Kan technologie ons misleiden via onze tastzin? En als dat zo is, hoe erg vinden we dat dan? Dark design patterns zijn trucs in apps en websites die ons aansporen tot dingen die we eigenlijk niet willen, zoals snel op 'alles accepteren' klikken bij een cookiemelding. Gijs Huisman “Het doel van mijn onderzoek is om misleidende ontwerpen in de toekomst beter te kunnen herkennen en idealieter te kunnen vermijden.”
Universitair Docent bij IO Gijs Huisman: “Het project is geïnspireerd op zogenaamde ‘dark patterns’ die je in veel visuele interfaces, met name websites, tegenkomt. Denk hierbij aan cookie pop-ups die zo ontworpen zijn dat je sneller op ‘accept all’ klikt. Andere dark patterns zijn bijvoorbeeld ‘fake urgency’ waarbij het visuele design schaarste probeert te communiceren. Booking maakt(e) hier veel gebruik van. Denk aan meldingen zoals ‘er zijn nu x aantal anderen naar deze kamer aan het kijken’ of ‘er zijn nog maar X kamers over voor dit tarief’.”
Het project is geïnspireerd op zogenaamde ‘dark patterns’ die je in veel visuele interfaces, met name websites, tegenkomt. Denk hierbij aan cookie pop-ups die zo ontworpen zijn dat je sneller op ‘accept all’ klikt.
―
Gijs Huisman
“Al deze voorbeelden zijn visueel, maar de technologie die we dagelijks gebruiken, denk aan smartphones, smartwatches en game controllers, communiceren ook via andere sensorische kanalen, waaronder via ons tastzintuig. Denk hierbij aan haptische feedback zoals trilnotificaties die je smartphone geeft. We weten op dit moment eigenlijk weinig over hoe dit soort feedback kan worden ingezet, of misschien al wordt ingezet, voor het subtiel ‘misleiden’ van gebruikers. Belangrijk hierbij is dat wat we zien als misleiding, afhankelijk is van onze normen en waarden. Als privacy en autonomie voor je van belang zijn, bijvoorbeeld, dan zou je kunnen zeggen dat een smartphonenotificatie een dark design pattern is aangezien deze ontworpen is om je aandacht naar de smartphone te geleiden en weg van wat je anders aan het doen was, zoals spelen met je kinderen of een boek lezen.”
Als privacy en autonomie voor je van belang zijn, dan zou je kunnen zeggen dat een smartphonenotificatie een dark design pattern is.
―
Gijs Huisman
“Het doel van het project is om misleidende ontwerpen in de toekomst beter te kunnen herkennen en idealieter te kunnen vermijden. In het project willen we drie dingen doen. Ten eerste, een aantal dark haptic patterns ontwerpen om daaruit onderliggende design principes te kunnen identificeren. Ten tweede, mensen bevragen over hoe zij kijken naar deze patronen en welke normen en waarden ten grondslag liggen aan hun mening over haptic dark design. Ten derde, op basis van onze bevindingen een 'research agenda’ opstellen voor ethisch haptisch ontwerp.”
Met de NWO Open competitie - SGW wil het NWO-domein Sociale en Geesteswetenschappen aan onderzoekers de kans geven onderzoek te verrichten naar een onderwerp van eigen keuze, zónder thematische randvoorwaarden. Het financieringsinstrument is bedoeld voor een brede groep onderzoekers in verschillende fases van hun wetenschappelijke loopbaan.
