Duurzaam Delfts alternatief voor energieslurper Bitcoin

De koers van bitcoin breekt sinds begin dit jaar alle records. De stijgende waarde trekt veel nieuwe investeerders aan, want niemand wil de boot missen.  Het Delft Blockchain Lab presenteerde onlangs een duurzame en hybride vorm van cryptovaluta: de Delftse digitale euro.

Naar schatting hebben inmiddels zo'n 700 duizend Nederlanders Bitcoin of andere cryptovaluta in hun bezit. Het lijkt het ideale spaarpotje, want wat levert geld op een spaarrekening nog op? Wat zijn die crypto’s nu eigenlijk? Hoe werkt het, wat kunnen we ermee en is de toekomst van geld digitaal?

Lekker cryptisch

Cryptovaluta vindt zijn oorsprong in 2008, toen Satoshi Nakamoto - het pseudoniem van een tot nu toe onbekende persoon of groep - Bitcoin bedacht. Het uitgangspunt was een digitale munteenheid die niet door een centrale bank wordt uitgegeven of beheerd, maar door een netwerk van gebruikers.

Waar banken bij verwerking gebruikmaken van een traditionele centrale database om geld van de ene naar de andere rekening over te schrijven, maakt Bitcoin gebruik van een eigen decentrale database: de blockchain.

Een blockchain is een transactieketen van data die gedeeld zijn binnen het netwerk van individuele onafhankelijke partijen. In een blockchain worden transacties opgeslagen zonder dat deze verwijderd of aangepast kunnen worden. Op die manier kunnen transacties tussen verschillende partijen op een veilige manier plaatsvinden zonder dat daar een centrale partij als een bank voor nodig is.

“Zie blockchain als de boekhouding van alle Bitcointransacties”, legt cryptofanaat en student luchtvaart- en ruimtevaarttechniek Marco uit. “Die boekhouding bestaat uit een lijst die is opgebouwd uit blokjes informatie. Als er een Bitcoin bij komt of wordt verhandeld, registreren alle computers die nieuwe informatie.” Zo’n transactieregel wordt iedere tien minuten gevormd en pas officieel in de boekhouding (blockchain) gezet als alle computers deze transactie als dusdanig hebben geregistreerd.

“Het is daardoor het veiligste en meest transparante betalingssysteem ter wereld. Elke transactie wordt gecontroleerd door honderdduizenden computers en is openbaar, dus door iedereen in te zien.”

Deze manier is weliswaar veilig, maar niet bepaald duurzaam. Het vastleggen van transacties op de blockchain gebeurt aan de hand van zware computerberekeningen. Een transactie kost omgerekend ruim zeshonderd kilowattuur aan stroom. Het minen van Bitcoin kost zo’n
121, 36 terawattuur per jaar. Dat is meer dan heel Argentinië (121 terawattuur) en Nederland (108,8 terawattuur) aan elektriciteit verbruiken, berekende de universiteit van Cambridge. En dat kan oplopen, want hoe hoger de waarde van Bitcoin wordt, hoe moeilijker de berekeningen en des te meer rekenkracht en energie nodig is.

Delftse digitale euro

Het Delft Blockchain Lab onder wetenschappelijke leiding van dr.ir. Johan Pouwelse (Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica) presenteerde begin april een meer duurzame en hybride vorm van cryptovaluta: de Delftse digitale euro. Dit is een blockchain-munt gekoppeld aan het financiële IBAN-systeem, open source, non-profit en transparant.

Hoe gaat het in zijn werk? Klanten downloaden op hun smartphone een applicatie om de digitale euro te activeren. Ze loggen in bij hun bank en storten geld vanaf de eigen bankrekening op de telefoon. De verkoper toetst het gewenste bedrag in en waarna er een QR-code op het beeldscherm verschijnt. De klant scant de code, ziet het bedrag dat afgeboekt wordt, en klikt op versturen. Het bedrag verhuist dan van de ene naar de andere telefoon, zonder tussenkomst van wifi of een ander draadloos netwerk. De onderliggende blockchaintechnologie staat daar garant voor. Het tegoed op de telefoon is terug te boeken op de eigen bankrekening.

De vergelijking met pinnen is snel gemaakt, toch zijn er veel verschillen. Omdat transacties offline tussen twee telefoons plaatsvinden, is de techniek niet gevoelig voor pinstoringen. Verder betalen winkeliers per pintransactie, terwijl het gebruik van de digitale euro gratis is. Onderlinge transacties worden alleen opgeslagen in de telefoons, verschijnen niet op bankafschriften, en zijn daarmee net zo anoniem als contant geld.

Essentiële infrastructuur

Nu munten en biljetten mede door de coronacrisis vrijwel uit circulatie zijn, worden crypto’s steeds interessanter. Maar er kleven ook grote risico’s aan, want zonder de rugdekking van een commerciële of centrale bank is de waarde van crypto’s op dit moment op geen enkele manier gewaarborgd. Een centraal uitgegeven digitale munt kan een goede oplossing zijn, dan staat de bank garant voor de waarde. De Europese Centrale Bank en De Nederlandsche Bank (DNB) onderzoeken momenteel de mogelijkheden van zo’n munt – een digitale euro.

Pouwelse (Elektrotechniek, Wiskunde & Informatica) onderstreept het belang van een betrouwbare publieke betaalvoorziening. Pinnen is het domein van de banken, en daarnaast ziet Pouwelse dat techreuzen Apple, Google en Facebook in de race zijn om digitale betaaltechnieken te ontwikkelen. Pouwelse benadrukt dat betalingsverkeer een essentiële infrastructuur is die in publieke handen hoort. Wat hem betreft is DNB daarom de aangewezen instantie om na de fysieke euro nu ook de digitale euro in omloop te brengen.