Groen in een stad is belangrijk. Maar welke invloed heeft groen op onze gezondheid? En maakt het verschil hoe we de groene ruimten in onze steden inrichten? Marcel Cardinali onderzoekt hoe groenere stedelijke gebieden bijdragen aan het terugdringen van niet-overdraagbare ziekten. En hoe we onze bebouwde omgeving moeten ontwerpen om de effecten van de natuur op onze gezondheid te optimaliseren. "Het lijkt er veel minder om te gaan hoeveel vierkante meter natuur er per inwoner is, maar vooral of mensen in de buurt van groene verbindingsroutes wonen die door een stad lopen."

De afgelopen jaren maakte Marcel deel uit van het URBiNAT-project, dat zich richt op natuur in de openbare ruimte en op co-creatie met bewoners op dit gebied. "We werken volgens een holistische benadering waarbij het fysieke, mentale en sociale welzijn van mensen centraal staat", zegt hij. In dit opzicht was zijn huidige onderzoek een logisch vervolg, vooral omdat hij gebruik kon maken van de uitgebreide datasets van URBiNAT. "We hebben in totaal 1.650 mensen uit verschillende buurten in een aantal steden geïnterviewd. We vroegen hen hoe ze zich voelden, hoe ze hun welzijn zagen, hoe actief ze waren en over de sociale cohesie in hun buurt. Het belangrijkste detail: we hadden het exacte adres van alle deelnemers." 

Verschillende soorten groen

Op basis van deze gegevens over gezondheid en gezondheidsgerelateerde indicatoren analyseerde Marcel zorgvuldig de omgeving van alle respondenten. Hoe ver woonden ze van groen af? Hoe zag dat eruit, waren er parkjes, straten met veel bomen of groene routes? Hij koppelde dit soort gegevens aan hoe ze zich voelden. Zo kreeg hij een gedetailleerd beeld van hoe verschillende soorten groen, gezondheid en welzijn zich tot elkaar verhouden. De uitkomst was opvallend. "Het lijkt er veel minder om te gaan hoeveel vierkante meter natuur er per inwoner is, maar vooral of mensen in de buurt van groene corridors wonen die door een stad lopen."

Multifunctionele groene ruimtes

Marcel: "We wisten al dat natuur goed is voor onze gezondheid, maar weten nu ook hoe we dit kunnen toepassen in het ontwerp van onze steden. Vaak wordt er vooral gekeken naar vierkante meters groen per inwoner, maar nu kunnen we veel gerichter te werk gaan door ruimte te creëren voor groene routes die fungeren als een mobiliteitsnetwerk in de stad." Daarnaast is het volgens het onderzoek van Marcel belangrijk dat het groen multifunctioneel is. Het gaat om plekken waar mensen kunnen bewegen, sporten, ontspannen en elkaar kunnen ontmoeten. Er zijn al voorbeelden van steden die groene corridors hebben. "Er zijn steden waar groene corridors van het centrum naar de buitenwijken lopen. Het Featherplan in Hamburg en het Fingerplan in Kopenhagen zijn goede voorbeelden."

Klaar voor klimaatverandering

Volgens Marcel zijn de groene verbindingsroutes niet alleen belangrijk voor ons welzijn, maar zijn ze ook een manier om steden voor te bereiden op de toekomst. "Ze helpen ons om steden aan te passen aan de klimaatverandering door de risico's van extreme weersomstandigheden te verminderen. Groen helpt bijvoorbeeld om de stad af te koelen bij hoge temperaturen en om water op te nemen bij hevige regenval. Het helpt ook om CO2 te reduceren, niet alleen omdat groen de luchtvervuiling vermindert, maar ook omdat mensen eerder geneigd zijn om te lopen of fietsen in plaats van de auto te nemen. Bovendien ondersteunen groene verbindingsroutes de biodiversiteit. Door deze verbindingen kunnen dieren en bestuivers zich veel beter verplaatsen dan wanneer er alleen groene eilanden zijn, waar ze vastzitten."

Gepubliceerd: februari 2024

Meer informatie

• Marcel Cardinali promoveert op maandag 22 april 2024 met zijn proefschrift 'Green Health. Examining the role of green space characteristics and their proximity in green space health pathways'. 
• Het URBiNAT project is een door de EU gefinancierd programma.