Klaagzang

Bij de overdracht van de 4TU-voorzittershamer door scheidend voorzitter Victor van der Chijs (Universiteit Twente) aan zijn opvolger Louise Fresco (Universiteit Wageningen) luidde Van der Chijs de noodklok in Het Financieele Dagblad (FD). Daar kon je op wachten, want wanneer luiden technische universiteiten de noodklok niet?

Er zijn altijd te weinig studenten. Of teveel, zoals twee jaar geleden. Of beter gezegd: er was te weinig geld om de horden aspirant-ingenieurs die toen op de poort klopten onderdak te geven. Numeri fixi gingen dat varkentje wassen, wat uiteraard tot boosheid leidde want er waren immers te weinig technici.

Weliswaar kiezen meer jongeren voor een technische studie, zei Van der Chijs in het FD, maar dan nog kunnen de TU’s niet aan de vraag van de markt voldoen. De schuldige: het kabinet. Dat zou nog altijd te weinig doen om meer bèta’s op te leiden.

Maar had het kabinet in het regeerakkoord niet meer geld voor techniek toegezegd? Had de commissie Van Rijn niet geadviseerd om geld van algemene universiteiten over te hevelen naar de TU’s? En hadden kabinet en Tweede Kamer dat advies niet overgenomen? Ja. Maar allemaal niet genoeg, allemaal onvoldoende.

Wie de cijfers erbij pakt, ziet dat in de periode 2013-2018 het aantal studenten aan alle universiteiten met 17 procent is toegenomen. Zonder de technische universiteiten is dat percentage 14%. Want bij die TU’s nam het aantal toe met maar liefst 31 procent. Er is meer geld, er zijn meer studenten en toch is er reden tot klagen.

Als maar een fractie van de rampspoed die de afgelopen decennia is voorspeld, zou zijn uitgekomen, bestond Nederland zo ongeveer niet meer. Welke bedrijfstak draait nu ver onder zijn kunnen door te weinig ingenieurs? Welke bedrijven zijn failliet gegaan? Of vertrokken? Waar stijgen ingenieurssalarissen de pan uit?

En als we dan toch bezig zijn: kan iemand mij uitleggen waarom het nodig is dat de TU’s samen 70 bacheloropleidingen en 159 masterstudies met 454 specialisaties in de lucht moeten houden? Is dat allemaal nodig voor die ‘markt’ of is het ook omdat niemand graag zijn winkeltje sluit?

Kiezen voor kwaliteit, in plaats van kwantiteit, kan ook tot groei leiden. Minder studies waardoor er middelen vrijkomen voor de studies die overblijven. Opleidingen van wereldklasse die ook meer buitenlandse studenten trekken. Want ook die zien ons nu niet staan, zo is de klacht.

Voortaan zou ik graag iedere keer dat de noodklok klinkt over gebrek aan geld, studenten of wat dan ook, een concreet voorbeeld horen van wat er gaat gebeuren als dat geld en die studenten er niet komen. En dan graag ook een voorbeeld van wat de TU’s zelf achter hun eigen voordeur gaan verbeteren.