Het aanpakken van de gevolgen van klimaatverandering, faciliteren van de energietransitie, oplossen van de woningcrisis... De gebouwde omgeving staat voor grote uitdagingen, die vragen om innovatieve oplossingen. Studenten van de faculteit Bouwkunde hebben volop goede ideeën om die oplossingen vorm te geven, maar hoe kunnen hun ideeën succesvol uitgroeien tot volwaardige innovaties?
Wie Bouwkunde studeert, wordt niet automatisch ontwerper of ingenieur. Veel alumni van de faculteit eindigen als ondernemers in hun gekozen vakgebieden, die verder gaan dan de disciplines van architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Voorbeelden zijn bedrijven die een lifestyle abonnementsdienst voor premium meubilair aanbieden, die zich specialiseren in visualisaties van conceptuele ontwerpideeën, die experts zijn op het gebied van maatwerk op grote schaal en robotica, of die net-positieve transformatiestrategieën voor bestaande gebouwen creëren. Toch bevatte het curriculum van de faculteit geen cursussen over ondernemerschap. En die zijn van vitaal belang, want alleen een goed idee hebben is niet genoeg om een succesvol bedrijf te starten. Welk probleem los je precies op, hoe positioneer je je idee binnen de markt, hoe leg je contact met verschillende belanghebbenden? Goede ideeën kunnen alleen tot verandering leiden als ze een plek hebben om te groeien.
Eco-systeem voor samenwerking
De bouw en de bijbehorende industrieën zijn relatief traditioneel, zonder een gevestigd platform voor groei en samenwerking. Dit betekent dat startende ondernemingen vaak moeilijkheden ondervinden bij de lancering en het opschalen. "Uit een eerste analyse en mijn eigen ervaringen als ondernemer, heb ik geconstateerd dat er behoefte is aan een samenwerkingsomgeving. Een ecosysteem voor het ontwikkelen van nieuwe ideeën, het testen ervan en het investeren erin," legt onderzoeker Design & Construction Management Tong Wang uit. "Als je je alleen richt op je eigen domein, is het moeilijk om een holistische kijk te hebben. Versnipperde informatie weerhoudt ons ervan om te evolueren en te innoveren voor de grote uitdagingen waar we voor staan, zoals de energietransitie, circulariteit en duurzaamheid. We hebben een omgeving nodig waar stakeholders kunnen samenwerken en vertrouwen kunnen opbouwen, zodat we samen ideeën naar een hoger niveau kunnen tillen."
Dat is precies de reden waarom hoogleraar Hans Wamelink het platform BK-Launch is gestart: de verbinding biedt tussen studenten, start-ups, experts en onderzoek over innovatie in de gebouwde omgeving. Het platform wil een ondernemende gemeenschap creëren voor zogenaamde student ventures, door te fungeren als een incubator voor uitzonderlijke ideeën en studenten te verbinden met partners uit de praktijk.
Bottom-up ontwikkelingen als basis voor innovatie
Als hoogleraar Bouwmanagement en Ondernemerschap is Wamelink veel grote onderzoeksprogramma's tegengekomen. "De innovatiekracht uit deze programma's is vaak beperkt. De meest innovatieve veranderingen in onze sector komen voort uit bottom-up ontwikkelingen. BIM-modellering is een goed voorbeeld van zo'n bottom-up innovatie. Deze nieuwe ideeën zijn nodig om de bouwsector te vernieuwen, maar ze moeten wel gefaciliteerd worden en de kans krijgen om te groeien,” legt Wamelink uit.
Het nieuwe platform BK-Launch biedt de noodzakelijke groeiomstandigheden voor dergelijke ideeën en sluit aan bij bestaande TU Delft programma's op het gebied van ondernemerschap. Het grote verschil: goede ideeën in de gebouwde omgeving draaien vaak om het leveren van innovatieve diensten, in plaats van puur technische oplossingen. Wamelink: "BK-Launch combineert het beste van twee werelden. De cursussen zijn doordrenkt met theorie over ondernemerschap door het Delft Centre for Entrepreneurship van de faculteit Techniek, Bestuur en Management. Tegelijkertijd worden studenten gecoacht door mentoren van onze eigen faculteit, die allemaal ervaring hebben met het runnen van een eigen bedrijf. Collega's van de vier verschillende afdelingen helpen de studenten bij het ontwikkelen van een ondernemingsplan dat afgestemd is op het vakgebied van de gebouwde omgeving."
