Snellere en radicalere innovatie essentieel voor klimaatneutrale luchtvaart in 2050

In NRC van 23 juni 2021 staat een artikel met de titel ‘De luchtvaart kan zich niet uit de klimaatcrisis innoveren’. Het stuk is geschreven naar aanleiding van een factsheet en presentatie die twee wetenschappers met de Tweede Kamer hebben gedeeld. De wetenschappers schetsen een eerlijk beeld, maar de conclusie die de journalist vervolgens trekt delen we niet. Integendeel. Met snellere en radicalere innovatie kan de luchtvaart in 2050 klimaatneutraal zijn. 

Factsheet en presentatie aan de Tweede Kamer

Twee wetenschappers, Paul Peeters (Hogeschool Breda) en Joris Melkert (TU Delft), hebben op verzoek van de Tweede Kamer gewerkt aan een Factsheet Verduurzaming Luchtvaart en er een presentatie over gegeven tijdens een technische briefing in de Tweede Kamer. Het ging hierbij om een update van een eerdere factsheet uit 2018. De factsheet bevat feitelijke informatie over de route naar verduurzaming van de luchtvaart en schetst een onafhankelijk beeld over de mogelijkheden en uitdagingen van de technologische innovaties op dit vlak. Beide wetenschappers doen hierover meerdere aanbevelingen.

Volgens het artikel in NRC trekt de auteur hieruit de conclusie: “Het kabinet verwacht voor de verduurzaming van de luchtvaart te veel van technische innovaties zoals vliegen op gebruikt frituurvet of op elektriciteit uit batterijen. Alleen door fors minder te vliegen kan de luchtvaart in Nederland een eerlijke bijdrage leveren aan de klimaatdoelstellingen” en “Het enige wat we nog kunnen doen om de klimaatimpact te verkleinen, is om met ons allen veel minder te gaan vliegen.” Deze conclusie is incompleet. Wij halen uit de factsheet dat juist innovaties de luchtvaart klimaatneutraal gaan maken. En vinden dat die route aanzienlijk meer kans op succes heeft dan verwachten dat ‘de wereld’ minder gaat vliegen. 

De juiste innovaties maken de luchtvaart klimaatneutraal

We zijn allereerst sceptisch over de haalbaarheid van het ‘veel minder vliegen’. Zoals ook in de factsheet staat (inleiding) is de verwachting dat de luchtvaart al rond 2024 terug is op het niveau van 2019 en dat er daarna sprake zal zijn van ‘voortgaande groei’. De jaarlijkse groei van het aantal passagierskilometers voor de pandemie was 4 à 5% per jaar. Natuurlijk: minder vliegen betekent minder uitstoot. En natuurlijk is het goed om bewuste keuzes te maken en op die manier onnodig vliegen te voorkomen. Kunnen we erop vertrouwen dat de mens wereldwijd in de komende jaren heel veel minder gaat vliegen? Wij kunnen niet voorspellen hoe mensen zich gaan gedragen, maar weten wel dat de wereldbevolking groeit en een groeiend aantal mensen de (financiële) middelen heeft om te kunnen en willen vliegen.     

Onze conclusie uit de factsheet is juist dat we wel moeten inzetten op innovatie. De factsheet geeft aan dat het tempo en ook de typen innovaties van vandaag de dag niet voldoende zijn om de luchtvaart in 2050 klimaatneutraal te hebben. Dat betekent niet dat we dan maar niets moeten doen. Integendeel: wat nodig is, zijn snellere en radicalere ontwikkelingen. Denk hierbij aan nieuwe typen vliegtuigen die zeer energiezuinig zijn, gebruik van 100% duurzame energie, nieuwe klimaatneutrale logistieke operaties van de luchtvaart, en duurzame en circulaire productie en levenscyclus van vliegtuigen. 

De conclusies en aanbevelingen in de factsheet (zie ook de conclusies in de technische briefing, vanaf 0.49 min) sluiten hierbij aan: