“Als het gaat om eenzaamheid, zie je in de statistieken twee pieken: een piek bij ouderen, en een piek bij jongeren” vertelt Eva. Toch is de problematiek inmiddels heel bekend bij ouderen, maar wordt er weinig gedaan aan eenzaamheid bij jongeren. ‘Bij een meting onder jongeren in Delft in 2015 bleek dat 42% matig tot ernstig eenzaam is. Dat is verrassend hoog. Meestal wordt er pas gemeten vanaf 19 jaar, daarom is er weinig bekend over deze groep.’

Eva besloot op onderzoek uit te gaan. Aan het begin van haar project voerde ze heel veel gesprekken, met verschillende partijen in Delft die te maken hebben met jongeren. “Tijdens die gesprekken ontdekte ik dat de grootste oorzaak onwetendheid is. Bij ouders, docenten, jongerenwerkers, en ook bij de jongeren zelf: zij weten soms zelf niet dat wat zij voelen, eenzaamheid is.” 

Eenzaamheid is nog geen onderwerp

Door die onwetendheid ontbreekt het onderwerp in de lerarenopleiding. Zijn zorgpartijen niet met dit onderwerp bezig. Komt het soms niet eens aan bod in de tweedaagse cursus voor vertrouwenspersonen en mentoren. En zit er ook geen vraag over eenzaamheid of sociaal welzijn in de enquête die de Jeugd Gezondheidszorg (JGZ) afneemt onder jongeren op middelbare scholen in Delft. “Toen ik mijn resultaten aan hen voorlegde, reageerden ze heel enthousiast. Die vraag komt erin, en het kan leiden tot meer gerichte voorlichting en interventies.”

De definitie van eenzaamheid

Dat eenzaamheid zoveel voorkomt bij jongeren, is eigenlijk niet zo vreemd. In de onderzoekswereld wordt eenzaamheid ook wel als volgt omschreven: je behoefte aan sociaal contact wordt niet waargemaakt. “Dan is er sprake van een mismatch tussen wat je wilt, en wat je hebt. Juist als je jong bent, ben je op zoek naar je identiteit, naar wie je bent. Als je zelfbeeld of je wereldbeeld dan negatiever wordt, ga je ook vriendschap negatiever inschatten. En dat leidt weer tot nog meer negativiteit, je komt in een neerwaartse spiraal terecht.

Samen nadenken

Na alle gesprekken in het begin van haar project, wilde Eva al die verschillende partijen met elkaar laten praten. Inclusief een ervaringsdeskundige, en jongeren van de middelbare school. Om perspectieven te delen, en samen te komen tot één definitie van het probleem. “Tijdens de eerste sessie stelde ik iedereen de vraag: hoe zou de ideale wereld eruitzien, zonder eenzaamheid? En wat is daar allemaal voor nodig? Inzicht in het probleem bijvoorbeeld, wat eenzaamheid is en wat het me je doet. Dat kan dan niet ontbreken.”
In de tweede sessie vroeg Eva alle deelnemers om te komen tot concrete oplossingen en denkrichtingen. “Zoals een standaardvraag opnemen in de enquête op middelbare scholen, en voorlichtingsactiviteiten voor niet alleen jongeren maar ook ouders, en docenten. Of een bekende Nederlander die zelf als jongere eenzaam is geweest, en nu naar Delft komt om deze boodschap te delen.” 

Eva blikt positief terug op beide sessies. “Mijn grotere doel hiermee is om rond dit onderwerp een netwerk te creëren in Delft. Alle mensen bij elkaar die, ieder vanuit zijn eigen expertise, samenwerken aan dit probleem. Als zij samen begrip en visie delen, dan kun je komen tot veel effectievere interventies.” Hier kan de gemeente een belangrijke rol in spelen. “Maar jijzelf ook. Zeker nu, tijdens deze corona crisis. Bel de ander wat vaker. En vraag jongeren niet alleen hoe het gaat met het huiswerk of met de studie. Vraag ook eens hoe het gaat met henzelf.”

Jongeren en ouderen in Abtswoude Bloeit

Hoe komt een studente aan een technische universiteit bij dit sociale onderwerp? “Ik heb altijd interesse gehad in maatschappelijke vraagstukken. Alleen zijn er niet zoveel projecten bij ons die daarover gaan. Gelukkig mocht ik tijdens het eerste jaar van mijn master zelf een onderwerp kiezen. Ik dacht: iets met ouderen.”

Zo kwam Eva terecht bij Abtswoude Bloeit, een voormalig verzorgingstehuis waar ouderen en jongeren samen onder één dak wonen. Daar merkte ze dat zowel de ouderen als de studenten best graag met elkaar wilden afspreken. “Alleen hadden de ouderen niet zoveel zin om er hun eigen huis voor uit te gaan. En de studenten hadden juist moeite om zomaar op de ouderen af te stappen.”
Eva bedacht een apparaatje waarmee een student een berichtje kan sturen, bijvoorbeeld: Zin om naar de gemeenschappelijke ruimte te komen? Ouderen konden vervolgens op dat berichtje reageren.

Na deze ervaring wilde Eva voor haar afstudeerproject ook de andere kant weleens nader onderzoeken: jongeren. “Daar was de Gemeente Delft ook heel blij mee. Zij zien dit probleem ook, en willen er graag iets aan doen. Ik hoop dat dit project voor bewustwording van het probleem heeft gezorgd op verschillende plekken in Delft. En dat het leidt tot actie.”