, zolang het maar relevant is voor de functie of stageplek waar je naar solliciteert. Het is gebruikelijk en beleefd om bij het eerste gebruik van een afkorting of acroniem ook de volledige versie te geven, voor het geval de lezer er onbekend mee is.

Uitsloverige of bloemrijke taal

Je cv is een officieel document, maar het is niet nodig om een stijl te gebruiken die ver van de spreektaal af staat. Je stijl moet bij eerste lezing gemakkelijk te begrijpen zijn en mag de lezer niet in verwarring brengen of irriteren. Houd het simpel en duidelijk, en geef relevante en interessante informatie.

Quick guide CV Checklist

Action verbs for your CV