Afstudeerproject helpt museumbezoekers met visuele beperking om kunst te verkennen

Voor haar afstudeerproject aan de faculteit Industrieel Ontwerpen maakte Josephine de Vries, samen met het Rotterdamse Chabot Museum, het project ‘Eye Can (t) See Art’; een toolkit die visueel beperkte museumbezoekers in staat stelt met een ziende compagnon de kunstwerken samen te kunnen ontdekken. Het project heeft de tweede prijs gewonnen van de RAAK Stimuleringsprijs, waarmee musea worden gestimuleerd om hun collectie geschikt te maken voor mensen met een visuele beperking.

Tweede prijs voor 'Eye Can (t) See Art'

Met de tweede prijs in de RAAK Stimuleringsprijs 2020 ontvangen Josephine en het Chabot Museum een geldbedrag van €20.000, waarmee zij het afstudeerproject verder kunnen uitwerken en ontwikkelen.

Lees meer over de RAAK Stimuleringsprijs

Samen ontdekken

Veel visueel beperkte mensen gaan graag naar het museum met een ziende vriend, partner of familielid. Vaak zijn zij afhankelijk van speciale tours, specifieke installaties of multi-zintuiglijke tools voor specifieke kunstwerken. Net als iedere museumbezoeker willen zij zelf kunnen kiezen waar en wanneer ze naar het museum gaan en welk kunstwerk ze ontdekken. Daarnaast is het lastig om een gelijkwaardige ervaring te creëren met een ziende persoon, omdat hun belevingswereld zo anders is.

Er is weinig ontworpen om samen met een ziende compagnon kunst te beleven op een gelijkwaardige manier tijdens een zelfstandig museumbezoek. Josephine de Vries ontwierp voor haar afstudeerproject van de studie Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft daarom, in samenwerking met het Chabot Museum, de toolkit: ‘Eye Can (t) See Art’. De toolkit bevat tools en instructiekaarten voor visueel beperkte museumbezoekers en een ziende compagnon om samen kunstwerken te verkennen, op een gelijkwaardige, rijke en speelse manier. De ‘Eye Can (t) See Art’ toolkit kan je overal mee naartoe nemen en in alle tentoonstellingen gebruiken.

Josephine de Vries over haar ontwerp: “De speelse interactieve tools zijn voor iedereen met een visuele beperking, voor jong en oud, en kunnen gebruikt worden voor ieder willekeurig kunstwerk. Dit idee brengt visueel beperkte en ziende bezoekers samen, het zorgt voor gelijkwaardige sociale interactie, wat momenteel heel lastig wordt gevonden. Mijn ontwerp biedt de mogelijkheid om op een leuke, leerzame manier, nieuwe ontdekkingen op te doen, zowel voor visueel beperkte als ziende bezoekers. Het samenbrengen van twee werelden vind ik zo tof aan dit project! De woonhuisdimensie van het Chabot Museum biedt ruimte voor persoonlijke aandacht. Dit maakt het museum bijzonder geschikt om met de doelgroep in rust te experimenteren en de toolkit te verbeteren en te verfijnen.”

Josephine de Vries

“Eye Can(t) See Art”

De toolkit bestaat uit een set van verschillende themakaarten met daarop, onder andere, instructies om objectief een kunstwerk te beschrijven, elkaar kritische vragen te stellen over kunst, en het aan elkaar uit te beelden, bijvoorbeeld door voelbare tekeningen te maken van het kunstwerk. Naast deze eenvoudig te volgen instructiekaarten heeft de kit nog meer tools om meerdere zintuigen te gebruiken en met elkaar op een nieuwe manier te communiceren. Daarnaast bevat de toolkit een app, om ook achtergrondinformatie over het kunstwerk of de kunstenaar op te vragen. Zo kan je reflecteren op je eigen bevindingen. De kaarten zijn geïnspireerd op bestaande observatie- en communicatietechnieken om met elkaar, zonder oordeel en gelijkwaardig, te observeren wat er in het kunstwerk te zien is.

Persoonlijke kunstbeleving

Het Chabot Museum Rotterdam huist in een van de mooiste villa’s van de stad; een parel van het Nieuwe Bouwen uit 1938. Hier sta je oog in oog met de monumentale werken van Henk Chabot (1894-1949), zijn tijdgenoten en hedendaagse geestverwanten. Het museum voor internationaal expressionisme biedt in de lichte open ruimtes een persoonlijke kunstbeleving op wereldniveau.

RAAK Stimuleringsprijs

In Nederland zijn meer dan 250.000 mensen slechtziend of blind. Zij kunnen niet zoals anderen kijken naar kunstwerken, objecten of andere informatie in een museum. Met de RAAK Stimuleringsprijs, die dit jaar voor de vijfde keer wordt uitgereikt, worden musea gestimuleerd om hun collectie toegankelijk te maken voor mensen met een visuele beperking.