Thema III: Aanpassing aan klimaatverandering (adaptatie)
Hogere temperaturen, droogte, stijging van de zeespiegel, extreme neerslag en stormen: we ondervinden de gevolgen van klimaatverandering aan den lijve. We moeten ons leren aanpassen, anders krijgen mens en natuur hier steeds meer last van. Als gevolg van hevige regenval lopen veel plekken op de wereld nu al een groot risico op overstromingen: aan de kust, bij rivieren en in verstedelijkte gebieden. Dit risico wordt groter, maar is niet eerlijk verdeeld, mede als gevolg van verschillen in economische ontwikkeling en bevolkingsgroei.
Het hitte-eilandeffect in stedelijk gebied wordt verergerd door klimaatverandering. Nu Europese steden in de zomer te kampen hebben met temperaturen van ruim boven de 40 graden, is er steeds meer behoefte aan strategieën om de stad aanzienlijk te kunnen afkoelen die tegelijkertijd de duurzame energietransitie kunnen ondersteunen. Nu wordt verwacht dat de zeespiegel meer dan 1 meter zal stijgen, zijn er waarschijnlijk strengere maatregelen nodig op het gebied van ruimtelijke ordening in overstromingsgevoelige gebieden alsook betere strategieën voor het bergen van water. In twee flagship projecten gaan we deze uitdagingen aan.
Om de risico's van klimaatverandering te managen moeten we in samenhang kijken kustbescherming, rivierafvoer, waterbeheer, zoutintrusie, en verstedelijking. Dat moet leiden tot drastische ingrepen in de ruimtelijk ordening, tot nieuwe veerkrachtige infrastructuren en op de natuur gebaseerde aanpassingstechnieken. Het vraagt ook om maatregelen voor implementatie, bewustmaking en empowerment.
Flagship project
Cool and Clean Buildings
Stijgende buitenluchttemperaturen en intensievere hittegolven vergroten het risico op oververhitting in gebouwen. Bovendien bedreigen verhoogde luchtvochtigheid en smog de luchtkwaliteit binnenshuis. Dit leidt tot een verhoogde energievraag voor koeling en ventilatie, maar ook tot verhoogde hittestress, gezondheidsproblemen en sterfte, vooral bij ouderen en mensen met een zwakkere gezondheid. Het is daarom absoluut noodzakelijk dat onze gebouwen, waar mensen bijna 90% van hun tijd doorbrengen, hierop zijn voorbereid. Dit project richt zich op duurzame bouw- en klimaatadaptatiestrategieën, om te reageren op door temperatuur en luchtkwaliteit veroorzaakte effecten, waarmee de Europese renovatie-uitdaging van bestaande gebouwen wordt gerealiseerd. Het draait om drie geïntegreerde perspectieven: (1) technologie voor koele en schone gebouwen, (2) mensen en hun gezondheid, gedrag en welzijn, en (3) geïntegreerd en holistisch ontwerp.
Flagship team
Philomena Bluyssen
Martin Tenpierik
Marc Ottelé
Roberto Cavallo
Olindo Isabella
Shivani Dolas
AnneMarie Eijkelenboom (Academic Career Tracker)
Flagship project
Sponge Cities
Het huidige potentieel van stedelijke waterbeheersystemen om regenwater af te voeren, is niet voldoende om de grote regenval als gevolg van klimaatverandering op te vangen. Tegelijkertijd zorgt klimaatverandering ervoor dat steden te lijden hebben van droogte tijdens steeds langere hete perioden, wat resulteert in dalende grondwaterstanden die een bedreiging vormen voor funderingen van gebouwen. De Sponge Cities-aanpak is een antwoord op deze uitdaging: voldoende water opslaan om droogte het hoofd te bieden (de spons nat genoeg houden), terwijl het overtollig regenwater kan worden opgeslagen wanneer dat nodig is (de spons droog genoeg houden). Bovendien moeten Sponge Cities stedelijke ruimten bieden die levendig en veilig zijn en de gezondheid en het welzijn van mensen en ecosystemen ondersteunen in het licht van toenemende verstoringen van ecologische, sociale en economische aard. Dit vraagt om nieuwe innovatieve oplossingen en systemen om water in stedelijke gebieden op te slaan en te beheren. Deze oplossingen zullen geintegreerd moeten worden in de huidige gebouwde omgeving, terwijl er neveneffecten kunnen ontstaan op het gebied van ecosysteemdiensten en ruimtelijke kwaliteit. Het implementeren van de Sponge Cities-aanpak vereist dus werken op het snijvlak van waterbeheer, ruimtelijke ordening en stedenbouw.
Flagship team
Claudiu Forgaci
Mark Bakker
Marcin Dabrowski
Boris van Breukelen
Martine Rutten
Thaleia Konstantinou
Taneha Kuzniecow Bacchin
Arjan van Timmeren
Zoran Kapelan
Jeroen Langeveld
Maryam Naghibi
Aditi Natarajan PhD
Juliana Goncalves (Academic Career Tracker)
Flagship project
Cooling Cities
Klimaatverandering leidt tot een versterking van hitte in steden, inclusief de intensiteit en duur van hittegolven. De gevolgen van stedelijke hitte zijn talrijk, variërend van verhoogde morbiditeit en mortaliteit, verminderde luchtkwaliteit, veranderde watercycli, stroomuitval en disfunctionele spoorweg-, weg-, kade- en bruginfrastructuren. Stedelijke hydrometeorologische modellen met een hoge resolutie zullen cruciaal zijn om de impact van plannen in de steden van de toekomst te beoordelen (bijvoorbeeld groene, blauwe en duurzame oplossingen) bij het verbeteren van de stedelijke leefomgeving, zowel binnen als buiten.
Flagship team
Remko Uijlenhoet
Stephan de Roode
Miriam Coender
Clara García-Sánchez
Marjolein van Esch,
René van der Velde
Kofi Makinwa
Gerben Mol
Arjan Droste (Academic Career Tracker)
Flagship project
Spatial Planning of Future Deltaic Systems
Klimaatverandering verergert zowel de frequentie als de ernst van overstromingen, stormen en droogtes in delta-watersystemen, waar de kust-, rivier- en regionale/stedelijke watersystemen co-evolueren en interageren met ruimtelijke ontwikkelingspatronen. Dit vlaggenschip richt zich op het verbeteren van het begrip van deze systemen en hun interacties, inclusief het verstedelijkte landschap en de infrastructuur, onder klimaatverandering. De focus ligt op een geïntegreerde en interdisciplinaire benadering van drie uitdagingen: (1) het combineren van data en modelleringstools, (2) het ontwikkelen van adaptieve ontwerpmethoden en inzicht in interventies, waaronder op de natuur gebaseerde oplossingen voor adaptatie en territoriale/landgebruiksplanning, ( 3) ondersteuning van besluitvorming en beheer door meerdere actoren door middel van optimalisatie en evaluatie van specifieke strategieën en interventies met meerdere doelstellingen, zowel voor operationeel gebruik (realtime, vroegtijdige waarschuwing) als voor langetermijnplanning, onder grote onzekerheid.