In 2017 begint Parya Lotfi haar studentenleven bij Technische Informatica aan de TU Delft. Hoewel ze programmeren heel leuk vindt, besluit ze na het eerste jaar toch een deurtje verder te kijken. “Ik vond de theorie heel interessant, maar het praktische deel iets minder. Ik merkte dat ik toch niet echt een programmeur was. Toen ben ik me gaan heroriënteren en kwam ik uit bij Technische Bestuurskunde.”

Een opleiding die volgens Lotfi wel helemaal in haar straatje past. “Enerzijds heb je de theoretische kant, zoals het modelleren, maar er zitten ook praktische aspecten aan. Je kijkt namelijk altijd naar de toepassing voor een concreet doel, zoals beleidsvorming. Na een gesprek met een TB-student, Pauline, was ik helemaal overtuigd. Zij had ook de overstap gemaakt vanuit Technische Informatica en was enorm te spreken over TB.”

Vanaf de eerste dag voelt Lotfi zich helemaal thuis. “Vooral vanwege de vakken die ik kreeg, zoals wiskunde en probleemanalyse. Bij dat laatste vak bekijk je een opgave echt vanuit verschillende perspectieven. Bij uitdagingen in de praktijk zijn meestal veel partijen betrokken, zoals de overheid, bedrijven, burgers en ingenieurs. Wat ik vooral leuk vind is dat voor een probleem vaak meerdere oplossingen bestaan. En ik mag uitvogelen welke oplossing voor alle partijen het beste werkt.”

Tijdens haar studie gaat Lotfi ook aan de slag als student-assistent van haar docent Systems Dynamics, Erik Pruyt. “Ik mocht onder meer meewerken aan een project met de politie. Hierbij keken we hoe we aan de hand van een model het personeelstekort konden verhelpen. Uiteindelijk heeft de politie ons model ook overgenomen. Dat vond ik super vet. Dat ik als student al iets kon betekenen voor de grootste werkgever van Nederland.”

Minor in ondernemerschap

In het derde jaar van TB kiest Lotfi voor de minor Tech-Based Entrepreneurship. “Als kind wilde ik altijd al een eigen onderneming. Mijn vader, oom en tantes zijn ook zelfstandige. Wat voor bedrijf precies wist ik alleen niet. Het kon een café zijn, maar ook iets technisch. In de minor wilde ik de fijne kneepjes van het ondernemen verder onder de knie krijgen. Samen met vier jongens, die ik allemaal nog niet kende, vormde ik een projectteam.”

Het vijfkoppige team krijgt de opdracht een fictieve onderneming te starten en daarmee een oplossing te bedenken voor een probleem met zowel een maatschappelijke als technische component. “Een van de onderwerpen waaruit we konden kiezen was deepfake-detectie. Deepfake was destijds nog helemaal nieuw, maar overheden en experts zagen al wel een aantal gevaren. Bijvoorbeeld het gebruik van iemands hoofd in een pornofilm, zonder dat diegene daarin meespeelde of toestemming had gegeven.”

DuckDuckGoose: opsporen van deepfakes

Aan de hand van het boek Disciplined Entrepreneurship: 24 Steps to a Successful Startup gaat het team aan de slag. Lotfi: “Een van de lessen uit het boek was het maken van een lijstje met vijftien sectoren voor wie het probleem relevant is. Een daarvan was het recht. In 80 procent van de rechtszaken wordt foto- of videobeeld als bewijsmateriaal gebruikt. Met deepfakes kun je dit beeld manipuleren, waardoor iemand vals wordt beschuldigd. Politie en justitie hebben alleen nauwelijks middelen om deepfakes te detecteren.”

Contacten bij de politie uit haar tijd als student-assistent helpen Lotfi en haar team een samenwerkingsproject op te zetten. Hun onderneming krijgt de naam DuckDuckGoose. Lotfi: “De naam is een verwijzing naar het gelijknamige spel, in het Nederlands bekend als zakdoekje leggen. Hierbij moet de gans tussen de eenden worden gevonden. Dat is een metafoor voor het opsporen van de deepfake tussen de echte beelden.”

Sporen van namaak herkennen

Hoewel het voor de opdracht niet hoeft, bouwt het team een prototype van de deepfake-detector. Lotfi: “We vonden het zo leuk en interessant dat we de detector in onze vrije tijd zijn gaan doorontwikkelen, onder meer met behulp van open source materiaal. Uiteindelijk hebben we een systeem gemaakt dat getraind is op het herkennen van sporen die een deepfake-generator achterlaat bij het maken van deepfake beelden.”