Ondernemerschap definiëren
Maar wat maakt nou een goede ondernemer? "Een ondernemende houding gaat over ambities formuleren, iets nieuws beginnen, bereid zijn om te proberen en te falen en opnieuw te proberen. Het gaat om luisteren naar je klanten en je nek uitsteken voor waar je in gelooft," typeert Wamelink. "Binnen de gebouwde omgeving gaat ondernemerschap nooit alleen over geld verdienen. Het is altijd verbonden met het aanpakken van belangrijke maatschappelijke vraagstukken." Dit wordt duidelijk geïllustreerd door de brede output van de vakken die verbonden zijn aan BK-Launch. Het keuzevak over ondernemerschap heeft nu twee keer gedraaid, telkens met vijftig enthousiaste studenten, en de eerste editie van de ontwerpstudio heeft maar liefst elf concrete businessplannen opgeleverd. “Sommige studenten ontdekten ook dat ondernemer zijn niets voor hen is," vult Wamelink aan. "Het is ook belangrijk om te ontdekken of ondernemerschap bij je persoonlijkheid en je persoonlijke doelen past. Ik ben benieuwd welke studenten de volgende stap gaan zetten met hun idee en businessplan."
Ga je idee uitproberen, test of het werkt! Je kunt altijd een paar uur per week vrijmaken om eraan te werken. En als het werkt, kun je er meer tijd aan besteden en je idee verder uitwerken.
Koen Stam, Tomø
Verschillende paden naar implementatie
Er zijn veel verschillende manieren om een goed idee uit te werken tot een effectieve start-up of onderneming. Tomø en Drip Visual zijn voorbeeldresultaten van de BK-Launch ontwerpstudio. Als BK-Launch ventures zullen zij steun blijven krijgen van het platform. Het start-up idee Meraki werd beloond met een BK-Launch voucher, waarmee de studenten hun eerste stappen op hun weg naar ondernemerschap kunnen financieren. Maar ook startende ondernemingen kunnen profiteren van en bijdragen aan het platform. Denk aan bedrijven als AplusV Solutions, dat is opgericht op basis van een afstudeerproject, en MOR Studio, een voortzetting van het MOR-project voor de Solar Decathlon 2019.
-
Koen Stam is al van jongs af aan geïnteresseerd in ondernemerschap. Hij presenteerde complete restaurantconcepten aan zijn ouders en zette ooit een casino op voor vrienden, gewoon omdat het kon. Het keuzevak Entrepreneurship leek dan ook voor hem gemaakt. "Tijdens het vak heb ik Tomø ontwikkeld, een concept voor een abonnement op designmeubelen. Het idee is geïnspireerd door mijn eigen ervaringen met vier keer verhuizen in slechts vijf jaar. Ik dacht: er moet een betere manier zijn om die verhuizingen te organiseren. Ik had niet verwacht dat het idee de runner-up prijs zou winnen en dat ik uitgenodigd zou worden om het idee verder uit te werken in de ontwerpstudio BK-Launch," vertelt Stam. "In tien weken heb ik zoveel geleerd, en wat ik leerde was zo anders dan in een klassieke ontwerpstudio. Twee jaar geleden had ik niet durven dromen van een ontspannen gesprek met het architectenbureau in Oslo waar ik stage ga lopen. Maar dat gesprek verliep heel goed, mede door de ervaringen bij BK-Launch, zoals het voeren van gesprekken met de CEO's van enkele grote meubelmerken en van Swapfiets."
Ga je idee uitproberen, test of het werkt! Je kunt altijd een paar uur per week vrijmaken om eraan te werken. En als het werkt, kun je er meer tijd aan besteden en je idee verder uitwerken.
Koen Stam, TomøZijn idee voor een lifestyle-abonnement op design meubilair speelt in op de vele verhuizingen die young professionals vaak maken. Het lidmaatschap omvat korte- en langetermijnabonnementen, de mogelijkheid om eigenaar te worden van meubels waar je verliefd op bent geworden, en allerlei tools om je te helpen je (tijdelijke) huis in te richten. "Ik ben nu aan het onderzoeken hoe ik het idee verder kan ontwikkelen," zegt Stam. "Maar ik ben sowieso benieuwd naar wat er allemaal komt kijken bij het volledig uitwerken van een concept. BK-Launch heeft me laten inzien hoe leuk andere vakken dan architectuur kunnen zijn. De belangrijkste les van het vak is dat er altijd een weg is om ergens te komen. Als iets niet lukt, is er altijd een andere deur die je kunt openzetten."
