Ons onderzoek naar maatschappelijk verantwoord innoveren

We bestuderen verantwoorde innovatie binnen een breed scala aan technologieën en toepassingsgebieden: ICT (waaronder AI en robotica), energie, water, transport, de chemische industrie, de gezondheidszorg en biotechnologieën. Dit doen we (a) vanuit het perspectief van maatschappelijke, publieke en ethische waarden en (b) binnen de context van sociotechnische systemen.

Maatschappelijke uitdagingen vereisen verantwoorde innovatie

Ontwikkelingen zoals klimaatverandering, de energietransitie, digitalisering, AI, robotisering en nieuwe gezondheidstechnologieën hebben grote gevolgen voor de samenleving. Beleidsmakers worstelen met de vraag hoe ze met deze kwesties moeten omgaan.

Een innovatie waarvoor niet genoeg maatschappelijk draagvlak is, loopt het risico te mislukken. De positieve bijdrage die de innovatie had kunnen leveren aan de samenleving, gaat daarmee verloren. Maar het komt ook voor dat een innovatie ondanks gebrek aan publieke steun wordt doorgedrukt, wat soms betekent dat terechte zorgen zijn genegeerd.

Hoe kunnen we de potentiële voordelen van innovaties realiseren op een verantwoorde manier? Dat is de centrale vraag waar ons onderzoek om draait.

Onze focus: waarden & socio-technische systemen

Verantwoorde innovatie is de afstemming van technologische en institutionele innovatie op maatschappelijke en ethische waarden, behoeften en verwachtingen. Daarbij gaat het om een breder palet aan waarden dan de instrumentele waarden die gebruikelijk zijn in de techniek (zoals effectiviteit, compatibiliteit, veiligheid en betrouwbaarheid). We kijken bijvoorbeeld ook naar duurzaamheid, privacy, autonomie, vrijheid, transparantie, rechtvaardigheid, gelijkheid, democratie, diversiteit en inclusie.

Het begrijpen van het institutionele ontwerp van sociaal-technische systemen en de beleidsdimensies van innovatieprocessen is net zo goed belangrijk voor de verdere ontwikkeling, sociale acceptatie en morele aanvaardbaarheid van nieuwe technologieën. We bestuderen innovaties dus niet alleen vanuit een waardenperspectief, maar ook in de context van de bredere sociaal-technische systemen waarvan ze deel uitmaken.

Ons unieke profiel: economie, veiligheidskunde & filosofie

Verantwoorde innovatie vereist het combineren van empirisch onderzoek met normatieve benaderingen. Het vereist zowel kwalitatief als kwantitatief onderzoek, maar ook ethische reflectie en waardegevoelige economische - en risicomodellen. De afdeling Waarden, Technologie & Innovatie brengt daarom deskundigen uit de economie, de veiligheidskunde en de ethiek/filosofie samen.

Onze onderzoekers bestuderen verantwoorde innovatie vanuit hun eigen disciplinaire expertise, maar werken ook samen met onderzoekers uit andere vakgebieden. Wanneer ze goed worden geïntegreerd, kunnen inzichten uit verschillende disciplines leiden tot innovaties die niet alleen technologisch verantwoord zijn, maar ook economisch haalbaar, maatschappelijk geaccepteerd en moreel aanvaardbaar.

Ons doel: zowel maatschappelijke als academische impact

Onze onderzoeksagenda is niet alleen maatschappelijk relevant, maar leidt ook tot nieuwe onderzoeksvragen en innovatieve methodes. We ontwikkelen theorieën, methoden, benaderingen, instrumenten en conceptualisaties die bijdragen aan maatschappelijk verantwoord innoveren. En we passen ze toe en testen ze in de praktijk.

Het grootste deel van ons onderzoek bestaat uit een iteratief proces tussen het aanpakken van echte maatschappelijke uitdagingen en onderliggende theoretische uitdagingen. Ons meer fundamentele onderzoek vormt de input voor ons inter-/multidisciplinair onderzoek naar verantwoorde innovatie. Zo willen we de onderzoek van hoge kwaliteit combineren met maatschappelijke relevantie.

Ons onderzoeksportfolio

Wij streven voortdurend naar een hoogwaardig en baanbrekend academisch onderzoeksportfolio dat

maatschappelijk relevante vragen adresseert om zo maatschappelijke impact te creëren
een vruchtbare mix is van fundamenteel, toegepast en inter-/multidisciplinair onderzoek
gebaseerd op een diversiteit aan perspectieven
optimaal geïnformeerd is over concrete technologieën en specifieke uitdagingen
resulteert in directe input in het beleid, de industrie en de samenleving

Zo willen wij bijdragen aan een meer rechtvaardige en duurzame samenleving.