Erasmus MC en TU Delft openen eerste AI-ethieklab voor de zorg

Personeelstekort en de voortdurende wens om hoogwaardige medische zorg te bieden. Dit zijn slechts twee van de belangrijkste redenen waarom de toepassing van artificial intelligence (AI) in de zorg de komende jaren een grote vlucht zal nemen. Met de opening van het eerste AI-ethieklab voor de zorg zetten Erasmus MC en de TU Delft in op ethisch verantwoorde en klinisch relevante AI, die een positieve impact heeft op de zorg én de zorgmedewerker.

Durven artsen in de toekomst een behandeling te stoppen op basis van informatie die een computermodel geeft? Dat is misschien wel een van de meest moeilijke vragen omtrent de toepassing van AI in de zorg. Maar er zijn natuurlijk ook tal van minder intense vragen. Zoals of een patiënt veilig een paar dagen eerder dan protocollair vastgesteld naar huis ontslagen kan worden na een operatieve ingreep, prettiger voor zowel de patiënt als de zorg. Of kan een IC-verpleegkundige met behulp van AI aan meer patiënten kwalitatief goede zorg verlenen?

Bij al deze vragen is het belangrijk  dat de onderliggende AI-modellen, die artsen ondersteunen bij het maken van zulke beslissingen, ethisch verantwoorde aanbevelingen doen. “De World Health Organisation heeft daar zes kernprincipes voor opgesteld, zoals duidelijkheid over de verantwoordelijkheid en het waarborgen van eerlijkheid en toepasbaarheid voor elke individuele patiënt,” aldus Stefan Buijsman, universitair docent ethiek aan de TU Delft. “Jeroen van den Hoven, directeur van het TU Delft Digital Ethics Centre, heeft bijgedragen aan de WHO-principes. “De grote uitdaging is dat het vaak helemaal niet vanzelfsprekend is wat het precies betekent dat zo’n model eerlijk is en hoe je dat dan in de prakrijk garandeert.”

Veilig en met aantoonbare meerwaarde

Het Responsible and Ethical AI in Healthcare Lab (REAiHL), een samenwerking tussen Erasmus MC, de TU Delft en softwarebedrijf SAS, wil hierop antwoord geven. “De klinische expertise van Erasmus MC is hierbij leidend – zij komen met de vraagstelling en gaan uiteindelijk met de modellen werken” zegt Buijsman. “Als TU Delft zijn wij al twee decennia lang toonaangevend op het gebied van digitale ethiek – hoe vertalen we ethische waarden naar ontwerpeisen voor ingenieurs.” Naast verantwoord ontwerp zal de TU Delft ook een belangrijke rol spelen bij het aantonen van de klinische meerwaarde van ontwikkelde AI-modellen. 

“Aan de ene kant betreft dat het aantonen van de positieve impact op de patiëntenzorg,” zegt Jacobien Oosterhoff, universitair docent Artificial Intelligence for Healthcare Systems aan de TU Delft. “Voor raketten naar Mars is meer bekend hoe je die veilig in een afgelegen gebied kunt testen, maar bij AI voor patiëntenzorg hebben we nog veel open vragen hoe we deze veilig kunnen testen. Aan de andere kant gaat het om het effectief integreren van de AI-modellen in de klinische workflow, zodat het artsen en verpleegkundigen ook daadwerkelijk gaat ondersteunen. Deze open vragen hopen we in het lab uit te zoeken. Met artsen, ingenieurs, verpleegkundigen, datawetenschappers en ethici tezamen, een unieke synergie.”

Framework ontwikkelen voor AI ziekenhuisbreed

Het nieuwe AI-ethieklab is ontstaan op initiatief van internist-intensivist Michel van Genderen van het Erasmus MC. Ook Diederik Gommers, hoogleraar Intensive Care Medicine bij het Erasmus MC, is nauw betrokken.  “De initiële focus van het nieuwe AI-ethieklab is dan ook dat het best practices voor de Intensive Care moet opleveren,” zegt Buijsman. “Maar het uiteindelijke doel is dat we een generalistisch framework ontwikkelen voor hoe AI ziekenhuisbreed veilig en ethisch toegepast kan worden. We verwachten dan ook al snel met use cases van andere klinische afdelingen aan de slag te gaan.”

Impact for a better Society

De samenwerking in het AI-ethieklab sluit perfect aan bij de onderzoeksvisie van de TU Delft: Impact for a better society. Op dit moment vindt nog geen twee procent van alle AI-studies de weg naar de kliniek. Met het opstellen van richtlijnen voor AI-modellen die technisch correct, ethisch verantwoord, klinisch relevant, en praktisch in gebruik zijn, verwachten de onderzoekers de impact van AI in de zorg flink te vergroten. 

Meer over AI & ethiek aan de TU Delft

Bij de TU Delft geloven we dat AI-technologie van groot belang is voor een duurzamere, veiligere en gezondere toekomst. Wij onderzoeken, ontwerpen en bouwen AI-technologie en bestuderen de toepassing ervan in de samenleving. AI-technologie speelt een sleutelrol in elk van onze acht faculteiten en is een integraal onderdeel van het onderwijs van onze studenten. Door AI-onderwijs, -onderzoek en -innovatie creëren we impact voor een betere samenleving. Meer over AI-onderzoek, -onderwijs en -innovatie in AI, Data & Digitalisering: www.tudelft.nl/ai

Voor vragen en meer informatie
Fien Bosman, persvoorlichter Health & Care  TU Delft: f.j.bosman@tudelft.nl / +31624953733

Lees ook: REAiHL

Het  Responsible and Ethical AI in Healthcare Lab (REAiHL) is ontstaan op initiatief van Michel van Genderen, internist-intensivist van het Erasmus MC. Vanuit de convergence van het Erasmus MC, TU Delft en de Erasmus Universiteit zijn experts aangehaakt. Softwarebedrijf SAS maakt het initiatief mede mogelijk door het sponseren van PhD’ers, waardoor in totaal vijf promovendi aan de slag kunnen in REAiHL. SAS focust zich in de samenwerking met ziekenhuizen op het ontwikkelen en voornamelijk implementeren van AI. Daarbij vinden ze het belangrijk ethiek zo veel mogelijk te verankeren in de technologie. De standplaats van het ethieklab is de DataHub van het Erasmus MC.