Item 1 van 1

Wat maakt een circulaire ontwerper?

Nieuws - 20 mei 2021

Het is logisch dat ontwerpen voor een circulaire economie iets anders vereist dan de traditionele lineaire aanpak. Want het gaat niet alleen om duurzame producten creëren, het gaat om een heel systeem gericht op het verminderen van grondstofgebruik en afval. Voor haar promotieonderzoek wilde Deborah Sumter erachter komen welke competenties ontwerpers moeten ontwikkelen om succesvol te zijn in circulair ontwerpen.

Een competentiekwestie

Al vroeg in haar studie realiseerde Sumter zich dat haar toekomst iets meer inhield dan esthetisch aangename producten ontwerpen. Toen ze een minor International Entrepreneurship & Development volgde, kreeg ze de kans om te werken aan ontwerpprojecten in ontwikkelingslanden. "Daar raakte ik meer vertrouwd met duurzaam design en dat heeft mijn pad beïnvloed en me gevormd als ontwerper," zegt ze.

Op haar academische pad leerde Sumter dat design een van de enablers is in de overgang naar een circulaire economie. Vervolgens vroeg ze zich af wat design voor duurzaamheid, en in het bijzonder de benadering van design voor een circulaire economie, anders maakt dan de traditionele ontwerppraktijk.  En zo ontstond de centrale vraag voor haar proefschrift: Welke competenties hebben ontwerpers nodig om producten en diensten voor een circulaire economie te ontwikkelen?

Lees Deborah Sumter's thesis:

Verschillen decoderen

In een circulaire economie is design gericht op producten terugwinnen zodat ze gerepareerd, opgeknapt of opnieuw gemaakt kunnen worden. "Dat verandert de manier waarop je de producten in eerste instantie ontwerpt en er is een heel systeem dat je daaromheen moet ontwerpen", zegt Sumter. "Je moet daarnaast nadenken over het bedrijfsmodel." Hieruit volgt dus dat ontwerpers verschillende competenties nodig hebben om een zinvolle bijdrage te leveren aan de overgang naar een circulaire economie. Er is echter nog weinig onderzoek gedaan naar wat dat in de praktijk betekent.

 

Door middel van een reeks studies, interviews en focusgroepsessies ging Sumter op onderzoek uit naar de uitdagingen waar circulaire ontwerpers momenteel mee te maken hebben, maar ook naar de dingen waar ze succesvol in zijn.

Haar bevindingen resulteerden in een lijst van negen kerncompetenties die op unieke wijze betrekking hebben op circulair ontwerpen (zie figuur hiernaast).

"Ze richten zich echt op het ontwerpen van producten of productservicesystemen, zodat het product zelf kan worden teruggewonnen aan het einde van verschillende gebruikscycli of het einde van de levensduur," zegt ze, "Dus dat is een andere stijl van ontwerpen."

Systeemdenken is de sleutel

Een van de kerncompetenties die Sumter karakteriseerde is Circulair Systeemdenken. Ze definieerde dit als een benadering van ontwerpen die de circulaire economie als een complex systeem beschouwt, rekening houdend met het feit dat circulaire ontwerpinterventies systemische effecten zullen hebben.

Soms lijkt het ontwerpen van een product dat kan worden hergebruikt of geleased door verschillende gebruikers, te passen binnen de definitie van circulariteit. Maar uiteindelijk kan het ook leiden tot iets dat het rebound effect wordt genoemd, wat betekent dat het een hoger dan verwacht gebruik van hulpbronnen oplevert. Neem bijvoorbeeld duurzame verlichting. "Mensen dachten: ik gebruik LED-verlichting, die is beter, dus die laat ik gewoon branden," zegt Sumter. "Het is belangrijk dat ontwerpers zich realiseren wat voor systeemimpact hun ontwerp zal of kan hebben."

De toekomst is circulair

Sumter's onderzoeksresultaten leggen uiteindelijk een basis voor capaciteitsopbouw in circulair ontwerpen. Ze helpen bij het creëren van het vocabulaire of de taal die nodig is om in de praktijk te praten over competentieontwikkeling voor circulair ontwerpen. Ze kunnen gebruikt worden om op circulaire economie gebaseerde curricula en methodologieën te ontwikkelen.

Reflecterend op haar ervaring aan de TU Delft, zegt Sumter: "Het is echt leuk om te zien dat er een golf van nieuwe ontwerpers komt die zich meer richten op duurzaamheid en de circulaire economie. Ik vind dat bemoedigend, dat in het algemeen de circulaire economie een concept is dat lijkt aan te slaan, zowel binnen beleid maar ook binnen bedrijven. Dat maakt voor mij dat ik meer vertrouwen heb in dit onderzoeksgebied en ook in mijn bevindingen en mijn reis, het gevoel dat waar ik mee bezig was relevant is."

Sumter is momenteel werkzaam als Communicatie- en Kennismanager bij het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Sustainability.

Ruud Balkenende

Conny Bakker

Deel deze pagina: