Hoe maak je de fietshelm gewild onder de fietsende Nederlander? Remco Bosch vond er een oplossing voor. “Het veiligheidsargument werkt niet, we voelen ons al veilig op de fiets.” Remco keek in zijn afstudeerproject naar de behoeften, de waarden van fietsers. Daar ontdekte hij dat de helm als lifestyleobject wel een impact kan hebben.
Draag jij een fietshelm? En je vrienden? Je broer of zus? De kans is groot van niet. “We zijn verwend”, vertelt Remco Bosch, die recent afgestudeerde als Strategic Product Designer. “De fietsinfrastructuur in ons land is een van de meest veilige in de wereld. Waarom zou je dan een helm dragen?”
En toch zijn daar jaarlijks 70,000 redenen toe. Het aantal fietsongelukken in Nederland blijft stijgen. En in 2020 moesten 70,000 mensen naar het ziekenhuis na een fietsongeluk. Twintig procent liep een hersenletsel op.
Mijn onderzoek toont dat het veiligheidsargument voor fietsers niet voldoende is om een helm te dragen. Ze voelen zich toch al safe op de weg. Daarom zette ik de gebruiker centraal. Wat zijn hun behoeften? Wat zijn hun waarden?
Hoe kunnen we fietsers zover krijgen om een helm op te zetten? Dat was de onderzoeksvraag van Remco, in opdracht van Erasmus Medical Centre, en onder begeleiding van universitair docent Toon Huysmans en mentor Ianus Keller.
Een fietshelm of een iPhonehoesje?
Remco ontdekte in zijn onderzoek dat er nog wel meer redenen zijn om geen helm op te zetten. “Kijk naar de helmen die op de markt te vinden zijn. Het zijn veelal industrieel ontworpen veiligheidsobjecten. Vergelijk het met een beschermhoesje voor je iPhone. Vandaag zijn fietshelmen functioneel ontworpen en zo in de markt gezet. Maar mijn onderzoek toont dat het veiligheidsargument voor fietsers niet voldoende is om een helm te dragen. Ze voelen zich toch al safe op de weg. Daarom zette ik in mijn onderzoek de gebruiker centraal. Wat zijn hun behoeften? Wat zijn hun waarden?”
In het begin van het onderzoek overwoog Remco bepaalde features aan de helm toe te voegen. Zoals audio-, Virtual Reality-, of Augmented Reality-opties. Maar dat bleek niet aan te slaan. “Voor veel mensen is fietsen een ontspanningsmoment. Een manier om je hoofd leeg te maken. En extra entertainmentfuncties zijn dus overbodig.”
De fashion-forward fietshelm
Het werd snel duidelijk dat symbolische producteigenschappen wel impact zouden hebben. Dit zijn eigenschappen die de lifestyle van de gebruiker tot uiting brengen. Daar borduurde Remco op verder. ‘’Ik begon de fietshelm als een fashionitem te zien, logisch, want het is onderdeel van de fietsoutfit.’’
“Op basis van mijn trendonderzoek definieerde ik een doelgroep om een fietshelm voor te ontwerpen. Ik kwam uit op de invloedrijke groep mensen die in hun pak en stropdas naar het werk fietsen. Ze hebben een goed inkomen, wonen in de stad, en gebruiken steeds vaker een e-bike, waardoor ze sneller geneigd zijn een helm te dragen.” Remco doopte de groep de ‘Bikes & Blazers’, een stijlvolle groep die vaak trendsetter is, en dus een fietshelmtrend zou kunnen starten.
Remco onderzocht hun kledingstijl, hun outfit, schoenen, accessoires zoals tassen, riemen, horloges. “Daar selecteerde ik elementen uit die ik in mijn fietshelmontwerpen verwerkte. Ik vond het vooral interessant om textiel in de helm te verwerken, dat onderscheidt de helm van bestaande modellen. De helm moest bovenal mooie ding worden, weg van een product dat door een engineer werd getekend. En richting het gevoel waarbij de designer de helm met pen en papier heeft ontworpen. De finishing touch is de handtekening op mijn finaal ontwerp van de helm.”
Het gaat verder dan esthetiek. Het zit hem in de branding en het idee van een lifestyle die een product uitdraagt. Dat werkt aanstekelijk bij andere mensen. Zo’n mechanisme kan helpen om de fietshelm ‘desirable’, gewild, te maken.
Met behulp van generative AI ontwierp Remco verschillende modellen, die hij aan de doelgroep liet zien. De reacties waren veelbelovend. 28,3 procent van de doelgroep gaf aan een luxehelm van merken zoals Versace, Gucci of Balenciaga te willen dragen. “Het gaat verder dan esthetiek. Het zit hem in de branding en het idee van een lifestyle die een product uitdraagt. Dat werkt aanstekelijk bij andere mensen. Zo’n mechanisme kan helpen om de fietshelm ‘desirable’, gewild, te maken.’’
Deze visual werd ontworpen door Remco Bosch met behulp van generative AI en werd gepubliceerd in zijn thesis.
Een waardevolle reframing
Remco leerde als ontwerper heel wat bij. “Tijdens mijn gesprekken met professionele designers hamerden ze erop dat de nieuwe fietshelm ‘interessant’ moest zijn, iets moest toevoegen. Maar uiteindelijk heb ik voor een heel simpel ontwerp gekozen. Een reframing van een bestaand product kan al heel waardevol zijn. Ik moest ook weg van puur functioneel denken, richting een user-centric benadering. Denk aan luchtgaten in de helm. Op het eerste gezicht zie je er geen in het finale ontwerp. Maar ze zitten verstopt onder een afneembaar leren lapje. Want in de winter is zo een luchtgat bijvoorbeeld helemaal niet nodig, dat is hartstikke koud.”
Voorlopig is het finale ontwerp van de helm nog een concept. Maar Remco denkt vooruit. “Ik zou graag een echt prototype willen maken, samen met fashion designers, en het voorstellen op Dutch Design Week in 2024. Wie weet komt hij ooit op de markt. Ik hoop alvast dat ik hier fietshelmproducenten mee kan inspireren dat fietshelmen geen iPhonehoesje hoeven te zijn.”
