Een stad doorgronden en architectonisch duiden is een stuk eenvoudiger door haar te zien door verschillende brillen. In zijn proefschrift The Public Frame brengt Fernando Donis Hernandez orde in de chaos van Mexico Stad door de metropool te ontleden aan de hand van onder meer boeken, kaarten en muurschilderingen.
De ongebreidelde groei van de afgelopen eeuw maakt zijn thuisstad Mexico Stad – en haar architectuur - volgens Donis Hernandez lastig te doorgronden. In de metropool met ruim 21 miljoen inwoners zijn de heldere contouren uit de tijd van conquistadores nauwelijks meer te onderscheiden. “De transparantie van de stad is daardoor verloren gegaan. Door het in bepaalde kaders onder te brengen kun je het potentieel van de stad weer inzichtelijk maken”, zegt Donis Hernandez. De ‘frames’ gebruikt hij als hulpmiddelen om betekenis te geven, oorzaken aan te duiden en oplossingen te zoeken. Voor case study Mexico Stad formuleerde hij daartoe vijf verschillende kaders. Ze leveren samen een ‘publiek raamwerk’ voor de miljoenenstad.
Het ‘rituele kader’ voert terug op de historische stad Teotihuacan. Die ontstond al ver voor Christus en is beroemd om de diverse zonne- en maantempels waar de bevolking zoenoffers voor de goden bracht. Kaders in gebouwen werden hier gebruikt voor plaatsen van afgodsbeelden en het brengen van licht en lucht in de woningen.
Het ‘codex kader’ bekijkt de relatie tussen geschreven bronnen en de gebouwde omgeving. Dat toont onder meer dat door de ontdekking van het perspectief, in de renaissancetijd, de beleving van de ruimte veranderende.
Wandschilderingen uit latere eeuwen geven een heel ander kader. In de schilderingen zijn bijvoorbeeld ommuurde steden te zien, die iets laten zien van de strijd tussen de koloniale machten en het Meso-Amerikaanse verleden. De afbeeldingen van Diego Rivera tonen de gelaagdheid van de stad.
Het ‘stadskader’ zoomt vooral in op pleinen, markten, parken en universiteiten in de moderne stad. Het laat ook iets zien van de gevolgen van de ongebreidelde stadsuitbreiding voor het milieu en de consequenties van de tegenstellingen tussen rijk en arm.
In het ‘tektonische kader’ onderzoekt Donis Hernandez de zuiver fysieke architectuur. In het bijzonder bekijkt hij het werk van architect Luis Ramiro Barragán en de invloed die deze onderging van Mies van der Rohe.
Eindresultaat is een studie die een rechte lijn trekt van de eerste vorming van Mexico naar de introductie van het modernisme in stedenbouw en architectuur. Wat kun je daarmee? Donis Hernandez: “Je kunt er Mexico beter mee begrijpen, maar met deze methode zou je iedere stad beter kunnen doorgronden. En dus betere ontwerpen kunnen maken.”