Door: Heather Montague
Starten met je promotietraject op de eerste dag van de coronalockdown een uitdaging? Voor Bieke von den Hoff bood de lockdown een onverwachte en unieke kans. Als onderdeel van een proef op Schiphol Airport werd haar gevraagd om het geluidsniveau te meten van de TaxiBot, een duurzaam sleepvoertuig voor vliegtuigen.
Je weg vinden in de onzekerheid
Na het behalen van een bachelor in Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek en een master in Aircraft Noise and Climate Effects besloot Bieke von den Hoff dat een promotieonderzoek naar de geluidsimpact van duurzame alternatieven in de luchtvaart goed bij haar paste. Maar tijdens een vakantie na haar afstuderen realiseerde ze zich dat haar startdatum van midden maart wel eens zou kunnen worden beïnvloed door de coronasituatie. “De eerste weken was het een beetje moeilijk”, zegt ze. “Ik kende de meeste promovendi van mijn afdeling, maar het was een grote stap om werkelijk contact te maken en mensen te laten weten dat ik van start was gegaan.” Koffiepauzes op Skype met collega’s hielpen haar om hen beter te leren kennen en beter te begrijpen hoe de eerste maanden van een promotie in zijn werk gaan.
Een onverwachte kans
Eind april hoorde Von den Hoff dat haar begeleider door de Schiphol Group benaderd was over een uniek project. De luchthaven is bezig met het testen van de TaxiBot (Taxiënde Robot) als onderdeel van een haalbaarheidsstudie naar duurzaam taxiën. Met dit semi-robotachtige hybride elektrische sleepvoertuig kunnen vliegtuigen taxiën zonder draaiende motoren, waardoor het brandstofverbruik significant afneemt. De besparingen door de TaxiBot worden geschat op tussen de 50 en 85% van het gemiddelde brandstofverbruik tijdens het taxiën. Ook reductie van de CO2- en NOx-uitstoot zijn mogelijke milieuvoordelen, met een betere luchtkwaliteit en minder geluidsoverlast als resultaat.
Von den Hoff geeft aan dat het bij het meten van geluidsoverlast vaak lastig is om achtergrondgeluiden dicht bij de microfoons, zoals bijvoorbeeld een startende motor, te scheiden van het daadwerkelijke geluidsniveau. Omdat de luchthaven vanwege COVID-19 zo goed als leeg was, was dit een uitgelezen kans om te testen welk effect het geluid van de TaxiBot zou hebben op de grondwerkers van de luchthaven. Terwijl Schiphol ondertussen testte hoe het geluid zich naar de omliggende gebieden verspreidde, was het Von den Hoffs taak om het geluidsniveau ter plaatse te evalueren. Niet wetende wanneer het luchtverkeer weer zou opstarten, begreep ze dat het werk snel moest gebeuren: “Binnen drie weken hebben we het hele plan opgezet en zijn we het project gaan uitvoeren.”
Testen op de grond
Von den Hoff bestudeerde voor haar masterscriptie het geluid van overvliegende vliegtuigen op Schiphol. Bij dat project bevond ze zich net buiten de luchthaven, op ongeveer 300 meter van de hekken, met microfoons op de grond wanneer de vliegtuigen overkwamen. Voor het TaxiBot-project moest ze op de luchthaven zelf zijn, op het platform waar de vliegtuigen worden geparkeerd en waar mensen aan boord gaan. Er werd een eigen zone opgezet voor de tests en vanwege de veiligheid mocht niemand zich buiten deze zone begeven. “We moesten langs een heleboel beveiliging”, vertelt ze. “Het is heel spannend om daar te zijn. Ik denk dat ik na dit project nooit meer de kans krijg om zoiets te doen.”
Voorafgaand aan het eigenlijke testen werd besproken welke testen het luchthavenpersoneel die dag moest uitvoeren en hoe de testen van Von den Hoff daarin pasten. Uiteindelijk reden de piloot en het vliegtuig, samen met de TaxiBot, een aantal rondjes om haar locatie zodat ze iedere keer het geluid kon meten. “Dat was geweldig, want ik had net nieuwe meetapparatuur”, vertelt ze. “Dit was een perfecte manier om de apparatuur uit te proberen en de mogelijkheden te verkennen.”
De eerste stappen in een leerproces
Von den Hoff is de meetresultaten nog aan het bestuderen. Een probleem was dat het winderiger was dan verwacht. “We hielden het weer constant in de gaten, maar we hadden last van een aantal flinke windstoten dus ik ben nog aan het kijken of dat veel invloed heeft gehad op onze metingen”, zegt ze. “We gaan sowieso de geluidsbronnen lokaliseren, zodat we precies kunnen vaststellen wat welk geluid veroorzaakt, en we zullen ook de geluidswaarden voor de grondwerkers beoordelen. En dan niet alleen hoe hard het geluid is, maar ook hoe storend het voor hen is.” Von den Hoff is gevraagd om in de komende maanden nog meer geluidsbeoordelingen uit te voeren. De proef van Schiphol met de TaxiBot loopt tot half augustus en het onderzoek zal in de herfst van 2020 worden afgerond.
Von den Hoff staat nog aan het begin van haar promotietraject en zal binnenkort haar promotieovereenkomst indienen. Hoewel ze weet dat de focus zal liggen op de geluidsimpact van duurzame luchtvaartinnovaties, heeft ze nog een aantal dingen in beraad. “De geluidsimpact van elektrische vliegtuigen zal waarschijnlijk de hoofdmoot van mijn promotie vormen”, geeft zij aan. “Zelfs als uiteindelijk blijkt dat het TaxiBot-project niet helemaal past en geen deel van mijn promotie zal uitmaken, was het alsnog een erg goed onderzoek.”
Geluid en duurzaamheid
Hoewel vliegtuigen de afgelopen tien jaar substantieel minder lawaaierig zijn geworden, zorgt de toenemende hoeveelheid vliegverkeer ervoor dat veel mensen alsnog aan een hoog geluidsniveau worden blootgesteld. Dit kan bijdragen aan dingen als ergernis, slaap- en spraakverstoring en afleiding, en in extreme gevallen kan geluid zelfs leiden tot gezondheidsklachten zoals gehoorverlies. Daarom is het beoordelen van vliegtuiglawaai relevant in de context van het opzetten van beleid voor aanvaardbaar lawaai en de evaluatie van de milieu-impact.
Bij duurzaamheid in de luchtvaartsector denken mensen vooral aan de impact op het milieu en het effect op de wereld op grotere schaal, zegt Von den Hoff. “Ik denk dat geluidsemissie ook heel belangrijk is voor duurzame luchtvaartgroei, ook al is niet iedereen zich bewust van de impact ervan. We moeten niet vergeten dat een belangrijke reden waarom Schiphol niet mag groeien is dat het vanuit geluidsperspectief niet duurzaam is. Hoewel we ons absoluut moeten concentreren op het klimaataspect van duurzaamheid, denk ik dat we geluid ook als een belangrijk onderdeel hiervan moeten erkennen.”
Een serie microfoons gebruiken
Het geluidsniveau kan worden gemeten met een enkele microfoon, maar dit biedt geen informatie over de locatie van de geluidsbron. Met twee microfoons kan de richting van de bron worden vastgesteld, omdat de geluidsgolf eerder aankomt bij de microfoon die zich het dichtst bij de bron bevindt. Met behulp van een serie van 112 microfoons (zie foto) kan er een bronnenkaart met een hoge resolutie worden gemaakt.
