Visie van Adriaan van Noord

Jurist Adriaan van Noord is hoofd IP (Intellectual Property) bij het Innovation and Impact Centre. Van alle Nederlandse universiteiten heeft de TU Delft veruit de meeste octrooien in beheer, vertelt hij. En de rol van intellectueel eigendomsrecht bij de TU Delft zal de komende decennia alleen maar toenemen, voorspelt Van Noord.

"Verwacht niet dat de TU rijk wordt van octrooien. Dat is een misverstand. Natuurlijk proberen we de inkomsten uit IP te verhogen. Maar als je alleen kijkt naar de euro’s, dan heb je niet de juiste blik op het proces. Als universiteit hebben we valorisatie van onderwijs en onderzoek als kerntaak. We willen er maatschappelijk impact mee creëren.

Hoe we daarvoor zorgen? Als je wilt dat bedrijven iets met Delftse vindingen gaan doen, moet je er met licenties exclusieve rechten omheen bouwen. Uitvindingen onbeschermd publiceren is niet de beste manier om ervoor te zorgen dat ze toegepast worden. Bedrijven zullen zonder bescherming het risico niet durven nemen. Een concurrent kan dan immers een vliegende start maken door te leren van de fouten, en zo de markt overnemen.

Waar we ook voor oppassen is ‘shelving’: bedrijven kopen patenten om concurrenten dwars te zitten. Zelf produceren ze er niet mee: ze laten ze op de plank (shelve) liggen. Dat druist in tegen onze valorisatie-opdracht.

Het kan lucratief zijn, maar we hanteren een ‘anti-shelving-strategie’. Als een bedrijf na enkele jaren onvoldoende met de vinding heeft gedaan, laten we de licentie vervallen en geven een ander een kans.

Einddoel is het waarborgen van de toepassing van universitaire kennis in de praktijk. Wij zien IP daarbij als middel om te zorgen dat kennis landt in de maatschappij. Maar we zijn geen bedrijf; het einddoel is niet winstmaximalisatie. En dat maakt de afwegingen anders dan in het bedrijfsleven.

Welke ontwikkelingen wij op ons af zien komen? Nou vooral dat IP complexer wordt. Er komen computers met artificiële intelligentie die zelf programma’s gaan schrijven. Softwareprogramma’s geschreven door mensen vallen onder auteursrecht, maar hoe zit dat met programma’s die uit AI zijn ontstaan? Ook het ontstaan van ecosystemen rondom wetenschappelijke clusters en de samenwerking met bedrijven zoals binnen X!Delft, zal de afspraken over IP ingewikkelder maken.

Ver vooruit kijken is cruciaal. Als een Delftse wetenschapper een uitvinding bij ons meldt, moeten we bedenken of we een octrooi aanvragen, of er een start-up wordt opgezet met de uitvinder, of dat andere bedrijven worden benaderd om de uitvinding te vermarkten of verder te onderzoeken. Vergezichten zijn dan heel belangrijk.

Ook de IP-samenwerking met bedrijven zal toenemen. Zie de aanwezigheid van Microsoft en Ahold op de campus. Er ontstaat een belangrijk ecosysteem waarbinnen kruisbestuiving plaatsvindt. Bedrijven kunnen hier leren van de vergezichten van onze topwetenschappers. Ze hebben baat bij de vindingen en de samenwerking met wetenschappers en studenten. En voor de universiteit biedt die samenwerking weer middelen om vervolgonderzoek te financieren.”