Prof. M. Tabassum

Hoogleraar Architectural Design for Climate Adaptation
Afdeling Architectuur

Marina Tabassum woont en werkt in Bangladesh. Voor haar is ‘Architectural Design for Climate Adaptation’ niet zozeer een keuze als wel een noodzaak. Daarbij hanteert ze een eigen stijl, gebaseerd op kennis over de lokale klimaatomstandigheden, materialen, geschiedenis, cultuur en gemeenschap. 

Marina Tabassum heeft altijd een uitgesproken mening gehad over de vercommercialisering van de architectuur. “De jaren negentig waren een tijdperk waarin de architectuur onderdeel werd van de consumptiecultuur. De projectontwikkelaars kregen het voor het zeggen en bouwen ging meer over commerciële waarde dan over architectonische en sociale waarden.” Als student Architectuur aan de Bangladesh University of Engineering werd ze opgeleid volgens een westers curriculum. “Het ging heel veel over de Europese geschiedenis en het modernistische erfgoed. Ik voelde een gebrek aan een lokale architectuurtaal.” Sindsdien zet zij zich in voor de ontwikkeling van een architectuurtaal die past bij de plek waar ze werkt. Tabassum wil met haar werk een architectuurtaal ontwikkelen die modern is, maar ook rekening houdt met de locatie en ecologische kenmerken als klimaat, context, cultuur en historie. 

De relevantie van haar werk is voor Tabassum veel belangrijker dan de lof die ze ervoor krijgt. “Architectuur moet niet alleen geworteld zijn in de plek waar de ontwerpen worden toegepast, maar moet ook relevant zijn voor de tijd waarin we leven, en zich bezighouden met de vraagstukken van de huidige tijd, zoals de wereldwijde klimaatcrisis. Met het oog daarop moeten we minder fossiele brandstoffen gaan gebruiken.”

Studenten

Tabassum: “Tegenwoordig moeten we ons met zoveel meer bezighouden dan alleen de esthetische kant van bouwwerken. De vraag hoe je tot duurzame architectuur kunt komen gaat niet alleen over de keuze tussen bouwen met baksteen of leem of bamboe. Je moet naar het hele proces kijken, je moet niet alleen een ontwerper zijn, maar je moet ook een antropoloog en socioloog worden, en nog veel meer. Architectuur moet een procesmatige, gezamenlijke, op onderzoek gestoelde activiteit zijn. Er is zoveel te doen, te ontdekken en te onderzoeken en ik ga me met al die aspecten bezighouden aan de TU Delft.” 
Studenten staan open voor het werk van Tabassum. “De meeste studenten zijn geïnteresseerd in deze andere denkwijze binnen de architectuur; zij zijn ook veel bezig met klimaatverandering en manieren om ons daaraan aan te passen. Het is per slot van rekening hun toekomst.”

Loopbaan en onderscheidingen

Tabassum heeft les gegeven aan de Harvard University Graduate School of Design, de University of Texas, de BRAC University en het Bengal Institute. Ze kreeg een eredoctoraat van de Technische Universität München. Naast de Aga Khan Awards for Architecture ontving ze nog vele andere onderscheidingen, zoals de Arnold W. Brunner Memorial Prize van de American Academy of Arts and Letters, de Médaille d’Or van de Franse Académie royale d'architecture en de Britse Soane medal in Architecture. Daarnaast werd haar tijdens de Lisbon Architecture Triennale 2022 een Millennium Lifetime Achievement Award toegekend en werd ze in 2023 benoemd tot Chevalier in de Ordre des Arts et des Lettres van het Franse ministerie van Cultuur. Tabassum is voorzitter van de Foundation for Architecture and Community Equity (FACE) en van fairtradeorganisatie Prokritee. Ze is lid van de Steering Committee van de Aga Khan Awards for Architecture en erelid van de Royal Society of Arts.