Koen Stam -
Niet iedereen droomt ervan ondernemer te worden, voor sommigen komen ideeën gewoon op. Voor Michał Kasperski was dit het geval. "Toen ik als internationale student in Nederland aankwam, werkte ik als freelance architect-assistent. Ik had aanvankelijk niet verwacht dat ik me comfortabel zou voelen bij de manier van denken als ondernemer, maar het keuzevak over ondernemerschap heeft dat wel veranderd. Mijn idee voor Drip Visual was zelfs het winnende concept, met als resultaat een uitnodiging om het concept bij de ontwerpstudio BK-Launch verder uit te werken. Dat was een heel onverwachte weg voor een architectuurstudent, het bracht me echt in een nieuwe richting."
Het interdisciplinaire team bestaat uit studenten Architecture Michał Kasperski en Zuzanna Grodzka en grafisch ontwerper Aleksandra Mrozek, met ruimte voor groei. Onderweg kwamen medestudenten Zuzanna Grodzka en Aleksandra Mrozek aan boord bij de ontwikkeling van een volwaardig concept voor een dienst in hoogwaardige visuele communicatie voor vroege ontwerpfasen. "We willen initiatiefnemers van projecten ondersteunen om tot de essentie van hun ideeën te komen. Door bestaande tools op een nieuwe manier te gebruiken, visualiseren we projecten op een creatieve manier om klanten te helpen hun ideeën te pitchen aan investeerders, of om financiering te verkrijgen. Het gaat erom duidelijk te delen wat het belangrijkste is aan het idee," vertelt Kasperski. "Drip is een communicatiemodel voor onze klanten, die hun ideeën willen onderscheiden van anderen (Differentiate), hun boodschap willen versterken (Reinforce), hun publiek willen informeren (Inform) en de stakeholders willen overhalen (Persuade)."
Deel je idee met potentiële klanten en investeerders. Kijk wat hun reactie is, dan weet je of je een goed idee hebt of niet. Wacht niet om het perfect te maken, maar pas het gaandeweg aan.
Michał Kaperski, Drip VisualFeedback van mensen uit de sector hielp om het concept voor Drip Visual verder te ontwikkelen, zelfs zonder een vooraf bepaald idee. Kasperski: "De docenten moedigden ons aan om contact te leggen met professionals uit de praktijk. Dat pushte me om het idee serieus te nemen: zien hoe mensen op het idee reageerden, het oppikten en het wilden uitproberen. We hebben onze eerste projecten inmiddels zelfs al opgeleverd!"
Een digitale maquette met gereduceerd detailniveau geeft een visie weer voor nieuwbouwwijken in Dreumel. Ontwerper Sunmotion gebruikt de beelden om toekomstige kopers de projectambities en beschikbare woningtypen te laten zien. 
Op basis van eenvoudige schetsen en referenties heeft het team dit idee voor een schelpvormige parkeergarage in de Caraïben gevisualiseerd, ontworpen door e.y.e. innovate in samenwerking met CA.UK.IN. studio. De opdrachtgever gaat de beelden gebruiken om met de investeerders te praten en om de eerste financiering en feedback te verzamelen. -
Van werken bij een start-up, een schakelsemester volgen en afstuderen bij Architecturel Engineering binnen de master Architecture, Urbanism and Building Sciences tot het oprichten van AplusV Solutions. Chris Aerts is al lang bezig met het onderzoeken van de potentie van robotica en systemische veranderingen in de bouw. “Met slimme software en geautomatiseerde processen kan je robotica inzetten om bouwprocessen slimmer, duurzamer en kostenefficiënter te maken,” legt Aerts uit. “Robotica is een mooie technologie met veel potentie, maar ontwerp en productie moeten wel dicht bij elkaar worden gebracht. Je moet precies weten hoe een bouwelement in elkaar steekt om de productie ervan te kunnen digitaliseren en automatiseren.” Hij laat een voorbeeld zien van een houtskeletbouw-wand, die wordt samengesteld uit een vast aantal elementen. Met de parametrische configurator kan je precies aangeven hoe hoog, breed en dik de wand moet zijn en waar het raam moet komen. De productiegegevens worden vervolgens automatisch berekend en worden direct doorgestuurd naar de robotische arm in de fabriek, die de wand kan gaan samenstellen. Met een paar drukken op de knop rolt er dan vanzelf een bouwelement uit de fabriek.
Met de configurator kan je aangeven hoe de wand er precies uit moet komen te zien. Daarna wordt automatisch berekend welke materialen daarvoor nodig zijn. 
