Waar denk je aan als het gaat om stations? Voor sommigen betekent het vrijheid: een kans om overal naartoe te gaan. Anderen hebben misschien een hekel aan het lawaai, de drukte, de esthetiek... Of misschien denk je nooit actief na over stations. Maar volgens Dr. Manuela Triggianese hebben ze zeker invloed op jouw leven. “Op stations komen alle schalen samen: van het gebouw en zijn elementen tot de buurt, stad, regio, en zelfs het land. Ze hebben invloed op elk aspect van het stedelijk leven.”
Treinen spelen een cruciale rol in onze toekomst. Manuela: “Als alternatief voor de auto helpen treinen om milieuproblemen zoals luchtvervuiling en klimaatverandering aan te pakken.” Haar onderzoeksgroep houdt zich bezig met, onder andere, treinstations: “Essentieel als overstapcentra tussen vervoerswijzen, maar ook als aanjagers van stadsvernieuwing.” Maar het is ontzettend complex om de juiste beslissingen te nemen over stations. Niet alleen vanwege het enorme aantal belanghebbenden, maar ook omdat “stations meer dan een eeuw onafgebroken in gebruik kunnen zijn! Nieuwe technologieën moeten constant worden geïntegreerd.”
Manuela's groep werkt op grofweg drie manieren aan de Treinstations van de Toekomst:
- Het aanmoedigen en ondersteunen van verantwoord datagebruik tijdens (her)ontwerp
- Het verkennen van innovatieve ontwerpinstrumenten.
- Methodes ontwikkelen voor Activerend Ontwerpen
Ze licht het derde punt toe: “Kort gezegd streven we ernaar om alle belanghebbenden bij het ontwerpproces te betrekken en hun inzichten en behoeften mee te nemen in het ontwerpproces. Stationsontwerp raakt gebruikers, bedrijven, overheden, het milieu... Wij geloven in co-creatie als strategie om tot een betere oplossing te komen.”
Halina, Nils en Inès zijn drie van de onderzoekers in haar groep. Ze hebben elk hun eigen aanpak om de treinstations van de toekomst te verbeteren.
CO2-uitstoot, stedelijke hitte, of gentrificatie
Wat zijn de uitdagingen bij het bouwen van de Treinstations van de Toekomst? Manuela kent ze maar al te goed: “Zoals bij elk bouwproject moeten we minder materiaal en energie verbruiken en CO2 uitstoot beperken... Ondertussen moeten we de stations aantrekkelijk en levendig houden en ze aanpassen aan nieuwe technologieën zoals digitalisering en geautomatiseerde voertuigen. Grote stedelijke stations hebben vaak te kampen met problemen zoals stedelijke hitte, windtunneleffecten, of overstromingen door hevige regenval. Kleinere stations worstelen vaak met het garanderen van sociale veiligheid, het voorkomen van overmatige gentrificatie, of het balanceren van hun rollen als vervoersknooppunten en openbare ruimtes.”
Toekomstige treinstations: de ultieme hubs
Tegelijkertijd ziet Manuela veel potentie. “Idealiter dragen stations niet alleen bij aan mobiliteit, maar ook aan de sociale en ecologische transitie van hun stad. Zoals station Delft, een knooppunt voor openbaar vervoer en woonfuncties; of sommige Franse stations die kinderopvang of werkplekken aanleggen. Spoorterreinen zijn nu meestal levenloos, maar kunnen we ze omvormen tot ecologische zones? Misschien kunnen stations groene energie opwekken en verspreiden naar gebouwen, bussen, auto's en treinen?" Dit zijn slechts enkele van de talloze mogelijkheden voor de Treinstations van de Toekomst.
Dit verhaal is gepubliceerd in september 2024
Meer informatie
Dit verhaal is gepubliceerd ter gelegenheid van de TU Delft campagne ‘Stad vol beweging' in 2024.
Lees ons vorige verhaal over Manuela.
Lees meer over het werk van Manuela: co-creatieproject ‘Walk-In’ (waar ook Halina bij betrokken was) richtte zich op kleine treinstations in Rotterdam-Zuid, terwijl de internationale samenwerking ‘Stations of the Future’ casussen onderzocht in zowel de Randstad als de buitenwijken van Parijs.
De afbeelding bovenaan dit artikel is gemaakt door en eigendom van Manuela Triggianese.
