Vliegen als een vogel

Neem het begin van de luchtvaart. Dromers en durfals wilden vliegen en keken voor inspiratie naar vogels. Hoe deden die beesten dat toch? Veren: kunnen we aan komen. Vleugelvorm: valt na te bootsen. Klapperen: kunnen wij ook!

Dus daar gingen ze, met hun zelfgebouwde vleugels vastgebonden aan hun armen. Neem João de Almeida Torto, een Portugees die volgens de overlevering met doe-het-zelf-vleugels sprong van de kathedraal van Viseu, een stad iets ten zuidoosten van Porto. Zijn vrouw zag het onheil al aankomen, dus liet manlief nog snel een testament opstellen om de erfenis veilig te stellen. Onder het toeziend oog van het verzamelde publiek sprong Torto van het dak van de kathedraal,  met een helm in de vorm van een adelaar scheef op z’n hoofd, om niet veel later te overlijden aan zijn verwondingen.

Laat je inspireren door de natuur, maar bouw het niet één op één na, dat werd in de eeuwen daarna een belangrijk ontwerpmotto voor vliegtuigbouwers. Kijk maar naar de eerste gemotoriseerde vlucht van de Wright Brothers, in 1903 op het strand van Kitty Hawk.

Ook deze durfals, oorspronkelijk fietsenmakers, keken wel degelijk goed naar de natuur, bijvoorbeeld naar hoe een vogel van koers kan veranderen door de vorm van haar vleugels aan te passen.

Maar een kopie van een duif of een adelaar was die Wright Flyer zeker niet. Om extra lift te krijgen zonder onhandelbare grote vleugels, kozen de broers voor een dubbeldekker. Snelheid werd niet verkregen door van een kerktoren af te springen, maar met een motor en propellers.

Mooie gedachte: ingenieurs van Nasa plakten als eerbetoon aan die historische vlucht een stukje textiel van de Wright Flyer aan boord van Ingenuity, een kleine helikopter die dit jaar de eerste gemotoriseerde vlucht op een buitenaardse planeet maakte. De lucht is daar zo ijl dat de rotor belachelijk snel moet ronddraaien om lift te genereren, wat weer zoveel energie vergt dat slechts korte vluchtjes mogelijk zijn waarna de zonnepanelen de accu weer moeten opladen.

De vreemde vliegomstandigheden op verre planeten maken gek genoeg ook die klapperende vleugels van de eerste luchtvaartpioniers weer aantrekkelijk. Zo stelde Nasa-ingenieurs al eens voor om de rode planeet te verkennen met een zwerm klapperende robotbijen. Mocht het ooit zo ver komen, laten we dan op de ruggetjes van die bijen de namen graveren van al die durfals die eeuwen geleden liepen te klapperen met vleugels in de hoop op te stijgen. Eerherstel voor João de Almeida Torto.