Na haar master in Eindhoven was Sultan betrokken bij het ontwikkelen van een circulair gebouw in Twente. Sultan: “Circulariteit raakt een snaar, het kwam heel dichtbij. Want dit was eigenlijk hoe mijn oma leefde. Alles werd of gemaakt, of hergebruikt, zo ben ik opgegroeid.” Ze startte in Delft met haar PhD-onderzoek: Towards a circular building industry through digitalisation. “We ontwikkelden een framework dat circulariteit en digitale technologieën bij elkaar brengt. Er zijn namelijk veel technologieën beschikbaar, bijvoorbeeld blockchain, the Internet of Things of materiaalpaspoorten, maar die worden nog weinig geïntegreerd in de bouw toegepast.”  Volgens Sultan zijn daarbij vooral regenerating, narrowing, slowing en closing the loop belangrijke onderdelen die aandacht verdienen.  “Regenerating gaat bijvoorbeeld over het creëren van een betere leefomgeving en het verbeteren van biodiversiteit en het gebruiken van hernieuwbare energie. Narrowing gaat over minder of lichtere materialen of vervanging van nieuwe materialen door oude. Slowing heeft te maken met materialen zo lang mogelijk gebruiken, bijvoorbeeld door te zorgen dat ze te repareren zijn. Closing gaat uiteraard over recycling.”

Hoe werkt dit in de praktijk?

Samen met Catherine De Wolf (ETH Zürich) en Nancy Bocken (Universiteit Maastricht) bestudeerde ze digitale innovaties in de literatuur en de praktijk om hun mogelijke gebruik in de gebouwde omgeving te onderzoeken. Het resultaat was een allesomvattend framework dat breed werd opgepakt. “Het is een zeer positieve weergave van wat allemaal kán. Dat betekent natuurlijk niet dat het in de praktijk ook zo werkt. En ik kom uit de praktijk, dus ik wilde vooral ook weten hoe digital tools dáár werken.” Sultan besloot te kijken wat de mogelijkheden waren met bestaande bouw. “Voor nieuwe gebouwen is circulariteit makkelijker omdat je met niets begint. Juist voor constructies van vijftig of zestig jaar oud is dat veel lastiger.” Sultan concentreerde zich op de ontwikkeling van een kader voor het materiaalpaspoort voor bestaande gebouwen in de sociale huisvesting. “We stelden vijftig datapunten vast die belangrijk zijn om zo’n materiaalpaspoort voor bestaande gebouwen te maken. Hiervoor hebben we 38 interviews gehouden met sociale woningbouworganisaties, architecten, onderzoekers en voerden een casestudy uit bij een sociale huisvestingsorganisatie in Utrecht.” Omdat iedereen werkt met eigen systemen en manieren van werken, bleek het onmogelijk alle vijftig datapunten te verzamelen. "Er zijn enkele toepassingen van kunstmatige intelligentie op de markt waarbij gebruik wordt gemaakt van computervisietechnieken. Deze kunnen het verzamelen van gegevens uit de bestaande voorraad verbeteren. We kunnen ook machine learning-technieken inzetten om asbest te detecteren. We hebben menselijke kennis en digitale mogelijkheden nodig om de gegevenslacunes in materiaalpaspoorten aan te vullen."

Niet alles kan, we moeten balans zoeken

Ondanks alle positieve resultaten uit haar PhD blijft Sultan kritisch. “We kunnen heel veel met de tools die er zijn, absoluut. Maar als je alleen al kijkt naar de cijfers: voor elke honderd huizen die we in Nederland bouwen, worden er vijftien gesloopt. Zo kunnen we nooit tot ‘closing the loop’ komen. Natuurlijk kunnen we kiezen voor biobased materialen, maar waar komen die vandaan?” Volgens Sultan zijn er drie dingen nodig. “Allereerst moeten we interdisciplinair samenwerken om dit op te lossen. Welke reststromen komen er uit bijvoorbeeld de landbouw die we in de bouw kunnen gebruiken? We moeten daarnaast vooral anders gaan denken. Nu willen we bovendien vaak meteen naar de oplossing, ‘we hebben een digitale infrastructuur nodig!’. Maar we moeten vooral eerst kijken naar alle beschikbare data. Pas als we weten wat er is, kunnen we bedenken wat we ermee kunnen.” En het derde dat nodig is? “Ik denk dat we keuzes moeten maken. Niet alles kan, dus circulair begint met een ander mindset. Misschien moeten we wat minder willen met z’n allen, we vragen teveel van de planeet om onze levensstijl te onderhouden. Eén manier om daaraan te werken, is door minder afhankelijk te worden van grondstoffen voor de gebouwen die we gebruiken.”

Dit verhaal is gepubliceerd: januari 2024

Meer informatie

Sultan Çetin promoveerde op 18 december 2023 op haar proefschrift ‘Towards a circular building industry through digitalisation: Exploring how digital technologies can help narrow, slow, close, and regenerate the loops in social housing practice’. Het proefschrift kan hier worden gedownload.

Sultan Çetin is redacteur van een belangrijk open-access boek over dit onderwerp, dat deze maand is gepubliceerd door Springer Nature. "A Circular Built Environment in the Digital Age" kan gratis worden gedownload via deze link.