Klimaatverandering legt steeds vaker de kwetsbaarheid van de bebouwde omgeving bloot. Overstromingen als gevolg van extreme regenval of zeespiegelstijging hebben een ontwrichtende werking op de samenleving, zegt Zac Taylor. “Toenemende schade aan huizen, bedrijven en gemeenschappen vormt een belangrijke uitdaging. Denk aan slachtoffers, maar ook aan verwoesting van huizen. Dat geeft niet alleen materiële schade. Veel mensen zijn gebonden aan de plek waar ze wonen. Het raakt dus ook onze identiteit.”

Taylor spreekt uit ervaring. Hij groeide op in Florida, een staat die – mede als gevolg van klimaatverandering – in toenemende mate gebukt gaat onder natuurgeweld. “Ik weet wat het betekent om te leven op een plek die kwetsbaar is voor rampen en waar de bezorgdheid constant voelbaar is. Ik heb vorig jaar met eigen ogen de vernietigende gevolgen van de orkaan Ian gezien. Dat herinnerde me weer aan wat mij drijft in mijn onderzoek: niemand zou te maken mogen krijgen met zulke verliezen en instabiliteit.”

Gebouwen worden minder waard

Behalve sociale gevolgen heeft klimaatverandering ook grote economische impact, vervolgt Taylor. “Als gebouwen beschadigd raken of als kwetsbaar worden beoordeeld, verliezen ze hun waarde. Dit heeft invloed op het potentiële gebruik en de waarde van buurten en zelfs hele regio's. De grote uitdaging van mijn vakgebied is hoe we op een verantwoorde en betaalbare manier kunnen leven in kwetsbare deltagebieden. En hoe we de ecologische, economische en sociale dimensies hierbij in evenwicht brengen.”

Hoge risico’s betekent hoge kosten

Investeerders en verzekeraars van vastgoed spelen volgens Taylor een belangrijke rol bij het realiseren van een klimaatbestendige bebouwde omgeving. “Bouwen in kwetsbare gebieden zoals Florida kan grote risico's met zich meebrengen. Deze risico’s moeten worden beheerd. Vaak gebeurt dat door middel van verzekeringen of dure constructies. Gevolg is dat woningen in deze regio’s voor steeds meer mensen onbetaalbaar worden.”

Financiële instellingen gebruiken risicobeoordelingen om te bepalen waar ze investeren of verzekeren en tegen welke kosten voor eindgebruikers. Een van de problemen is dat internationale modellen voor risicobeoordeling nog geen goede interpretatie geven van lokale risiconiveaus in Nederland, zegt Taylor. “Veel bestaande modellen houden te weinig rekening met maatregelen die al worden genomen, zoals waterkeringen. Als je deze informatie zou meenemen, kan dat leiden tot een ander risicoprofiel met heel andere kostenimplicaties - en dus aanpassingen in de behoeften en mogelijkheden".

Onderzoeksprogramma RED&BLUE

Het managen van klimaatrisico’s voor vastgoed en infrastructuur in kwetsbare regio’s en het maken van gedegen ontwerp- en investeringsbeslissingen vraagt volgens Taylor om goede integrale strategieën. Daarom startte de TU Delft het onderzoeksprogramma RED&BLUE, een samenwerkingsverband tussen kennisinstellingen, overheden, bedrijven en financiële instellingen. “We richten ons op strategieën voor zowel nieuw vastgoed als bestaande bouw. Het overkoepelende doel is het realiseren van een transitie naar een veerkrachtig vastgoedsysteem, inclusief regelgeving, planning, ontwerp, bouw en financiering."

Betere kennisdeling tussen partijen

Voor het maken van goede strategieën is geïntegreerde kennis nodig, zegt Taylor. “Bijvoorbeeld over de soorten klimaat- en financieringsrisico’s, hun onderlinge relatie en alle onzekerheden die erbij komen kijken. Het probleem is niet zozeer dat de partijen niet beschikken over  de benodigde kennis, maar dat deze momenteel te weinig wordt gedeeld en verbonden.”

Deze fragmentatie zorgt ervoor dat zodra we voor een enorme uitdaging als klimaatverandering staan veel van de bestaande kennis niet fit for purpose blijkt, zegt Taylor. “We moeten toe naar een ecosysteem van kennisdeling waarin de informatie op zo’n manier beschikbaar is dat het gebruikt kan worden in besluitvorming, planning en ontwerp.”

