Drie ideeën om de Noordzee te temmen
Het ijs op Groenland smolt nog nooit zo snel als deze zomer. Als het niet lukt om de klimaatverandering te beteugelen, kan het tegen het jaar 2100 al zo’n 2,5 tot 3 graden warmer zijn dan voor de industrialisatie. Met als gevolg dat de zeespiegel meters zal stijgen (gemiddeld 2,3 meter per graad).
Een schitterend waanidee
Wat betekent deze zeespiegel- stijging voor Noordwest-Europa?, dacht fysisch geograaf dr. Sjoerd Groeskamp die bij de Universiteit Utrecht en het NIOZ werkt. Samen met zijn Duitse collega Joakim Kjellson bedacht hij een reddingsplan: de Northern European Enclosure Dam (NEED) tussen Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Noorwegen. ‘NEED lijkt misschien een overweldigende en onrealistische oplossing’, schrijven ze. ‘Het is een van de grootste civieltechnische uitdagingen ooit, maar het is ook de meest effectieve bescherming van 25 miljoen Europeanen en hun economisch belangrijke regio.’
“Een schitterend waanidee”, vindt prof.dr. Peter Herman het plan. De hoogleraar ecologische waterbouw (faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen) voorziet een ecologische catastrofe omdat de 30 duizend kubieke meter zoet water die per seconde de Noordzee instroomt er binnen een eeuw een zoet Noordmeer van zal maken. Diepere troggen blijven zout, maar zuurstof- en levenloos.
Tweede kustlijn
Minder ingrijpend is het plan van de ingenieurs Rob van den Haak (inmiddels overleden) en Dick Butijn. Het plan voor De Haakse Zeedijk (DHZ), die Butijn naar zijn compagnon vernoemde, voorziet feitelijk in een tweede kustlijn. Het is een 3,5 kilometer breed zandlichaam dat 25 kilometer uit de kust 20 meter boven de (huidige gemiddelde) zeespiegel uitsteekt. De Europese variant loopt 1100 kilometer lang vanaf Calais parallel aan de Noordzeekust tot aan Noord-Denemarken en naar de overkant (Götenborg).
Dr.ir. Bas Hofland (faculteit CiTG) vindt de DHZ een “realistisch plan” omdat het oog heeft voor natuur, tegengaan van verzilting en scheepvaart. “Het is een integraal plan, en één van de mogelijke oplossingen.” Waterbouwkundige prof.dr.ir. Wim Uijttewaal waardeert de combinatie van functies. De dijk is niet alleen een waterkering, maar levert ook mogelijkheden voor een luchthaven, drinkwaterbekkens en energieopwekking.
Halfopen Noordzeedam
Uijttewaal is zelf voorstander van een halfopen Noordzeedam. Nederlandse dijken zijn berekend op de zwaarste omstandigheden, weet hij: springtij, opstuwing door de wind en golfoploop tegen de dijk.
Volgens zijn berekeningen zou een halfopen dijk vanuit Schotland richting Noorwegen zowel het getij (gemiddeld 1,5 meter) als de stormopzet (maximaal 3,5 meter) aan de Nederlandse kust met ongeveer een meter verminderen. “Als je die pieken kunt verminderen is er ruimte voor een paar meter zeespiegelrijzing en koop je tijd”, aldus Uittewaal. Hij projecteert de dam iets zuidelijker omdat de Noordzee daar minder diep is.