Traditioneel leven mensen op het Indiase platteland in zogeheten ‘mud houses’, huizen gemaakt met een mengsel van klei, zand en slib. Dit materiaal is niet waterbestendig, dus door regen brokkelen de muren langzaam af. Na ieder regenseizoen moeten bewoners hun muren opnieuw pleisteren. Maar een betaalbaar alternatief is er niet. Met zijn TU Delft Global Research Fellowship wil civiel ingenieur Kulshreshtha daar verandering in brengen.
Voor een stenen huis betaal je op het platteland twee tot tien keer meer voor de bouwmaterialen dan bij een huis in de stad. PhD Kulshreshtha, zelf afkomstig uit India: “Transport van steen en cement is heel duur, waardoor de materiaalkosten wel 90% van de totale kosten uitmaken.” Toch is er in India een grote verschuiving waarneembaar van mud houses naar stenen huizen. “Het pleisterwerk zelf vinden de meeste mensen geen probleem. Maar terwijl jij je huis opnieuw aan het pleisteren bent, zie je naast je het stenen huis van je buren. Die hoeven niet te pleisteren.” Dat de mud houses niet waterbestendig zijn, is voor Kulshreshtha vooral een technisch probleem. “Het materiaal heeft die eigenschap. Dat roept bij mij als ingenieur de vraag op: kan ik deze eigenschap veranderen? En kan ik zo tegelijk een duurzaam alternatief ontwikkelen voor steen en cement? Want bij de productie van cement komt veel CO2 vrij.”
Tijdens zijn master Geo-Engineering deed Kulshreshtha per toeval een ontdekking die de kiem vormde voor dit project. “In de film Spider-Man 3 zag ik de schurk Sandman. Hij kan transformeren van los zand naar steen en, nog fascinerender: ook omgekeerd, van hard naar los. Biobased materialen, materialen uit levende of ooit levende grondstoffen, kunnen dat niet.” Kulshreshtha ging experimenteren met maïszetmeel: hij stopte een keer een mengsel van zand, water en maïzena in de magnetron. “Toen bleek dat dit mengsel in 5 minuten net zo sterk werd als baksteen!” Kulshreshtha doopte het materiaal CoRncrete en studeerde erop af.
CoRncrete kun je niet gebruiken om huizen mee te bouwen. Net als bij de mud houses lost het op in water. Kulshreshtha: “Dit geldt voor bijna alle biobased materialen. Er is bij biobased bouwen altijd een extra beschermlaag nodig. Of het materiaal moet gemodificeerd worden met chemicaliën of bacteriën, en dat is weer heel duur.” En zo vond Kulshreshtha een nieuwe uitdaging: biobased materiaal maken dat van zichzelf waterbestendig is. “Bij mijn afstuderen zag ik al de mogelijkheid, nu kan ik die verder gaan onderzoeken.”
Kulshreshtha gaat uit van het mengsel waarmee de mud houses nu worden gebouwd, waar hij zetmeel aan toevoegt. Niet gewonnen uit de maïskolf, cassave of aardappel. “Dat is zonde, want die kun je eten. Ik gebruik het agrarisch afval, want in alles wat je weggooit van een maïsplant of aardappelplant zit ook zetmeel.” Doel is om een lokaal ‘recept’ te ontwikkelen, aan de hand waarvan je met lokale aarde en lokaal agrarisch afval de bouwstenen voor een huis kunt bouwen. “Hetzelfde gaan we proberen met alginaten, die je haalt uit zeewier en die ook een bijproduct zijn van afvalwaterzuiveringsinstallaties van Nereda. En ook met koeienvlaaien zie ik goede mogelijkheden. De grasvezels die daarin zitten, maken het erg sterk en meer bestendig tegen water.”
Het lokale ‘recept’ wordt wat Kulshreshtha betreft een recept zonder patent. “Meestal zijn het de families die zelf hun eigen huis bouwen, of een lokale aannemer in de arm nemen. Alles gebeurt lokaal. Dan willen zij niet dat dankzij een patent iemand van buiten het dorp geld verdient aan hun huis.” Voorafgaand aan zijn project heeft Kulshreshtha eerst 9 maanden door heel India gereisd. “Toen heb ik veel lokale contacten gelegd met aannemers, architecten en instituten die mud houses bouwen. Allemaal mogen ze straks met mijn lokale recept gaan bouwen – en dan gaan we pas echt zien of het werkt, ook op grote schaal.”
In het vierde jaar van zijn onderzoek gaan Kulshreshtha en zijn team een demonstratiewoning bouwen in de buurt van Tiruvannamalai. “Voorafgaand aan dit project heb ik eerst 9 maanden door India gereisd. In Tiruvannamalai kwam ik een man tegen die prachtige mud houses bouwt. Iedereen die zijn huizen ziet, zegt meteen: dat wil ik ook! Zo gaat het in de praktijk: mijn project slaagt alleen als iemand het ook wil hebben wanneer hij het ziet.” Daarom wil Kulshreshtha de demonstratiewoning bouwen met een plat dak. Want de ‘moderne’ stenen huizen hebben ook een plat dak, terwijl mud houses traditioneel een puntig dak hebben. “Ik hoop dat een verandering in ontwerp ook leidt tot een verandering in imago.”
Gepubliceerd: juli 2017
