Stel je voor: een straat waar kinderen veilig kunnen spelen, waar buren elkaar ontmoeten, en waar groen de hitte van de zomer tempert. Dit is de visie van de Rechtvaardige Straat, een concept dat streeft naar veiliger, socialer, inclusiever en klimaatbestendig gebruik van onze openbare ruimte. Maar hoe zorg je ervoor dat iedereen wordt gehoord en betrokken bij deze transformatie? Eltjo van Veen, student Transport, Infrastructuur en Logistiek (TIL), onderzocht hoe verschillende stakeholders - van ouders en bewoners tot gemeentelijke instanties - kunnen worden meegenomen bij het herinrichten van schoolomgevingen volgens de principes van de Rechtvaardige Straat.
Wat heb je onderzocht?
In mijn onderzoek heb ik geanalyseerd hoe verschillende stakeholders betrokken kunnen worden bij de implementatie van het concept van Rechtvaardige Straten in schoolomgevingen. Het idee achter de Rechtvaardige Straat richt zich op het veiliger, socialer, inclusiever en klimaatbestendig maken van straten. Hierbij wordt de gebruiker actief betrokken in het proces. De gebruiker denkt dus actief mee over de ruimte op straat: waar is deze voor bedoeld en hoe kan dit gebruikt worden?
Wist je dat auto’s maar liefst 50% van de openbare ruimte in steden in beslag nemen? En dat auto’s in Nederland voor veel verkeersincidenten zorgen met dagelijks 30 gewonden en zelfs 2 doden als resultaat.
Waarom zijn Rechtvaardige Straten zo belangrijk?
Door het gebrek aan ruimte in de stedelijke gebieden wordt het steeds belangrijker om kritisch na te denken over de manier waarop de stad en straten zijn ingericht. Wist je dat auto’s maar liefst 50% van de openbare ruimte in steden in beslag nemen? En dat auto’s in Nederland voor veel verkeersincidenten zorgen met dagelijks 30 gewonden en zelfs 2 doden als resultaat. Dit roept de vraag op of auto's wel zoveel ruimte moeten krijgen in onze steden. Is het rechtvaardig dat de meeste mensen hun auto voor de deur parkeren terwijl die ruimte ook voor andere dingen gebruikt kan worden? De straat heeft namelijk zoveel meer functies dan enkel voor weggebruikers. Het is de ruimte tussen huizen waar mensen elkaar ontmoeten, kinderen spelen en natuur kan bloeien. Met het klimaat dat steeds extremer wordt, hebben we dringend meer groen nodig in onze straten. Groen helpt namelijk om regen op te vangen tijdens stortbuien en biedt verkoeling op hete zomerdagen.
Om de transitie naar een leefbaardere straat te maken, zal er ruimte voor auto’s moeten worden ingeperkt. Dat leidt tot veel weerstand onder autogebruikers. Daarom is het belangrijk om iedereen mee te nemen in het ontwerp proces van een Rechtvaardige Straat. Zo voelt iedereen zich gehoord en geïnformeerd over de positieve effecten van een Rechtvaardige Straat.
Hoe gaat het onderzoek in zijn werk?
In mijn onderzoek heb ik een case study uitgevoerd bij een basisschool in Delft. Door gesprekken met ouders, bewoners, de gemeente en experts te combineren met het uitzetten van enquêtes, heb ik inzicht gekregen in de verschillende behoeften en perspectieven van betrokkenen. Daarnaast voerde ik gesprekken met verschillende soorten experts op het gebied van verkeers- en omgevingsmanagement, ecologie, duurzaamheid en de fietsersbond.
Wat vond je het leukste aan je onderzoek?
Het leukste van mijn onderzoek vond ik de vele gesprekken en interviews met verschillende soorten mensen over het onderwerp. Hieruit kwam naar voren dat de behoefte naar Rechtvaardige Straten er bij iedereen wel is, alleen verschilt de manier waarop die verandering vorm moet krijgen. Zo leerde ik tijdens mijn onderzoek steeds meer over de verschillende wensen van diverse belanghebbende in de straat.
Wat was de grootste uitdaging?
