Zandzuigen in Hong Kong

door Tonie Mudde in Delta 2, 16 januari 2003

Land veroveren van de zee. Nederlanders zijn er wereldwijd beroemd mee. Baggeraar Koen Sweers deed het van China tot Jordanië. Volgende stop: Australië.

De gemiddelde week van Koen Sweers in het buitenland: "Zes dagen per week werken, dertien uur per dag. Daarnaast constant oproepbaar zijn voor het geval er problemen optreden. Mijn mobiel zit als het ware aan mijn oor vastgeplakt." Op het eerste gezicht lijkt het een slavenrooster. Sweers: "Na acht weken op locatie heb ik wel vier weken vrij en krijg ik een ticket naar Nederland. En het projectmatig werken in het buitenland is natuurlijk ontzettend uitdagend en afwisselend."

Dat zeker. Eenmaal op gang, volgt de ene anekdote na de andere. "We werken met sleephopperzuigers, dat zijn schepen die met een soort grote stofzuiger zand van de zeebodem zuigen. Tijdens een project in Hong Kong werd ik 's avonds gebeld dat er een bom was opgezogen en vastzat in de zuigkop. Afijn, bomb squad aan boord gehaald, schip geëvacueerd. Uiteindelijk is op kleine afstand een kneedbom tot ontploffing gebracht om de grote bom los te trillen. Op zo'n moment ben je natuurlijk bang dat het schip in duizend stukken vliegt. Uiteindelijk hadden we gelukkig alleen wat lichte schade aan de zuigkop."

Bij het behalen van zijn bul in '99 wilde Sweers in zijn vakgebied verder. Hij solliciteerde bij ingenieursbureaus, baggermaatschappijen en bij de overheid. Een potentiële baan bij het Rijksinstituut Kust en Zee liet hij schieten. "Tijdens mijn afstuderen onderzocht ik hoe je met golfbrekers stabiele vormen van kustlijnen kunt creëren. Stabiele kusten die op de lange termijn niet eroderen en ook niet sedimenteren. Het Rikz was erg geïnteresseerd in de computermodellen die ik hiervoor had gebruikt. Ik zag mezelf al als analist acht uur per dag op kantoor achter de computer zitten. Nee, dat is niks voor mij." Bovendien wilde Sweers naar het buitenland. "Ik had al vijfentwintig jaar in Nederland gezeten, ik wilde wel wat meer van de wereld zien. Het beste moment om een aantal jaar in het buitenland te werken zijn de jaren na je afstuderen. Geen kinderen, geen huis, dus je bent heel flexibel."

Voetbal

Gelukkig toonde ook baggermaatschappij Ballast Ham Dredging interesse. Na een maand van gesprekken en psychologische tests kreeg hij een contract aangeboden. Bij Ballast Ham Dredging moeten nieuwe werknemers eerst met alle kanten van het baggeren kennismaken. Onderaan beginnen en langzaam opwerken dus. Sweers begon als trainee-uitvoerder. "Je moet heel erg oppassen dat je niet met een arrogante houding aan boord van zo'n schip gaat. Hoewel de bemanning soms laagopgeleid is, zijn het wel mannen die al vanaf hun zestiende varen en dus een enorme praktijkervaring hebben. In hun ogen ben jij echt het kantoorpikkie. En geef ze eens ongelijk. Het kost tijd om hun vertrouwen te winnen." Sociale vaardigheden zijn dan ook minstens zo belangrijk als de vakinhoudelijke kennis. "Het is soms verstandig eerst even een uurtje over voetbal te praten en het gesprek dan pas voorzichtig over te laten gaan op het onderwerp werk."

Zijn werk als uitvoerder bestaat uit een groot aantal activiteiten. "Ik begin mijn dag met het bekijken van de dagrapporten. Zijn er technische problemen aan het schip geweest? Hoeveel zand is er de afgelopen 24 uur opgezogen? Hoe meer, hoe beter natuurlijk. Liggen we op schema? Vervolgens vaar ik mee met een van de schepen. Ter plekke overleg ik met de kapitein. Hoe is de onderhoudsstatus van het schip, zijn er personele problemen aan boord? Na de trip aan boord praat ik met de voorman over de voortgang van de landaanwinning. Verder geef ik natuurlijk regelmatig terugkoppeling aan de klant."

