Rob Richelle

Als een trein naar de finishlijn

Eind april 2017 is Rob Richelle met twee keer een tien(!) afgestudeerd bij de masters Transport en Planning en Transport Infrastructuur en Logistiek. In zijn theses keek hij hoe het ontvlechten van complexe stations treinen beter op tijd kan laten rijden. Rob deed dit onderzoek in opdracht van ProRail ten tijde van de verbouwing en ontvlechting van Utrecht Centraal. Maar wat voor effect hebben zijn bevindingen op de reiziger?

Utrecht Centraal ontvlechten

Stel, je staat op het perron in Gouda te wachten op de trein naar Rotterdam. De trein is te laat door een wisselstoring in Utrecht. Maar niet alleen de trein naar Rotterdam heeft vertraging: treinen in bijna alle richtingen vanaf Utrecht rijden niet meer op tijd. Waarom heeft de storing van één wissel in Utrecht invloed op zoveel verschillende treinen? “Dit komt doordat in complexe knooppunten veel lijnen door elkaar lopen, de sporen zijn daar met wissels aan elkaar verbonden. Een storing in de wissels betekent dat al die verbonden sporen niet gebruikt kunnen worden.” Om dit op te lossen ontvlocht ProRail de sporen in het nieuwe ontwerp van Utrecht Centraal. Dit betekent: veel minder wissels en alle trajecten gescheiden met hun eigen perrons. Daarnaast zijn trajecten ook op andere manieren vervlochten, bijvoorbeeld door de bovenleidingen en de ICT. Hierbij kan, volgens hetzelfde principe als bij de wissels, één storing meerdere trajecten plat leggen. In zijn afstudeeronderzoek onderzocht Rob ook het ontvlechten van deze systemen.

Minder flexibiliteit

Het klinkt simpel: alle treintrajecten loskoppelen en de trein van Gouda naar Rotterdam rijdt altijd op tijd. Maar niet alle vertragingen worden veroorzaakt door een storing in de infrastructuur. “Er kan ook een defecte trein op het spoor staan. Voorheen reden andere treinen met behulp van wissels hier makkelijk omheen, maar bij een losgekoppeld systeem kan een traject lang stilliggen terwijl er tien andere sporen vrij zijn. Om dit soort vertragingen te voorkomen zijn wissels juist nodig.” Deze tegenstrijdigheden heeft Rob opgenomen in een computermodel. ProRail kan dit model gebruiken om de robuustheid van hun grote stations te toetsen.

De menselijke factor

In zijn theses keek Rob voornamelijk naar de infrastructuur, en minder naar de invloed van de mens op het spoorsysteem. Personen die over het spoor wandelen heeft hij bijvoorbeeld niet meegenomen in de analyse. “En dan heb je nog het treinpersoneel. Zij stappen vaak over van het ene naar het andere traject, hier zit het systeem nog in elkaar gevlochten.” Zelfs als de infrastructuur optimaal functioneert kan de trein naar Rotterdam vertraging oplopen. Bijvoorbeeld doordat een machinist uit Eindhoven in Utrecht zijn overstap niet heeft gehaald. Toch zijn er ondanks deze menselijke invloeden nu al veel minder vertragingen dan voorheen. “Na Utrecht kijkt ProRail naar meer knooppunten om te ontvlechten, bijvoorbeeld Amsterdam Centraal en Den Haag Centraal. Het is een grote investering om alle sporen opnieuw aan te leggen dus er moet een goede afweging gemaakt worden tussen kosten en baten. Mijn model helpt ProRail de baten van een ontwerp te berekenen.”

Van theorie naar praktijk

Met zijn onderzoek stond Rob heel dicht bij de praktijk. “Wat het voor mij echt leuk maakte, is dat ik tussendoor de bevindingen van mijn onderzoek aan de ontwerpers kon presenteren. Zij kwamen daarna ook met tips naar mij toe.” Tijdens zijn afstuderen deed Rob mee aan BestGraduates, een nationale talent recruitment wedstrijd. Hij werd gekozen door de NS om hen te vertegenwoordigen bij de finale, werd tweede en kreeg een baan aangeboden. “Ik kreeg de kans om met veel mensen binnen NS praten om zo een functie te vinden die bij mij past. In oktober 2016 heb ik getekend, en in februari 2017 ben ik begonnen. Ondanks het feit dat ik pas in april 2017 afgestudeerd ben.” Rob werkt nu als infra strateeg waarbij hij kijkt naar wat NS in de toekomst nodig heeft aan infrastructuur om Nederland in beweging te houden. “Hierdoor ben ik betrokken bij de gesprekken tussen ProRail en de NS over bijvoorbeeld de verbouwing van Amsterdam Centraal. Dit station willen we ook ontvlechten. Door mijn afstudeeronderzoek kan ik daar nu veel kennis meebrengen.”