Verantwoorde innovatie voor een betere samenleving: een stappenplan voor bedrijven
Nieuwe technologieën zoals nanotechnologie, synthetische biologie, internet of things, robotica, kunstmatige intelligentie en autonome voertuigen hebben een toenemende impact op ons dagelijks leven, onze samenleving en het milieu. Dit betekent dat bedrijven op verantwoorde wijze moeten innoveren en maatschappelijke waarden - zoals privacy, veiligheid, duurzaamheid, eerlijke verdeling van risico's en voordelen, - moeten opnemen in de ontwikkelingsstrategie van innovatieve producten. Dit staat bekend als ‘Responsible Research and Innovation’ (RRI).
Samen met een achttal bedrijven heeft het door de EU gefinancierde project PRISMA – onder leiding van de TU Delft - een nieuwe methodiek ('RRI Roadmap'), een set RRI-Key Performance Indicators, een toolkit en een online voorlichtingscursus ontwikkeld voor de procesmatige implementatie van RRI door bedrijven. De methodiek bouwt voort op bestaande normen en beleidsmaatregelen op het gebied van risico- en innovatiebeheer en maatschappelijk verantwoord ondernemen (CSR), zoals de normen ISO 26000, ISO 9001, ISO 31000, ISO 56000.
De RRI-routekaart is bedoeld om bedrijven te helpen veilige-, maatschappelijke- en milieuvriendelijke producten te ontwikkelen. Het helpt bedrijven om hun bedrijf te laten groeien, het beste talent aan te trekken en te voldoen aan de eisen van investeerders. De RRI Roadmap helpt hen bij het identificeren van de belangrijkste ethische, juridische en maatschappelijke effecten van innovatieve producten. Het helpt bedrijven ook om dit te integreren in hun CSR-beleid en innovatiestrategieën De routekaart is ook gebruikt voor de ontwikkeling van een zogeheten ‘pre-standaard consensusdocument op EU-niveau ‘ (ook bekend als ‘CEN CWA’). De CWA duurt tot eind 2019 en staat open voor alle geïnteresseerde partijen.
De zes-stappen-methode (zie figuur) om de RRI-routekaart te ontwerpen, is gebaseerd op een reeks erkende RRI-principes:
- Reflectie en anticipatie: analyse van ethische, juridische en sociale effecten
- Inclusiviteit: betrokkenheid van stakeholders
- Responsiviteit: adequaat reageren op nieuwe kennis, omstandigheden en veranderende maatschappelijke visies en waarden
Resultaten van de PRISMA-ervaring in een notendop
Richtlijnen:
- Richtlijnen voor verantwoord innoveren (executive brief; volledige versie)
- RRI-Key Performance Indicators
- CEN Workshop Agreement (documenten en registratie)
Casestudy's en getuigenissen:
- Rapport: verantwoorde innovatie in de praktijk: ervaringen uit de industrie
- Rapport: The PRISMA company pilot roadmaps
- The pilot experience: testimonials and videos
- The stakeholder dialogues experiences
Professionele training en hulpmiddelen:
Over PRISMA
Het PRISMA-project heeft pilootstudies uitgevoerd met acht bedrijven om hen te helpen RRI beter te integreren in hun innovatieproces en bedrijfspraktijken en dit in in te bedden in hun CSR-beleid. Daarnaast heeft overleg plaatsgevonden met een breed scala van andere belanghebbenden uit onderzoek, industrie, beleidsmakers, maatschappelijke organisaties en normalisatie-instellingen. Dit heeft geresulteerd in best practices inzake RRI en een systematische manier om dit e te implementeren .
Het consortium voor het PRISMA-project (gefinancierd door de EU als onderdeel van het H2020-programma, GA nr. 710059) bestaat uit vijf universiteiten en onderzoeksinstituten en een nationale standaardinstantie (als geassocieerde partner):
- Technische Universiteit Delft (TUD)
- Nederlands Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)
- Karlsruhe Institute of Technology (KIT)
- Italiaanse vereniging voor industrieel onderzoek (AIRI)
- Universiteit van Warwick
- Italiaanse standaardisatie-instantie (UNI)