Water storage in a dike

Het Nederlandse klimaat kent twee erg verschillende periodes: zeer natte winters en kurkdroge zomers. Door klimaatverandering zal het weer steeds extremer worden en wordt deze tegenstelling alleen maar groter (Schuttenhelm, 2020). In dit onderzoek wordt gekeken of deze twee problemen gelijktijdig opgelost kunnen worden. De onderzoeksvraag luidt: ‘ Kan er een systeem worden ontworpen dat rivierwater in en of rondom dijken kan opslaan bij hoogwater en dit water weer kan vrijgeven in tijden van droogte?’

Om tot passende ontwerpen te komen is er literatuuronderzoek gedaan en zijn er interviews afgenomen met experts op het gebied van waterbouw. Deze experts zijn Ir. R. Van der Meij, werkzaam als specialist waterkeringen bij Deltares en dhr. G. Theunissen. Theunissen., werkzaam als technisch manager hoogwaterbeschermingsprogramma bij Waterschap Limburg. De verschillende ontwerpen zijn met elkaar vergeleken met behulp van een multicriteria-analyse. Aanvullend hierop is er een experiment uitgevoerd bij Flood Proof Holland, een test en onderzoekslocatie van de Technische Universiteit Delft.

De eerste mogelijke oplossing is het plaatsen van een tank in een dijk. Deze kan worden gevuld tijdens hoogwater en geleegd tijdens droogte. Dit systeem voldoet aan de twee belangrijkste eisen: wateroverlast verminderen en droogte verminderen. Toch kan dit idee niet zonder meer worden
toegepast. Een dergelijke tank brengt namelijk de constructieve veiligheid van de dijk in gevaar. Daarnaast is het onzeker hoe duurzaam dit concept is en zijn maatregelen noodzakelijk om de waterkwaliteit te waarborgen.

De tweede mogelijke oplossing bestaat uit het creëren van bekkens in het achterland van dijken. Tijdens hoogwater wordt hier water opgeslagen, wat weer kan worden gebruikt gedurende droge periodes. Dit systeem is beter in het verlagen van de waterstand en het verhelpen van droogte dan de tank in de dijk. Belangrijk bij dit idee is wel dat de grond achter de waterkering in het bezit is van het waterschap. Indien dit niet het geval is, moet er een regeling worden getroffen met de eigenaar. Ten slotte is onderzocht of het bergen van water in de bodem van het achterland een uitkomst kan bieden. In de bodem blijkt zich inderdaad veel bergingsruimte te bevinden, maar tijdens zware regenval is het niet verstandig om de bodem te belasten met de infiltratie van rivierwater (Theunissen, 2023). Dit concept kan dus tijdens noodsituaties waarbij het rivierwater extreem hoog staat niet altijd worden gebruikt.

Vanwege de geringe tijdsduur van dit onderzoek zijn de ontwerpeisen elk slechts beperkt belicht. Vervolgonderzoek zal meer duidelijkheid moeten verschaffen o p het gebied van duurzaamheid, constructieve veiligheid en waterstandsverlaging. Pas dan kunnen er definitief ontwerpen worden
goed of afgekeurd.