De visie van Timo Heimovaara
Hoogleraar milieu-geotechnologie Timo Heimovaara (CiTG) werkt aan een wereld waarin de winning van grondstoffen zonder afval en emissies gebeurt.
"Ik bestudeer de impact van menselijk handelen op de ondergrond en hoe we die kunnen reduceren. Toen ik in 2007 bij de TU Delft kwam, was één van de eerste initiatieven het STW-perspectief programma BioGeoCivil. Daarin gingen we op zoek naar de inzet van natuurlijke processen als bouwmiddel. Een collega van mij, Leon van Paassen, onderzocht de inzet van micro-organismen om zand te cementeren tot zandsteen. De ondergrond is een levend ecosysteem dat ons veel diensten kan leveren. Mijn droom is dat we die diensten gaan waarderen en dat we het gebruik ervan verduurzamen zodat toekomstige generaties dat kunnen blijven doen.
Het is de missie van de afdeling geosience and engineering om ondergrondse rijkdommen te ontdekken en te bestuderen, en het gebruik ervan op een milieuvriendelijke manier te ondersteunen. Zo staat het op de gevel. We ondersteunen het gebruik van de ondergrond en de winning van grondstoffen. Dat doen we milieuvriendelijk, wat betekent: geen afval, geen emissies en minimale impact, waarbij we streven naar circulariteit.
Nederland haalt momenteel nog 90% van zijn energie uit fossiele brandstoffen. Daar zijn we niet zomaar vanaf. Ik zeg dan: we moeten die fossiele industrie leiden naar een winning zonder afval en zonder emissies. Onze studenten eisen dat ook van ons. Zij zullen die energietransitie moeten maken.
De eerste insteek is dat we tegen het bedrijfsleven zeggen: wij willen graag met jullie onderzoek doen - we zijn ook afhankelijk van externe middelen - maar we willen dat zo doen dat we aan de langetermijndoelstelling van nul afval en emissies en minimale impact kunnen voldoen.
Vooral bij mijnbouw is dat moeilijk. Het voorkomen van emissies en afval voegt kosten toe. Als consument moeten wij dat willen betalen, en dat willen we niet. Toch vind ik dat wij als TU Delft het lef moeten hebben om voorop te lopen. Bijvoorbeeld door te adviseren op het gebied van minimale impact. Er zijn methodes waarbij het afval beneden blijft en het erts met zuur uit het gesteente opgelost wordt en bovengronds gezuiverd. Maar die manier van winning wordt pas haalbaar als we de huidige mijnbouw belasten op alle impact die ze veroorzaakt. Er is veel mogelijk als je de beprijzing goed regelt. Hier spreekt een optimist.
Foto © Sam Rentmeester
Maar ook duurzaam bodemgebruik heeft impact. Er bestaan ambities om geothermie in de komende 30 jaar 100 keer groter te maken tot 2050. Dat betekent dat we Nederland lek gaan prikken. Daarmee maak je ondergrondse opslag van waterstof onmogelijk, terwijl dat een veel hogere toegevoegde waarde voor Nederland kan hebben dan heet water.
Als universiteit bouwen we op de kennis die we hebben opgedaan voor de olie- en gasindustrie, maar die kennis en ervaring kunnen we ook gebruiken voor compleet andere toepassingen van de ondergrond zoals gasopslag en geothermie. We willen de ondergrondse capaciteit optimaal inzetten voor de maatschappij.”
Prof.dr.ir. Timo Heimovaara is hoogleraar geoscience and engineering bij de faculteit Civiele techniek en Geowetenschappen. Hij houdt zich bezig met de vraag hoe je natuurlijke processen in de ondergrond kunt inzetten als technisch hulpmiddel om te verduurzamen.