Ze koos voor een ontwerpgerichte benadering. Op basis van een grondig onderzoek kwam ze met een uniek ontwerpvoorstel voor het op een natuurlijke wijze creëren van een waterkering, maar keek ze ook naar het creëren van de juiste (‘barene’) leefomgeving voor het hoognodige herstel van de ecosystemen van de Lagunes van Venetië. Amina studeerde onlangs af aan de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft. Haar verhaal over de lagunes gaat verder terug dan afgelopen jaar.

Amina: “[…] Het was mijn grote wens om de complexe identiteit van Venetië en zijn kostbare Lagune samen te brengen. De enorme hoeveelheid onderzoek die ik heb gedaan, mijn reflectie en persoonlijke ervaringen met deze plek, hebben allemaal bijgedragen aan de totstandkoming van mijn masterscriptie in de Landschapsarchitectuur.'' Daarbij focuste Amina zich in haar onderzoek ook op een alternatieve vorm van ‘slow tourism’, en hoe je de lokale economische bedrijvigheid kan verfijnen. Haar belangrijkste doel was het culturele imago van de Lagune van Venetië versterken: een uniek landschap met zijn horizontale en oneindige wateroppervlak.

Gevoelige omgeving

Amina: “Bewegende landschappen zoals lagunes behoren tot de meest getroffen en kwetsbare landschappen die worden bedreigd door het effect van klimaatverandering en menselijk handelen. Ik ben altijd gefascineerd geweest door rivierlandschappen, en lagunes in het bijzonder. Vooral de lagunes langs de kust van de Venetië in het noordoosten van Italië. Daar, tussen de kustlagunes van Caorle en Bibione, bracht ik als kind de meeste vakanties door." 

Een weemoedige aantrekkingskracht

“Als kind kwam ik hier vaak. Vooral in de zomer. Mijn eerste aanraking met het element water. Maar het was eigenlijk helemaal niet zo aantrekkelijk. Het water was ondiep en troebel. Ik herinner me vooral dat ik jaloers was op de vakantiefoto’s van mijn klasgenoten met al dat kristalheldere water. In die Venetiaanse lagunes bestonden stromingen en getijden bijna niet. Bovendien waren er verschillende temperaturen: boven was het water warm en beneden koud. Op een dag nam ik per ongeluk een slok. Ik herinner me nog steeds hoe verbaasd ik was: het water was niet zout, maar brak, zoet en zout tegelijk.

Vandaag kan ik met recht zeggen dat de lagunes van Caorle en Bibione niet alleen het toneel waren van de sprookjesavonturen uit mijn kindertijd. Maar het waren voor ook de eerste natuurlijke landschappen waarmee ik een directe en intieme band mee kreeg. Ze werden mijn belangrijkste inspiratoren en stimuleerden mij in mijn onderzoek. Naarmate de tijd verstreek, ontwikkelde ik dan ook een weemoedige aantrekkingskracht voor die onbekende en onontdekte stad en haar lagunes."

Werken aan ‘The Operating Venetian Lagoon: The Agency of Barene’

In haar masterscriptie onderzoekt Amina de hydromorfologische knelpunten van de Lagune van Venetië: de staat van verwaarlozing van de eilanden en de buitensporig ontworpen waterkering als cruciale kwesties hiervoor. Haar onderzoek toont duidelijk aan dat de rol van de hele Lagune van Venetië in de toekomst opnieuw moet worden gedefinieerd. Van een passief en uitgeput landschap, naar een actief landschap dat de omgeving ondersteunt.

Voor Amina was het belangrijkste uitgangspunt om dit kale (‘barene’) landschap met zijn brakke moerassen juist te versterken: van essentieel belang voor het hydromorfologische en ecologische voortbestaan van de lagune.

