Zo breng je de bereikbaarheid van stadsgroen in kaart
In een stad zijn groene zones voor kinderen kostbaar. Het is daarom een goed idee om de verbinding tussen woningen en scholen zo groen mogelijk te maken. Onderzoeker Roos Teeuwen ontwikkelde een methodiek die de bestaande groene zones beoordeelt op basis van bereikbaarheid.
Een stad is een wirwar van gebouwen, straten, openbare ruimtes. We wandelen of fietsen er dagelijks naar winkels of ons kantoor. Ook onze kinderen reizen er heen en weer. Vooral van huis naar school. Maar komen kinderen en jongvolwassen voldoende in contact met stadsgroen zoals parken? En hoe breng je dat in kaart?
Link tussen mens en techniek
Roos Teeuwen, PhD student in het Urban Analytics Lab van Achilleas Psyllidis aan de faculteit Industrieel Ontwerpen (IO) bij de TU Delft, ging ermee aan de slag. Met in haar rugzak een diploma bij Bouwkunde met een master in Geomatics, wilde ze bij IO de brug bouwen tussen techniek en het menselijke perspectief.
“Activiteiten in het groen hebben een positief effect op onze gezondheid. Zeker wanneer die op regelmatige basis plaatsvinden. Daarom is het belangrijk dat kinderen en jongvolwassenen genoeg groen tegenkomen op de plekken die ze dagelijks doorkruisen, zoals onderweg naar school.”
Groen om doorheen te lopen
Roos analyseerde op basis van open data de bewegingen van kinderen en jongvolwassenen in de drie meest dichtbevolkte steden van Nederland: Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Ze bekeek waar ze heen kunnen wandelen binnen vijftien minuten van hun huis. Nieuw is dat ze ook het stratennetwerk tussen huizen en scholen analyseerde; wat zijn de mogelijke wandelroutes tussen beide?
Het resultaat is een heatmap waarop je per straat het aantal kinderen dat er voorbij wandelt kan zien. Door die wandelroutes te combineren met een kaart van groene zones krijgt elke zone op basis van bereikbaarheid een score.
“Het viel ons op dat stadsgroen rondom scholen voor adolescenten slecht of zelfs helemaal niet bereikbaar is. Bijvoorbeeld in het centrum van Rotterdam. We zagen ook dat vooral kleinschalige groene plekken erg goed scoren voor kinderen die onderweg zijn, omdat ze goed verbonden zijn met de omliggende straten en de huizen en scholen daar. De grotere groene gebieden, breder dan 300 a 450 meter, scoren ook goed, maar blijken te groot om zomaar te doorkruisen.”
Tips voor stedenbouwkundigen
“Een van onze conclusies is daarom dat het een goed idee kan zijn om soorten parken te identificeren, met elk hun eigen nut. Zo blijkt dat kleine parken vaker worden doorkruist dan uitgestrekte, wat ze ook een grote waarde geeft. Daarnaast lijken sommige groene zones meer geschikt om doorheen te wandelen, en andere meer om te spelen, of om samen te zijn met vrienden, bijvoorbeeld. Zulke verschillen zouden we ook mee moeten nemen in stadsplanning.”
“We merkten ook dat de rand van een park vaak een geschikte route is om langs te wandelen. Dat zou kunnen zijn omdat het daar ‘best of both worlds’ is: een efficiënte route maar toch in het groen.”
Wereldwijd toepasbaar
Het is de eerste keer dat de analyse van bereikbaarheid tot groene zones op deze schaal wordt toegepast. “De focus van eerdere studies lag vaak op bereikbaarheid vanaf woningen. Studies rond het doorkruisen van groen bestuderen vaak slechts een beperkt aantal mensen. Nu hebben we zicht op volledige steden. Zo worden patronen zichtbaar.”
Deze tool kan gebruikt worden door stedenbouwkundigen wereldwijd om de relaties tussen stadsgroen en de routes van (jonge) mensen naar school in kaart te brengen. “Je kan al een analyse doen met data van gratis open source bronnen zoals OpenStreetMap”, geeft Roos mee.
En speeltuinen?
Niet enkel parken, ook speeltuinen zijn belangrijk voor kinderen in de stad. Maar wanneer is een speelplek veilig te bereiken? Het antwoord is complexer dan enkel een korte reisafstand. In vervolgonderzoek werkt Roos aan een meetmethode die rekening houdt met hoe makkelijk kinderen een speelplek kunnen bereiken zonder begeleiding van een ouder. Samen met experts uit verschillende Europese landen kijkt ze naar de invloed van verkeer, kleine en grote groene gebieden, en geschikte plekken om buiten te spelen. Ook dit onderzoek kan door stadsplanners en beleidsmakers gebruikt worden om gezonde en veilige keuzes te maken.
