In het basisonderwijs zijn zowel kennis als vaardigheden van belang. Dat zegt ook Leon Dirks, afgestudeerde TU Delft student Industrieel Ontwerpen. Iedereen moet immers kunnen rekenen en een taal leren beheersen. Leon kaart echter aan dat er ook aspecten zijn zoals creatief denken, samenwerken en het probleemoplossend vermogen, die hij kinderen van jongs af aan wil bijbrengen. “Er is niet altijd één oplossing. Meerdere antwoorden kunnen mogelijk zijn door breder te kijken dan je gewend bent.” Dat is de essentie van ontwerpend leren. Dat is stap 1. Probleem verkennen.
Stap 2. Ideeën verzinnen:
Leon werkt bij het Wetenschapsknooppunt TU Delft. Een organisatie die leerlingen van 4 tot 14 jaar en hun leraren stimuleert tot onderzoekend en ontwerpend leren. “Tijdens mijn studie vond ik eigenlijk twee dingen interessant. Enerzijds het ontwerpen voor kinderen en anderzijds het leiden van mensen in een creatief proces.” Nu combineert Leon beide interesses in zijn werk. “Ik vertaal mijn manier van denken en doen, als industrieel ontwerper, naar praktische lessen en werkvormen voor de basisschool.”
Stap 3. Concepten uitwerken:
Met behulp van trainingen en workshops leren leraren hoe ze hun leerlingen kunnen begeleiden tijdens een ontwerpproces. Dit is een belangrijke stap. “In het basisschoolonderwijs zijn leraren vaak gericht op het resultaat van een opgave, nu leren ze om te kijken naar het proces van de leerling.”
Stap 4. Prototype maken:
Vanuit het Wetenschapsknooppunt heeft Leon praktische werkvormen ontwikkeld voor de verschillende fases van het ontwerpproces. Hiermee leren leerlingen op een concrete manier eerst heel breed na te denken en vervolgens juist heel specifiek. “In onze methodes maken we gebruik van een ontwerpproces met zes fases. Deze is niet leidend, maar geeft houvast en structuur aan leraren. Wanneer deze fases één voor één worden uitgelegd, met hun bijbehorende werkvormen, zie ik leraren steeds meer enthousiasme tonen naar de methodes die we aanleveren.”
Stap 5. Testen en Optimaliseren:
Aan het begin van een training spreken basisschoolleraren vaak hun twijfels uit over de methodes van Leon. Hoe kun je leerlingen aanmoedigen tot een andere gedachtegang met alternatieve oplossingen? “Daarom is het belangrijk dat leraren tijdens de training zelf ook een deel van het ontwerpproces ervaren. Zo kunnen ze het proces beter begrijpen en later dus beter begeleiden.”
Stap 6. Presenteren:
Tenslotte is het aan de leraren om dat wat ze geleerd hebben toe te passen in hun eigen lessen. Leon is blij met de grote vraag naar deze nieuwe manier van lesgeven. “Technologische ontwikkelingen gaan tegenwoordig zo snel. Je weet niet wat er de komende vijf of tien jaar allemaal gaat gebeuren. Om je leerlingen daarop voor te bereiden, moet je de focus niet leggen op de technologie maar op het proces. De kinderen van nu zijn immers de ontwerpers van de toekomst.”
