Nederlanders zijn het niet eens over de wenselijkheid van de corona app
Nederlanders hebben sterk verschillende meningen als het gaat over de wenselijkheid van de track-and-tracing corona app. Sommige Nederlanders zouden de app liever vandaag dan morgen installeren, terwijl andere Nederlanders de app onder geen beding zouden installeren en het een kwalijke zaak vinden dat de overheid nadenkt over de introductie van de app. Daarnaast is er een groep Nederlanders die een genuanceerde mening heeft. Zij zouden de app installeren als deze naar hun beoordeling meer voordelen heeft dan nadelen. Het hangt van de voorwaarden en eigenschappen van de app af of zij overgaan tot installatie. Deze groep twijfelaars is essentieel voor het Kabinet om de gewenste dekkingsgraad van 60% te halen. Dit blijkt uit het onderzoek dat is uitgevoerd door onderzoekers van de Universiteit Maastricht, de Vrije Universiteit Amsterdam, de TU Delft en het RIVM. Een random getrokken steekproef van 926 Nederlanders deed mee aan een keuze-experiment waarin verschillende varianten van de app werden voorgelegd. Deelnemers werd vervolgens gevraagd welke app zij liever zouden installeren en of zij de app waar hun voorkeur naar uitging daadwerkelijk zouden installeren. Op deze pagina komt u meer te weten over dit onderzoek en de resultaten.
Om de verspreiding van het coronavirus te helpen bestrijden, werkt de overheid momenteel aan het ontwikkelen van een tracking-and-tracing app. Zo’n app houdt bij welke telefoons in de buurt van elkaar zijn geweest en geeft een melding als men in de buurt van iemand is geweest die met het coronavirus geïnfecteerd blijkt. De effectiviteit van de app wordt bepaald door het aantal Nederlanders dat de app installeert: hoe meer Nederlanders de app installeren, hoe effectiever de app. In het publieke debat lopen de meningen over een dergelijke tracking-and-tracing app echter erg uiteen. Sommigen willen graag alle middelen inzetten om de pandemie te bestrijden, terwijl anderen een tracking-and-tracing app een te zware inbreuk op de privacy vinden. Systematische inzichten in de voorkeuren van Nederlanders voor de corona app zijn daarom relevant.
Op dit moment worden voorkeuren vaak gemeten via opiniepeilingen waarin aan Nederlanders bijvoorbeeld wordt gevraagd of zij de app wel of niet zouden installeren. Een groot nadeel van dit type peilingen is dat burgers hun voorkeuren uiten zonder dat zij weten waar zij precies hun voorkeuren over uiten. Voorkeuren over de corona app hangen waarschijnlijk af van de kenmerken van de app. Is de app anoniem? Hoe groot is de kans dat de app een verkeerde melding geeft en je onterecht thuiszit of juist geen melding krijgt, terwijl je wel COVID-19 onder de leden hebt? Dit kan men te weten komen door voorkeuren van Nederlanders over de corona app te analyseren met keuze-experimenten.
Het experiment
In het keuze-experiment moesten deelnemers acht keer een keuze maken tussen twee varianten van de corona app. Respondenten kregen eerst de vraag: “Welke app zou u liever willen installeren op uw eigen smartphone?”, en vervolgens: “Zou u de gekozen app daadwerkelijk installeren of niet?”. Als respondenten geen smartphone hadden, dan werd aan hen verteld dat zij ervan uit konden gaan dat ze van de overheid gratis een klein apparaatje konden krijgen (token) dat hetzelfde kan als de app. Door deze keuzes met statistische technieken te analyseren kan voor elke eigenschap worden vastgesteld hoe Nederlanders dit meewegen in hun beslissing om de app wel of niet te installeren. Dit stelt beleidsmakers in staat om per combinatie van kenmerken een inschatting te maken over het percentage van de Nederlandse bevolking dat de app zal installeren.
Figuur 1 – Voorbeeld van een keuzescherm zoals respondenten die te zien kregen
Figuur 1 geeft een keuzescherm weer zoals respondenten die daadwerkelijk te zien kregen. Om het denkproces makkelijker te maken, verschilden de alternatieven bij elke keuze op slechts 4 van de 7 relevante kenmerken. Deze waren geel gearceerd, zoals te zien is in Figuur 1.
De resultaten
Uit dit onderzoek blijkt dat Nederlanders zeer verschillend denken over de wenselijkheid van deze corona app. De onderzoekers doen al jarenlang onderzoek naar voorkeuren van Nederlanders over overheidsbeleid in verschillende domeinen, maar zulke grote tegenstellingen hebben zij niet eerder gezien.
Argumenten van voorstanders Ongeveer 1/3 van de deelnemers aan ons onderzoek zou de app zeker installeren. Zij zien het als een effectief middel om het coronavirus in te dammen en om zoveel mogelijk besmettingen te voorkomen. Ook zijn er mensen die de app zouden installeren om mensen in hun omgeving met een kwetsbare gezondheid te beschermen. Daarnaast geven respondenten aan dat zij de app zouden installeren om snel te weten dat zij mogelijk besmet zijn, waardoor zij beter weten waar zij aan toe zijn dan in de huidige situatie zonder de app.