Het unieke van dit systeem is volgens Lotfi dat het overzichtelijk in kaart kan brengen waar die bewerkte sporen zich bevinden. “Hiermee kan de gebruiker, zoals een expert van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), precies zien wat er is bewerkt aan het beeld. Bijvoorbeeld de ogen of de mond. Deze uitlegbaarheidscomponent hebben detectietools van Microsoft of Intell niet. Die geven alleen aan of een beeld wel of geen deepfake is. Terwijl je als gebruiker ook wil kunnen aantonen wát er dan nep is.”

Zelf slachtoffer identiteitsfraude

Tijdens haar minor wordt Lotfi zelf slachtoffer van identiteitsfraude. “Ik kreeg van een Italiaanse man een bericht op LinkedIn dat ik marketingdiensten aanbood op Telegram. Hij was benaderd door iemand die zich voordeed als mij, maar vertrouwde het niet. Toen heeft hij de echte Parya Lotfi – mij dus – opgezocht. Dit was weliswaar geen deepfake, maar ze hadden wel mijn hoofd kunnen verwerken in bijvoorbeeld een Teams-meeting, om het geloofwaardiger te maken. Dat is gelukkig niet gebeurd, maar het beangstigde me wel. Tegelijkertijd maakte het duidelijk hoe belangrijk deepfake-detectie is.”

Inmiddels is DuckDuckGoose uitgegroeid tot een echt bedrijf met twaalf medewerkers. Naast het NFI behoort ook de Tweede Kamer tot hun klantenkring. Lotfi en haar medeoprichters hopen de komende tijd externe financiering op te halen om nog verder te kunnen groeien. “Naast financiële middelen hebben we enorm veel baat bij ons netwerk van mentoren, onder andere van YES!Delft. Deze mensen hebben veel kennis en ervaring in het opzetten van een bedrijf en helpen ons de juiste stappen te zetten. Zonder hen waren we waarschijnlijk al lang gestopt.”

Iets betekenen voor Iran

De vrijheid van het ondernemerschap die Lotfi in Nederland ervaart, staat in schril contrast met de onderdrukking in haar geboorteland Iran. “Op twaalfjarige leeftijd ben ik naar Nederland gevlucht. Vanaf hier kijk ik met veel verdriet naar de beperkingen waar met name vrouwen in Iran mee te maken hebben. Als vrouw daar een onderneming starten is vrijwel ondenkbaar. Dat ik die mogelijkheden hier in Nederland wel heb, motiveert me enorm in wat ik doe.” 

Lotfi hoopt in de toekomst nog wel wat te kunnen betekenen voor haar geboorteland. “Iran staat er zowel maatschappelijk als economisch slecht voor. De manier waarop de overheid bijvoorbeeld handelt voor, tijdens en na natuurrampen kan bijvoorbeeld wel een verbeterslag gebruiken, zodat een getroffen gebied beter kan herstellen. Zulke opgaven vragen bij uitstek om een systeemaanpak waarbij grondig wordt samengewerkt. Het is mijn droom als TB’er daar ooit iets aan bij te kunnen dragen.

Iets andere route bewandeld

Naast haar werk voor DuckDuckGoose is Lotfi momenteel bezig met het derde jaar van master EPA. “Door het ondernemerschap doe ik wat langer over m’n studie dan ik vooraf dacht. Ik heb de opleiding zelfs een jaar stilgelegd. Terwijl ik eigenlijk nominaal wilde afstuderen. Maar ik heb er totaal geen spijt van dat ik deze route heb bewandeld. We hebben echt het momentum met de deepfake detector en het zou zonde zijn als we dat niet pakken door ons niet volledig in te zetten.” 

Lotfi raadt andere studenten die willen ondernemen aan om zich niet blind te staren op vooraf gestelde doelen. “Als je tijdens je studietijd een goed idee krijgt moet je dat ook benutten. Zorg er wel voor dat je de juiste mensen en partijen om je heen verzameld. Ik hoop ook dat TBM ondernemerschap blijft aanmoedigen. Het zou mooi zijn als er nog meer al tijdens de bachelor in projecten wordt samengewerkt met praktijkpartners. Aan die ervaringen en contacten kun je namelijk in een later stadium heel veel hebben.”