De visie van Neelke Doorn
Hoe maken we de Zuid-Hollandse delta veerkrachtiger? Hier houdt ethiekhoogleraar Neelke Doorn (TBM) zich mee bezig. Ze heeft plannen voor een Living Lab in Rotterdam-Zuid.
We hebben een paar heftige zomers achter de rug. Daardoor is het besef gegroeid dat klimaatadaptatie niet alleen een kwestie van zeespiegelstijging is, maar ook van droogte en aanpassingen in het watergebruik. Die inzichten spelen mee in stedenbouwkundige plannen en het opzetten en onderhoud van infrastructuur. Het is niet voor niets dat de regio Rotterdam hier enthousiast op inhaakt. De stad staat voor een aantal beslissingen over investeringen in infrastructuur en inrichting van gebouwde omgeving. We zien dat sommige plannen uit het verleden niet goed hebben uitgepakt; die waren bijvoorbeeld eenzijdig gericht op het voorkomen van overstromingen zonder rekening te houden met ecologie of waterschaarste. Het moet dus anders. Maar hoe? Veerkracht is het toverwoord; het betekent meer flexibiliteit in ons deltasysteem. We willen overstromingen voorkomen, maar tegelijkertijd ook de drinkwatervoorziening beschermen. De eisen die de haven aan het watersysteem stelt, moeten in harmonie gebracht worden met de natuur. In het verleden koos men voor één functie: bijvoorbeeld veiligheid tegen overstromingen of toegankelijkheid van de haven. Andere functies van het watersysteem waren daaraan ondergeschikt.
Een veerkrachtig systeem vervult al die functies op een goede manier en kan zich aanpassen aan veranderingen, bijvoorbeeld aan het veranderende klimaat maar ook aan demografische ontwikkelingen. Het lijkt erop dat de zeespiegelrijzing snel kan oplopen, maar je wilt niet nu investeren in maatregelen die over dertig tot veertig jaar niet meer afdoende blijken of juist veel te ingrijpend. Veerkracht betekent dat je maatregelen kunt aanpassen aan nieuwe ontwikkelingen en bedreigingen.
Ingenieurs denken bij veerkracht vaak aan infrastructuren, maar veerkracht heeft ook betrekking op inwoners. Zo komen in Rotterdam-Zuid, de wijk die een centrale rol speelt in het Resilient Delta-thema, veel problemen samen. Veel inwoners hebben een slechte gezondheid, een lage opleiding en weinig kans op een baan. Bovendien nodigt de leefomgeving niet uit tot een gezonde leefstijl en meer bewegen.
We kunnen de veerkracht van een wijk versterken door deze zo in te richten dat mensen naar buiten worden gelokt om elkaar te ontmoeten of samen te spelen. Meer groen in de stad betekent niet alleen een betere opvang van water bij extreme buien, het biedt ook verkoeling tijdens een hittegolf en zorgt voor een aantrekkelijker leefomgeving. Gezondheid en bewegen stimuleren sociale cohesie en brengen mensen met elkaar in contact.
Daar wordt binnen het Convergence-programma hard aan gewerkt. De Gemeente Rotterdam is geïnteresseerd in de projecten voor de haven en de grotere delta, en in de plannen voor Rotterdam-Zuid. Ik hoop dat we daar dit jaar al een eerste Living Lab kunnen starten.”
Resilient Delta is een van de drie thema’s binnen het Convergence-programma van TU Delft, Erasmus Universiteit en Erasmus Medisch Centrum. Prof.dr.mr.ir. Neelke Doorn, hoogleraar ethiek van waterbeleid en watertechnologie bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management (TBM), leidt de Delftse bijdragen, samen met prof.ir. Dirk van Gameren (Bouwkunde).