Algoritmes tegen alzheimer
Doordat onze gemiddelde levensverwachting stijgt, krijgen steeds meer mensen de ziekte van Alzheimer. De verwachting is dat over twintig jaar een half miljoen Nederlanders getroffen is door deze nog ongeneeslijke hersenaandoening. Alle reden om nu in te zetten op onderzoek om de ziekte van Alzheimer te doorgronden. Onderzoekers aan de TU Delft spelen daarbij een belangrijke rol.
De onderzoeksgroep van prof. dr. ir. Marcel Reinders verbonden aan de faculteit EWI werkt hiervoor nauw samen met het Alzheimercentrum Amsterdam, Amsterdam UMC. In Amsterdam ligt de nadruk op de biologie, de patiëntenkant en de dataverzameling. De analyse van de data wordt gedaan in samenwerking met de TU Delft. Die combinatie moet in de toekomst zorgen voor een doorbraak bij het vinden van een behandeling voor alzheimer.
Ouderdomsziekte nummer één
Leeftijd is de belangrijkste risicofactor voor het krijgen van alzheimer. Hoe ouder, hoe groter de kans. Bijna een derde van de mensen boven de 85 lijdt aan een vorm van dementie, waarvan de ziekte van Alzheimer de meest voorkomende is. De ziekte wordt veroorzaakt door de stapeling van verschillende eiwitten in de hersenen, met het afsterven van hersencellen tot gevolg. De stapeling van eiwitten begint in het gebied dat betrokken is bij het verwerken van waarnemingen, vandaar dat vergeetachtigheid en haperingen van het kortetermijngeheugen vaak de eerste symptomen zijn van de ziekte.
Om erachter te komen wat er precies fout gaat in het brein bij iemand met alzheimer vergelijken onderzoekers de DNA en eiwit gegevens van patiënten met die van mensen zonder alzheimer. Het bijzondere aan deze insteek is dat hierbij vooral wordt gekeken naar mensen die alzheimer lijken te ontlopen tot op extreem hoge leeftijd: honderdjarigen zonder dementie. Het onderzoek in het Alzheimercentrum wordt geleid door dr. Henne Holstege: “In Amsterdam wordt de data verzameld en in samenwerking met de TU Delft worden algoritmes ontwikkeld om patronen te ontdekken in deze data.”
Weten waar je naar kijkt
“De meeste onderzoeksvragen en de variabelen waar we mee te maken krijgen zijn nieuw en niet eerder onderzocht” vertelt Marcel Reinders. “We moeten dus steeds opnieuw bedenken hoe we tot een antwoord kunnen komen en hoe het algoritme er uit moet zien. Daarbij helpt het als je als onderzoeksteam ook iets snapt van biologie en de materie waar je mee te maken hebt. Onze kracht is dat we in Delft niet alleen heel goed kunnen rekenen, maar ook weten waar we naar kijken. Hierdoor geven we de samenwerking met de onderzoekers van het Alzheimercentrum een belangrijke meerwaarde.”
Het onderzoek heeft al tot resultaat geleid. In 2017 heeft de TU Delft bijgedragen aan de ontdekking van specifieke afwijkingen in een gen die een sterke aanwijzing kunnen zijn dat iemand alzheimer zal krijgen. Reinders zegt: “We zijn goed op weg, maar het liefst zou ik ons werk willen versnellen. Met extra computers, mensen en vooral de inzet van de nieuwste data-analyse technieken kunnen we veel meer bereiken. Maar daar is wel budget voor nodig. Hoewel alzheimer steeds meer mensen treft, is er relatief weinig geld voor onderzoek beschikbaar. Als we echt iets aan deze ziekte willen doen, moet daar verandering in komen!”
Met uw steun kan het onderzoek naar alzheimer worden versneld en gewerkt worden met de nieuwste data-analyse technieken.
