De Pearl River Delta is een dynamisch gebied die een razendsnelle urbanisatie doormaakt, maar dit gebeurt zonder fatsoenlijke landkaarten. Promovendus Liang Xiong ontwikkelde ze daarom zelf. Ze laten haarfijn zien waar overstromingsgevaar dreigt en waar je wel en niet moet bouwen.

China heeft wel gedetailleerde landkaarten, maar die liggen achter slot en grendel bij het leger. Verfijnde topografische kennis geldt in de Volksrepubliek als strategische informatie en is daarom staatsgeheim. Consequentie is dat een zeer grofmazige kaart het hoogst haalbare is. En dat is een probleem in de Pearl River Delta. “Als je niet weet hoe het water, hoogwaterbescherming en urbanisatie werkt, is het hier moeilijk werken als stedenbouwkundige”, zegt Liang Xiong.

Delta's vergelijken

De promovendus maakte zijn eigen kaarten door de Chinese delta te vergelijken met soortgelijke gebieden. De Maas-, Paraná-, Mekong en Mississippidelta vertonen weliswaar andere stromings- en bebouwingspatronen, maar er zijn ook veel vergelijkbare landschapspatronen. Enerzijds is het gebied waarin grote steden als Guangzhou, Shenzhen, Foshan liggen het stroomgebied van een grote rivier, vergelijkbaar met de Mississippidelta. Anderzijds heeft het gebied te maken met eb en vloed, zoals de Maasdelta. Xiong vergeleek de gebieden door te kijken naar verschillende lagen die daarin zijn te onderscheiden: de landschapselementen, de infrastructuur en de bebouwing. Hij gebruikte geodata die tot 6.000 jaar teruggaan om de ontwikkelingspatronen helder te maken en te kunnen inkleuren welke lager gelegen gebieden kwetsbaar zijn voor overstroming. 
Wat dat opleverde? Een atlas die duidelijk maakt dat de urbane ontwikkelingen in de Pearl River Delta niet de goede kant uitgaan. De afgelopen decennia zijn lukraak huizen en fabrieken gebouwd op locaties met een groot overstromingsrisico. Gezien de talloze geplande bouwprojecten dreigt het de komende jaren alleen maar erger te worden. Hoog tijd dus dat China gaat investeren in adaptieve bouwvormen of in herstel van originele landschapspatronen, constateert Xiong. “Mijn kaarten kunnen helpen om de negatieve trend om te buigen.”

Foshan

In enkele workshops ging hij het gesprek aan met stedenbouwkundigen en lokalen overheden. Zij stelden daarbij hun topografische kennis beschikbaar voor verbetering van de kaarten, voor zover mogelijk. Een fijnere resolutie dan 6 vierkante kilometer is wettelijk niet toegestaan. Toch slaagde Xiong er met alle beschikbare data in door in te zoomen op één gebied van 40 vierkante kilometer rond de stad Foshan toch een gedetailleerde kaart te maken. Dit maakte ook inzichtelijk dat kleinschalige ontwikkelingen onlosmakelijk verbonden zijn met grootschalige deltaontwikkelingen.
Is het lek boven met de verbeterde kaart? Niet meteen. De Chinese overheid moet nog leren het gesprek aan te gaan met belanghebbenden in het gebied, constateert Xiong. Veel informatie blijft nu nog verborgen voor het publiek, inspraak vertraagt ontwikkelingen maar.
Complicerende factor is verder dat in de Chinese planningssystematiek er een strikte scheiding is tussen watermanagement en stedenbouw. Ze werken niet samen en gebruiken hun eigen plattegronden. “Mijn project moet eraan bijdragen, dat we beide partijen op één kaart krijgen”, vertelt Xiong.
Toch zien lokale overheden het nut van het kaartproject. Xiong heeft een uitnodiging om na zijn promotie ter plaatse risico-analyses te maken op basis van lokale data. “Op voorwaarde uiteraard dat alle uitkomsten binnenskamers blijven.” 

Gepubliceerd: december 2020
Bron van de gebruikte kaarten in afbeelding: 
U.S. Army Map Service (1954) ‘China AMS Topographic Maps,1:250000, Series L500’. Washington, D.C.
Zhao, H. (1982) ‘珠江三角洲的形成和发展’ Forming and Development of Pearl River Delta, Acta Oceanologica Sinica, 4(5), pp. 595–607

Meer informatie

• Proefschrift 'Pearl River Delta: Scales, times, domains'