Hoe bevorder je veilige en snelle maaltijdbezorging per fiets in steden?
Fietsers die gehaast door de stad racen om op tijd te eten bezorgen aan hongerige klanten, vormen een groeiend probleem door de toenemende vraag naar snelle maaltijdbezorgdiensten. Deze toename leidt tot meer verkeer op fietspaden, meer ongelukken en roept zorgen op over de veiligheid van fietsers. In het SINERGI-project doen wetenschappers zoals Yousef Maknoon onderzoek naar oplossingen voor efficiënte en veilige logistieke operaties.
'Fietsbezorgdiensten zijn een geweldige manier om goederen op een milieuvriendelijke manier van A naar B te vervoeren, ter vervanging van bezorgauto's of -busjes. Deze micro-bezorgsystemen kunnen echt helpen om de stedelijke logistiek duurzamer te maken,' zegt logistiek en modelleringsdeskundige Yousef Maknoon, die betrokken is bij het ontwikkelen van real-time beslissingsmodellen voor het SINERGI-project. Behalve het bevorderen van duurzaamheid, wil het project fietsbezorgdiensten helpen om kostenefficiënte diensten aan te bieden met oog voor het welzijn van de bezorgers. 'We willen helpen het aantal ongelukken te verminderen,' benadrukt Maknoon. Zowel private als publieke partijen hebben zich aangesloten bij pilotinitiatieven in de steden Amsterdam, Shanghai, Singapore en Kopenhagen.
Veilige routebepaling
‘Om de veiligheid van bezorgers te verbeteren, biedt de app automatisch aanbevolen routes wanneer fietsbezorgers hun bezorgadres ontvangen. Zo kunnen ze gevaarlijke kruispunten en drukke straten vermijden. In Amsterdam is het doel om een kaart te ontwikkelen die de veiligheid van de fietsinfrastructuur weergeeft. De kaart wordt verrijkt met real-time informatie zoals weersomstandigheden, drukke dagen en tijdstippen van de week, om niet alleen de bezorgtijdvoorspelling te verbeteren, maar ook om de veiligheid van de route in real-time te beoordelen,’ legt Maknoon uit. 'Maar alles hangt af van de bereidheid van de fietser om de veiligere route te nemen. Wanneer een bezorger per levering wordt betaald, is hij misschien niet bereid een langere route te nemen. Vooral wanneer hij het gebied goed kent, kan het verleidelijk zijn om een kortere route te nemen die niet altijd de veiligste optie is.’ Uit een enquête onder 300 bezorgers bleek dat zij gestimuleerd kunnen worden om de aanbevolen routes te volgen wanneer ze hiervoor financieel gecompenseerd worden.
Winst versus veiligheid
Maknoon: 'Wat we ook ontdekten, is dat een uurloon in plaats van betaling per tijdige levering veiliger rijgedrag bevordert, zoals Just Eat Takeaway doet in de pilot in Amsterdam. Er ontstaan dan wel weer andere problemen omdat bezorgers mogelijk minder gemotiveerd zijn om op tijd te leveren. Dan heb je andere prikkels nodig om efficiëntie onder de bezorgers te bevorderen. Anders kunnen klanten overstappen naar andere dienstverleners. Dit zet het bedrijfsmodel, dat gebaseerd is op uurloon en veiligheid vooropstelt, onder druk.’ Het lijkt erop dat bezorgdiensten een afweging moeten maken tussen winst en veiligheid. 'Met het SINERGI-project willen we bezorgdiensten in staat stellen om kostenefficiënte diensten aan te bieden terwijl het welzijn van de bezorgers voorop blijft staan.'
Overheidsregulering
De overheid kan bijvoorbeeld de verkeersveiligheid verbeteren door de infrastructuur te verbeteren, zoals het aanleggen van aparte fietspaden. Bezorgdiensten kunnen prikkels introduceren voor bezorgers om de extra tijd die een langere, maar veiligere route kost, te compenseren. Maar dit zet de winstgevendheid onder druk en kan ervoor zorgen dat micro-bezorgingsbedrijven moeite hebben om te overleven of zelfs failliet gaan. Het is waarschijnlijk dat overheidsregulering een rol zal moeten spelen in winstgerichte samenlevingen, omdat winst anders voor veiligheid zal gaan.
Eerlijk bezorgsysteem
Dit geldt ook voor het waarborgen van een eerlijk bezorgsysteem, waarbij alle klanten worden bediend, of ze nu in het drukke stadscentrum of op het minder dichtbevolkte platteland wonen. Anders worden klanten die verder weg wonen mogelijk niet bediend, omdat langere fietstijden minder geld opleveren voor bezorgers wanneer ze op commissie worden betaald. Bezorgers kunnen deze bestellingen simpelweg weigeren en ervoor kiezen alleen te leveren aan dichtbevolkte plaatsen waar ze denken meer te kunnen verdienen.
Menselijke factor
In deze digitaal verbonden wereld moeten we rekening houden met de menselijke factor bij real-time besluitvorming. Het welzijn van bezorgers, hun werkomstandigheden en hun levenskwaliteit zijn ook belangrijk wanneer we het hebben over het nemen van operationele beslissingen. Het is interessant om de vier steden te vergelijken en te zien hoe zij omgaan met de spanning tussen kostenefficiëntie en veiligheid, en te kijken wat ze van elkaar kunnen leren.
Over SINERGI
SINERGI is een driejarig project dat loopt van 2023 tot 2026. Het omvat dertien onderzoeksinstellingen, overheidsinstanties en bedrijven die samenwerken om duurzame stedelijke logistiek te verbeteren. Het project streeft ernaar real-time beheer en strategische planning van efficiënte, veilige en gebruiksvriendelijke bezorgdiensten mogelijk te maken. Naast Yousef Maknoon zijn ook andere onderzoekers van de TU-Delft betrokken, zoals Shadi Sharif Azadeh (projectleider), Gonçalo Correia, Kuldeep Kavta en Dongyang Xia.