De spiegelgladde façades die de hedendaagse hoogbouw kenmerken zien er strak uit, maar dragen door geluidsreflectie sterk bij aan de herrie in de stad. Promovendus Jochen Krimm pleit voor gevels met structuur en voor verplichte akoestische tests voor ieder hoog gebouw.
'Ieder hoog gebouw eerst de geluidskamer in'
Dichte, gladde gevels van glas, metaal of steen verdubbelen het kabaal van het verkeer in de stad, blijkt uit Krimms promotieonderzoek. “Gevels werken als luidsprekers, ontwerpers laten het geluidseffect ervan volledig buiten beschouwing”, zegt de promovendus. “Dat moet anders.” Zijn jarenlange ervaring als geluidsingenieur speelt een rol bij Krimms interesse voor geluidsreflectie van gevels. Waarom proberen we geluid binnenshuis te reguleren, maar vinden we het prima als het rond hoogbouw altijd rumoerig is? Gevels moeten volgens hem worden ontworpen op meer dan alleen transparantie, temperatuurbeheersing en maximalisatie van het verhuurbaar vloeroppervlak. Krimm: “Je gaat ook niet bouwen zonder eerst de draagkracht van de grond te onderzoeken. Aangezien een nieuw gebouw altijd een akoestisch effect heeft, zou je het vooraf altijd moeten onderzoeken.”
Een gevel met een geluiddempend effect draagt tevens bij aan een verbetering van het gebouw zelf. Want hoe kun je slaapkamers plaatsen in het rustige gedeelte van een gebouw, als zo'n gedeelte er helemaal niet is? Geluidsoverdracht moeten we niet alleen van buiten- naar binnenruimte bekijken, maar ook van buiten- naar buitenruimte, stelt Krimm. Want anders zijn er straks geen stilteplekken meer over in onze steeds dichter bebouwde metropolen.
Uit literatuur- en laboratoriumonderzoek voor zijn promotie 'Acoustically effective facades design' blijkt dat weerkaatsing van geluid via de gevel redelijk controleerbaar is. Een gestructureerd oppervlak scheelt zo 3 dB aan omgevingsgeluid, blijkt uit proeven met modellen op schaal 1:50 en 1:100. Toevoegingen als balkons en lamellen dragen flink bij aan geluidsreductie. Lamellen kunnen, als ze toch al worden gebruikt voor bescherming tegen de zon, een tweede functie krijgen voor geluidsreductie. Hetzelfde geldt voor zonnepanelen. Tegelfaçades uit de jaren zeventig blijken ook relatief goed te reageren op geluidsbelasting.
Een typische binnenoplossing zoals geperforeerd plaatwerk is aan buitengevels niet haalbaar, wegens de onderhoudsgevoeligheid. Maar het in een lichte helling te opzichte van elkaar plaatsen van gevelelementen kan wel een oplossing bieden. Het zorgt voor diffuse verspreiding het geluid van auto's, vliegtuigen, heimachines en motorfietsen. Het is een gereedschap dat de architect vaker zou moeten gebruiken bij het ontwerpen van gebouwen, vindt Krimm. Maakt het een gevel niet veel duurder? “Het kost iets meer, maar je hoeft niet elke gevel op die manier uit te voeren”, legt hij uit. “Een gevel langs een autosnelweg behandel je anders dan een gevel aan een parkzijde.”
Ieder gebouw wordt ontworpen voor een specifieke locatie en het geluidsontwerp hoort daarbij, stelt hij. Hij pleit daarom voor standaard geluidsmetingen op locatie en tests in een geluidskamer met een maquette, 3D model of een mock-up van de gevel.
Jochen Krimm is inmiddels in gesprek met ontwikkelaars over het bouwen van een pilotgevel. Die moet aantonen dat een 'akoestisch verantwoorde' gevel bijdraagt aan een betere stedenbouwkundige omgeving.