Mijn grootste uitdaging was het organiseren van interviews en het verspreiden van mijn enquête. Daarnaast was het behoorlijk lastig om de concepten van de Rechtvaardige Straat te vertalen naar meetbare factoren, omdat iedereen hier een andere invulling aan geeft. Door veel gesprekken te voeren met verschillende mensen, kreeg ik hier langzaam maar zeker een beter beeld van. Uiteindelijk bracht de enquête op twee verschillende scholen duidelijk naar voren wat de meest voorkomende problemen zijn bij basisscholen in Nederland. Bijvoorbeeld, de dagelijkse chaos in het verkeer rond de school die ontstaat doordat ouders hun kinderen allemaal met de auto voor de school willen afzetten, gecombineerd met de angst onder ouders om hun kinderen zelfstandig naar school te laten gaan vanwege de onveilige omgeving. Hierdoor dragen ze zelf bij aan de onveiligheid rondom de school, wat weer leidt tot een vicieuze cirkel.
Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd?
Dat er (zeker in schoolomgevingen) vrijwel niemand tegen het idee van een leefbare straat is. Maar om deze transitie te realiseren, is het cruciaal om goed te luisteren naar de verschillende belangen van de stakeholders en deze ook mee te nemen in het ontwerp. Daarnaast is bewustwording creëren onder de weggebruikers van belang om ze te laten inzien welke mogelijkheden er zijn voor de ruimte in de straat. Dit zorgt uiteindelijk voor meer acceptatie bij het veranderen van het straatbeeld.
Hoe gaat het nu verder?
Steeds meer steden en gemeenten realiseren dat zo snel mogelijk reizen in de stad niet meer de hoogte prioriteit heeft. Door verstedelijking, klimaatverandering en de wens om mensen meer te laten bewegen, richten ze zich nu op het creëren van leefbaardere steden, waarbij fietsen en wandelen worden gestimuleerd. Dit zie je terug in maatregelen zoals het ontmoedigen van parkeren in de stad door hogere parkeertarieven en het verplaatsen van parkeerplaatsen naar de rand van de stad. Ook worden er experimenten uitgevoerd met het plaatsen van fietsen of terrassenvlonders op parkeerplaatsen. Zo kan de omgeving en buurt wennen aan een nieuwe situatie en ervaren zij ook de voordelen van de extra ruimte die hiermee vrij komt. Mocht het experiment niet bevallen, dan kunnen deze vlonders weer eenvoudig worden weggehaald om de parkeerplaats te herstellen.
Studie gerelateerd
Waarom heb je voor de bachelor Technische Bestuurskunde gekozen?
Ik heb gekozen voor Technische Bestuurskunde vanwege de multidisciplinariteit van de studie. Tijdens de Open Dag raakte het verhaal over het Zwitserse zakmes me, want dit legt precies uit wat deze studie inhoudt. Een Zwitsers zakmes kun je voor veel verschillende taken gebruiken, zoals snijden, knippen en zagen. Als je een mals stuk vlees wilt snijden, pak je een vleesmes en als je een stuk papier moet knippen, pak je een schaar. Dit zakmes symboliseert perfect wat deze studie inhoudt: Technische Bestuurskunde biedt een breed scala aan kennis en vaardigheden. Waar een specifiek mes of gereedschap nodig is voor een specifieke taak, kan deze studie de verschillende expertises combineren om complexe problemen op te lossen.
Waarom heb je voor de master Transport, Infrastructuur en Logistiek gekozen?
Ik heb gekozen voor Transport, Infrastructuur en Logistiek (TIL) vanwege de sterke focus op multidisciplinariteit, met een speciale nadruk op de disciplines binnen vervoer en verkeer. Daarnaast krijg je bij TIL zelf de keuze en vrijheid om je eigen studiepad samen te stellen, zodat je kunt kiezen welke onderwerpen je het meest interessant vindt en het beste bij je passen.
Welke kennis vanuit je BSc of MSc gebruik je nog veel?
Vanaf oktober ga ik aan de slag als verkeersmanager bij infrastructuur projecten. In deze rol combineer ik mijn kennis van modelleren van voertuigbewegingen met het managen van de wensen en behoeften van stakeholders. Dit zorgt ervoor dat het verkeer zo min mogelijk hinder ondervindt tijdens het uitvoeren van werkzaamheden aan de infrastructuur.
Bronnen
Foto 3: Gemeente Amsterdam. (2017). Meerjarenplan fiets 2017-2022. https://openresearch.amsterdam/nl/page/57825/meerjarenplan-fiets-2017-2022
Foto 8: Fietsvlonders.nl. (n.d.). Alkmaar. https://www.fietsvlonder.nl/fotogallery/#iLightbox[gallery_image_1]/6
Foto 9: Detail.de. (n.d.). Modular system for parklets. https://www.detail.de/en/de_en/modular-system-for-parklets-1