Ik ben mantelzorger en wil geen anderen, kwetsbaren, besmetten. Dat is dan ook de grootste reden dat ik zo'n app wil instaleren.
―
Voorstander van de corona app
Ik zal die app zodra hij beschikbaar komt onder alle omstandigheden gaan gebruiken. Ik zie het nut van zo'n app duidelijk in tegen de strijd het virus te bedwingen. Privacy gaat voor mij dan op de tweede plek komen.
―
Voorstander van de corona app
Argumenten van tegenstanders De groep deelnemers die aangeeft de app onder geen beding te installeren is ongeveer even groot als de groep die aangeeft dat zij sowieso de app wel zouden installeren. Tegenstanders vinden dat de app een te zware inbreuk is op hun privacy. De app beperkt in hun ogen hun persoonlijke levenssfeer en hun (bewegings-)vrijheid. Een ander argument van tegenstanders is dat zij er geen vertrouwen in hebben dat het installeren van de app tot een grote reductie in het aantal besmettingen gaat leiden.
Het belangrijkste vind ik privacy. Dat kan nooit 100 procent gegarandeerd worden. Zeker niet als je gegevens gedeeld worden met de GGD.
―
Tegenstander van de corona app
Ik vrees dat deze app averechts gaat werken, met de app worden mensen alleen maar makkelijker, in de trant van ik heb de app, dus mij kan niks meer gebeuren.
―
Tegenstander van de corona app
Ook verschil van mening over beleid rond de app Er is niet alleen verschil van mening tussen Nederlanders over de wenselijkheid van de app an sich, maar ook over de wenselijkheid van verschillende eigenschappen en beleidskeuzes die rond de app kunnen worden gemaakt. De discrete keuzemodellen waarmee de keuzes van de deelnemers zijn geanalyseerd, laten zien dat Nederlanders wat betreft hun voorkeuren voor de kenmerken van de tracking-and-tracing app zijn te verdelen in twee groepen (clusters). De eerste groep vindt dat de melding van een contact met een besmet persoon niet alleen naar de persoon zelf maar ook naar de GGD moet gaan. Deze groep vindt het ook een goed idee dat winkels en horeca de mogelijkheid hebben om mensen te weigeren die de corona app niet op hun telefoon hebben staan. Deze Nederlanders zijn sneller geneigd om de app te installeren als de positieve maatschappelijke effecten (o.a. voorkomen van sterfgevallen) groot zijn. De tweede groep Nederlanders is juist mordicus tegen een meldplicht aan de GGD en de mogelijkheid van winkels om Nederlanders te weigeren als zij geen corona app hebben. Zij vinden het aantal sterfgevallen dat voorkomen kan worden wanneer de meerderheid van de Nederlanders de app installeert veel minder belangrijk dan de eerste groep.
Het belang van de middengroep Eerder gaf het Kabinet aan dat het belangrijk is dat minimaal 60% van de Nederlanders de corona app installeert. Om dit doel te behalen is het belangrijk om aandacht te besteden aan de grote, twijfelende middengroep die de app alleen zal installeren als deze naar hun beoordeling meer voordelen heeft dan nadelen. Deze twijfelende middengroep heeft allereerst veel vragen over de app en waarschijnlijk installeren zij de app pas als deze vragen zijn beantwoord. De onderzoekers adviseren dan ook om bij de introductie van de app zo duidelijk mogelijk te communiceren hoe de app precies werkt en waarom hiervoor is gekozen. Verschillende twijfelende Nederlanders maken duidelijk dat zij de app alleen zullen installeren als de (maatschappelijke) voordelen (o.a. het voorkomen van besmettingen) opwegen tegen de nadelen (o.a. kans dat je onnodig in quarantaine moet omdat de app een melding geeft zonder dat je werkelijk in contact bent gekomen met een besmet persoon). Voor sommige respondenten is het belangrijk dat de effecten bewezen zijn. Een bewezen voordeel weegt voor hen zwaarder dan een beoogd voordeel.
Bent u benieuwd naar alle resultaten en de onderbouwing van deelnemers? Download hieronder het rapport:
Heeft u vragen over het onderzoek, neem dan contact op met Niek Mouter: N.Mouter@tudelft.nl
De dataverzameling is gefinancierd vanuit de Elinor Ostrom beurs van Roselinde Kessels.
Inschrijven nieuwsbrief
Wilt u op de hoogte blijven over de laatste ontwikkelingen omtrent Participatieve Waarde Evaluatie (PWE), onderzoeksresultaten of wilt u zelf meetesten? Meld u dan aan voor de PWE nieuwsbrief.
Wat vindt de Nederlandse samenleving van de versoepeling van de coronamaatregelen?