“Ik wilde de manier waarop we naar de Lagune van Venetië kijken, herzien. Niet groot, maar juist met een kleine paradigmaverandering: van het water dat soms de kostbare stenen en mozaïeken van het land binnendringt en verslechterd, naar juist een complex systeem gemaakt van vaste (eilanden, tradities, activiteiten, etc) en bewegende elementen (water, materie, en zand, mensen, enz.). "
De brakke schorren zijn bestand tegen getijden en de invloed van wind. Ze bevorderen ook de uitwisseling van water en fungeren als expansievat. Maar sinds het begin van de 20e eeuw is 70% van het brakke moerasoppervlak verloren gegaan door antropische ingrepen Het doel van Amina's masteronderzoek is om het effect van 'barene' te gebruiken en zo de impact van bestaande bedreigingen wat te verzachten. Dit zorgt voor een natuurlijke waterkering en herstelt stromingen, herstelt de hydromorfologische knelpunten, maar ondersteunt ook het culturele, ecologische en productieve erfgoed, waardoor de Lagune van Venetië gaat functioneren als een duurzame landschapsinfrastructuur.

Amina: “Ontwerpprincipes bestaan uit twee elementen: bouwen en ontwerpen met de natuur (bijvoorbeeld flexibele integratie van land-in-zee en water-in-land in complexe ecosystemen). En land-in-zee veerkracht (bijvoorbeeld het vermogen van een landschap om gewenste ecologische functies, robuuste inheemse biodiversiteit). Ik hoop dat ik heb kunnen bewijzen dat het van fundamenteel belang is dat we kijken naar de holistische noodzaak van landschapsarchitectuurontwerp, waarbij we verschillende disciplines integreren.Cultuur en samenleving, ecologie en biodiversiteit, technologie en techniek spelen allemaal een centrale rol in de landschapsarchitectuur. De voornaamste uitdaging (en de grootste stimulans) die ik op dit gebied zie, is de voortdurende verwevenheid van zowel technologie en esthetiek, als van functies en ervaringen. Beiden vragen erom meegenomen te worden in de onderzoeksfase en actief betrokken te worden bij het ontwerpproces, en impliceren een eindeloze mogelijkheid aan onderzoeken."

Honger naar kennis en uitdagingen

“De grootste uitdaging tijdens het onderzoek, was mijn - soms irrationele - opwinding en honger naar kennis en ontdekking. Deze ongelooflijke rush dreef me vanaf het allereerste begin. Soms verloor ik daarmee het doel uit het oog.  De enorme hoeveelheid onderzoek, bewustzijn en persoonlijke ervaring kwamen allemaal tot uiting in mijn masterscriptie. Van de verborgen en romantische passie voor een plek uit mijn jeugd, tot de relevantie van het Venetiaanse lagune-landschap. Van de stad Venetië met Italiaanse kunst, tot het culturele en naturalistische panorama. Ook de noodsituatie die dit gebied momenteel doormaakt kwam aan de orde, als de noodzaak voor een landschapsontwerp waarin holistische vormen zijn geïntegreerd. En tot slot de wens om de complexe identiteit van Venetië en de kostbaarheid van zijn lagune stevig aan elkaar te hechten."

Binnen afronden

De huidige omstandigheden in de wereld dwongen Amina om haar afstuderen vooral binnen af te ronden. “Ik ben er trots op dat mij dat is gelukt, vooral gezien de speciale relatie die ik heb met de ruimte rondom Venetië die dan ver weg is. Precies daar waar het hele proefschrift werd bedacht, gedacht en heroverwogen, besproken en ontwikkeld. Maar het is gelukt. Tegelijkertijd ben ik trots op alles daaromheen: de evenementen en erkenningen die direct na het afstuderen kwamen. Een toekenning van een beurs en een samenwerking met een collectief voor hedendaagse kunst in Venetië. En met de Archiprix-pre-selectie en de nominatie voor Best Graduate TU Delft 2020, had ik me geen beter succes kunnen voorstellen.”

Een nog niet voltooid verhaal

“Op dit moment zie ik mijn onderzoek naar de Lagune van Venetië en zijn werking en rol nog wel als gedeeltelijk onvoltooid. Zeker gezien de toegenomen belangstelling voor mijn onderzoek. Daarom zou ik graag een meer realistische en solide kijk op dit fenomeen willen ontwikkelen. Ook hoop ik een diepere connectie te krijgen met het gebied zelf en met de mensen die er al aanwezig zijn. Belangrijk voor zowel onderzoekers als potentiële belanghebbenden. Toch ben ik me ervan bewust dat morgen alles kan veranderen."

Meer informatie

• Project 'The Operating Venetian Lagoon: The Agency of Barene'