De informatie uit de configurator wordt in de fabriek gebruikt om de wand, geheel automatisch, robotisch te laten bouwen. Het lijkt een vanzelfsprekend concept, maar Aerts heeft veel ervaring opgedaan om op dit punt te komen. “Ik heb onder andere bij drie verschillende bedrijven stage gelopen, bij één daarvan liep ik ook met de kruiwagen op de bouwplaats. Toen realiseerde ik me hoe de bouw verschilt van andere industrieën. Ik geloof echt dat de techniek het toelaat om bouwprocessen slimmer te organiseren. Bouwkundigen hebben heel veel inzicht, maar passen de kennis vaak elke keer opnieuw toe. Als je die kennis vastlegt, dan wordt de kennis schaalbaar en toepasbaar.” Om die kennis te kunnen verzamelen gaat Aerts samenwerkingen aan met bedrijven en instituten zoals de TU Delft. “Voor BK-Launch heb ik al een lezing gegeven en met een aantal studenten over hun ideeën gespard. Vergelijkbare gesprekken met bedrijven waar voor mij destijds ook het meest waardevol.”
Bekijk wie je klanten zouden kunnen zijn en hoe je je idee in een businessmodel zou kunnen inpassen. Praat met potentiële klanten om te zien hoe het idee in de praktijk zou kunnen werken.
Chris Aerts, AplusV Solutions
-
Bij MOR Studio denk je gelijk aan het gezegde 'Never change a winning team'. De groep jonge architecten en ingenieurs met een duidelijke focus op duurzaamheid is voortgekomen uit het grotere MOR-team, dat deelnam aan de Solar Decathlon 2019. "We hadden het gevoel dat we onze ambitieuze doelstellingen om net-positieve gebouwen te creëren nog verder konden brengen," legt mede-oprichter Kosmas Spanidis uit. "We willen gebouwen creëren die meer teruggeven aan het milieu dan dat ze eruit halen. Denk aan oplossingen als het produceren van energie, ruimte bieden voor voedselproductie en waterzuivering en het minimaliseren van afvalstromen. We hebben tijdens de Solar Decathlon een goede verstandhouding opgebouwd met onze partners uit de industrie, en hebben onze eerste toekomstige klant zelfs ontmoet tijdens de opening van ons prototype bij The Green Village."
Door te kijken naar lucht, biomassa, energie, materialen en water wil MOR Studio net-positieve gebouwen ontwikkelen. Het resultaat: gebouwen die meer teruggeven aan hun omgeving dan dat ze ervan gebruiken. Met het team van zeven architecten, stedenbouwkundigen en ingenieurs werkt MOR Studio momenteel aan diverse onderzoeks- en ontwerpopdrachten. De geïntegreerde aanpak past bij het multidisciplinaire team, waarin iedereen zich richt op diens eigen expertise. "We hebben gezamenlijke vergaderingen gedurende de week en vieren de kleinste dingen samen. We zijn niet alleen collega's, maar ook elkaars emotionele steun en toeverlaat." En zulke ondersteuning is essentieel om te slagen, benadrukt Spanidis. "We hadden tijdens onze studie graag een cursus als BK-Launch gehad. Je moet weten hoe het is om van een idee te gaan naar leren hoe de markt werkt, wat je nodig hebt voor een start-up, hoe je met mensen moet praten. Daarom delen we ook graag onze ervaringen binnen het platform in de vorm van lezingen."
MOR Studio bestaat uit Anna Tsagkalou, Siem van Sluijs, Margot Holländer, Francisco Muñoz, Merijn Braam, Kosmas Spanidis en Aurélie Griveaux. Praat met mensen en creëer een netwerk om je heen. Niet alleen voor samenwerkingen, maar ook voor emotionele steun. Heb geduld en focus op je doel. Kansen zullen komen
Kosmas Spanidis, MOR Studio
Welkom bij de club
BK-Launch staat open voor alle goede ideeën en voor aspirant-mentoren, voor start-ups die willen aansluiten of ervaringen willen delen, en voor onderzoekers die zich verdiepen in de verdiensten van ondernemerschap in de gebouwde omgeving. Studenten kunnen ervoor kiezen om het keuzevak Entrepreneurship of de BK-Launch ontwerpstudio te volgen. “Maar als je een goed idee hebt, mag je ook altijd direct contact opnemen met coördinatoren Thijs Asselbergs, Henri van Bennekom, Remon Rooij of mij,” voegt Wamelink toe.
Stuur je idee op naar BK-Launch en kijk wat we voor je kunnen doen!
Hans Wamelink, hoogleraar Construction Management and Entrepreneurship
Meer informatie