Dezelfde taal spreken en elkaar begrijpen

Voor het faciliteren van de dialoog tussen de betrokkenen zijn integratiespecialisten aangesteld. Taylor: “Hun taak is om na te denken over hoe ze alle perspectieven en belangen samenbrengen en omzetten naar een gezamenlijk begrip. Het leggen van die verbinding tussen disciplines en sectoren is het meeste innovatieve van dit project.”

Om dit goed te kunnen doen, moet iedereen volgens Taylor eerst even een stap terug doen. “Je moet eerst weten hoe een bepaalde discipline überhaupt naar het probleem kijkt. Dat begint al bij de definities van begrippen. Misschien betekent het woord ‘risico’ of ‘waarde’ voor een investeerder wel iets anders dan voor een ingenieur of socioloog.”

Verschillende soorten onderzoek

RED&BLUE is onderverdeeld in zeven ‘working packages’. Taylor: “De eerste vier richten zich op onderzoek. Bijvoorbeeld naar technische oplossingen, governance en beleid, het analyseren van klimaatrisico’s en het beoordelen van financiële en economische risico’s. Deze aspecten proberen we vervolgens met elkaar te verbinden.” 

Als voorbeeld noemt Taylor het overstromingsrisico van een gebouw of wijk. “Dit is zowel een technisch, financieel als politiek vraagstuk. Het overstromingsbestendig maken van een gebouw kost vaak veel geld. Als niet duidelijk is hoe we deze maatregelen grootschalig kunnen financieren en uitvoeren dan is dat een grote maatschappelijke uitdaging. Dan moeten we gaan nadenken over oplossingen in de omgeving: kunnen we overtollig water bijvoorbeeld tijdelijk ergens bergen? Maar daar moet dan wel ruimte voor zijn. En dat brengt weer praktische uitdagingen met zich mee.”

Bijeenkomsten met betrokkenen

De laatste drie packages richten zich op de inrichting van de samenwerking, zegt Taylor. “Elk jaar organiseren we een meerdaagse meeting waarbij alle partijen samenkomen. Hierin blikken we terug op wat er is gedaan en evalueren we het verloop van het traject. Hoe gaat de samenwerking? Wat kunnen we verbeteren?”

Daarnaast zijn er eens in de zoveel tijd ‘focal point meetings’. Taylor: “Dat zijn bijeenkomsten waarbij wetenschappers en partners uit het veld in gesprek gaan over een specifiek onderwerp. De eerste vonden dit voorjaar plaats met vastgoedinstellingen over het beoordelen van klimaatrisico’s. Verder is er aandacht voor kennisuitwisseling met andere landen (waaronder Singapore en de VS) en werken gemeenten en onderzoekers samen in een living lab in de regio’s Amsterdam en Rotterdam.”

Nieuwe generaties leiders helpen

Taylor hoopt dat het programma uiteindelijk leidt tot een brede set aan richtlijnen en tools. “Niet alleen voor hoe je een goede klimaatrisicoanalyse maakt, maar vooral hoe je die toepast bij het maken van keuzes voor investeringen en beleid. En op welke manier we hierover met z’n allen een transparant gesprek kunnen voeren.”

Deze aanpak kan nieuwe generaties leiders helpen om problemen beter te beoordelen en samen oplossingen te ontwikkelen, zegt Taylor. “Of die leiders nou in de politiek, wetenschap of het bedrijfsleven zitten. Binnen elke sector moeten we onze mindset drastisch aanpassen. Dat is misschien wel de grootste uitdaging van allemaal.”

Dit verhaal is gepubliceerd: juni 2023

Meer informatie

Zac Taylor is onderzoeker bij de faculteit Bouwkunde binnen de afdeling Management in the Built Environment (MBE). Hij is ook de wetenschappelijk coördinator van het thema 'Delta System' bij het Resilient Delta Initiative, dat zich richt op ontwerp-, engineering- en investeringsoplossingen voor de deltaregio Groot-Rotterdam.

Hij is een van de drie projectleiders van het programma RED&BLUE. In september 2022 vond de kick-off plaats.