Heeft Sweers voor dat werk veel gehad aan zijn TU-scholing? "Vooral de algemene analytische vaardigheden zijn onmisbaar. De specialistische kennis heb ik geleerd bij interne cursussen en in de praktijk. In principe vormt een technische opleiding een goede basis voor een carrière in de bagger. Civiel is daarbij handig, maar niet noodzakelijk."

In de drie jaar dat hij werkzaam is voor Ballast Ham Dredging deed hij projecten in Hong Kong, Singapore, Jordanië, Engeland en Maleisië. Het zijn vaak grote, prestigieuze projecten. In Hong Kong werkte Sweers mee aan een landaanwinningproject waarop over een paar jaar Disneyland Hong Kong zal verrijzen.

Culturen

Ondanks al deze exotische werkplekken blijft het contact met buitenlandse culturen veelal beperkt tot het werk. En door de hiërarchische verschillen is zelfs dat lastig: alle leidinggevenden zijn Nederlanders. Sweers moest tijdens zijn eerste werkweek dan ook flink wennen aan de omgang met de locale werknemers. "De Chinezen hebben voor ons onuitspreekbare namen. Daarom krijgt elke Chinees een naam toegewezen als Klaas, Piet of Henk. Dat is wel raar hoor, als er 'Hé Sjaak' wordt geroepen en er komt een Chinees aanlopen."

Sociale integratie is er nauwelijks. Niet alleen door het hiërarchische verschil tussen Westerling en lokale werknemer, maar ook door de enorme culturele kloof. "Het blijven gescheiden werelden. De kok kookt ook elke avond apart voor de Nederlanders hutspot, boerenkool en andere Hollandse kost. Ik heb wel eens geprobeerd om voor de verandering met een groep Chinezen te eten. Dat was geen succes. Ten eerste voelden zij zich niet op hun gemak omdat ik hoger geplaatst ben. Daarnaast spreekt het merendeel geen Engels dus een goed gesprek is er ook niet bij. Bovendien eten Chinezen in onze ogen echt heel ordinair. Smakken en schrokken, je eetlust vergaat spontaan."

Verdere ontberingen liggen vooral op het sociale vlak. "Even spontaan bij mijn vriendin of vrienden langsgaan is er natuurlijk niet bij. Ik mis regelmatig een verjaardag of afstudeerborrel. Maar die schade haal ik ruimschoots in als ik weer een periode in Nederland ben. Door mijn werk doe ik daarnaast ook nieuwe sociale contacten op. Ik werk in kleine teams met vaak jonge mensen. Overdag hard werken, 's avonds samen een biertje drinken. Het contact is wel wat oppervlakkiger dan met de vrienden die ik tijdens mijn studententijd heb gemaakt. Maar dat is logisch: bij elk project werk ik weer in een ander team. In je studententijd zit je jaren achter elkaar in één huis of jaarclub." Momenteel wacht Sweers op groen licht om naar een volgend project in Australië te gaan. "Eigenlijk had ik er een maand geleden al moeten starten. Het wordt nu waarschijnlijk eind januari. Wat dat betreft moeten baggeraars erg flexibel en mobiel zijn. Maar mij hoor je er niet over klagen: het is geweldig werk en door de vertraging heb ik voor het eerst in drie jaar weer eens kerst en oud en nieuw in Nederland gevierd."

Naam: Koen Sweers
Leeftijd: 28
Woonplaats: Rotterdam
Opleiding: Civiele Techniek
Afstudeerjaar: 1999
Afstudeeronderwerp: A numerical study after the behaviour of equilibrium bays
Huidige werkgever: Ballast Ham Dredging, wereldwijd opererende baggermaatschappij, circa 2300 werknemers, omzet circa 650 miljoen Euro.