Vijf Koninklijke Onderscheidingen bij de TU Delft
Professor Kornelis Blok, hoogleraar Energiesysteemanalyse aan de faculteit Techniek, Bestuur en Management (TBM), werd in Houten benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Professor Blok heeft zijn carrière gewijd aan het oplossen van energie- en klimaatvraagstukken en het realiseren van een duurzame energievoorziening. Alvorens hij in 2015 hoogleraar Energiesysteemanalyse aan de TU Delft werd, was hij jarenlang hoogleraar hernieuwbare energie aan de Universiteit Utrecht. In 1984 was hij medeoprichter en later wetenschappelijk directeur van het bedrijf Ecofys, dat hij hielp uitbouwen tot een toonaangevend internationaal adviesbureau op het gebied van energie en klimaat. Met Ecofys won hij in 2008 de Erasmus Innovation Award voor het meest innovatieve bedrijf van Nederland.
Blok speelt een belangrijke rol bij het ontwikkelen van (inter)nationaal klimaatbeleid. Hij was hoofdauteur van verschillende rapporten van het Intergovernmental Panel on Climate Change, die aan de basis liggen van de VN-klimaatonderhandelingen. Het IPCC is de instelling die in 2007 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg. Hij is tevens voorzitter van de Netherlands Energy Research Alliance (NERA) en voorzitter van de wetenschappelijke adviesraad van voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal. Als directeur van het Delft Energy Initiative, en eerder van het TU Delft Urban Energy Institute, is hij nauw betrokken bij het verbinden van onderwijs en onderzoek en bij de doorstroom van onderzoeksresultaten naar de samenleving. Dit jaar zet hij zich bovendien als voorzitter van de TU Delft lustrumcommissie in voor het ‘versnellen van de energietransitie’, het thema van de viering.
Blok studeerde natuurkunde aan de Universiteit Utrecht en promoveerde daar in 1991 op onderzoek naar het verminderen van CO2-uitstoot. Een van de speerpunten in zijn onderzoek is energiebesparing, dat hij tijdens zijn intreerede in 2015 benoemde als de ‘verwaarloosde kant van het energiesysteem’. Zijn academische oeuvre omvat vele wetenschappelijke publicaties, waaronder twee peer-reviewed artikelen in Nature Climate Change. Naast zijn impactvolle beroepsmatige bijdragen aan wetenschap en maatschappij is hij ook een zeer actief lid van de lokale (kerk)gemeenschap, waar hij zich met evenveel overtuiging inzet voor zijn omgeving.
Professor Jaap Harlaar, hoogleraar klinische biomechanica aan de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek & Technische Materiaalwetenschappen (3mE), ontving in Haarlem de onderscheiding Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Het verbeteren van de mobiliteit van mensen met aandoeningen aan het bewegingsapparaat, dat is de focus van het onderzoek van professor Jaap Harlaar. Hiertoe zette hij in de jaren 1990 bij het VUmc het bewegingslaboratorium op, een destijds uniek lab waar het menselijk bewegen met behulp van onder meer loopanalyse en spierskeletmodellen wordt onderzocht. Opgeleid als biomedisch elektrotechnicus werkt hij nauw samen met clinici als (kinder)revalidatieartsen om de mobiliteit van mensen met loopproblemen te verbeteren. Als Medical Delta-hoogleraar heeft hij inmiddels aanstellingen bij TU Delft, het LUMC en Erasmus MC. Deze samenwerking stelt hem onder meer in staat om samen met collega-onderzoekers disciplines te combineren op zoek naar een betere behandeling voor artrose.
Harlaar was in 2014 medeoprichter van de bacheloropleiding Klinische Technologie, een samenwerking tussen TU Delft en de medische faculteiten van de Erasmus Universiteit en de Universiteit Leiden, en van de in 2017 gestarte masteropleiding Technical Medicine. Hij is tevens opleidingsdirecteur van beide opleidingen. Studenten leren hier de brug te slaan tussen het technische en het medische. Toen tijdens de eerste coronagolf zijn 25 masterstudenten geen stage konden volgen, lanceerde Harlaar het plan om hen een noodbeademingsapparaat voor coronapatiënten te laten ontwerpen. Hoewel de apparaten uiteindelijk niet nodig bleken, was deze OperationAIR een groot succes, ook al omdat studenten leerden samenwerken op de manier zoals Harlaar dat ook doet. ‘In je eigen silo kom je niet tot innovaties met impact’, zou hij hier later over zeggen.
Harlaar studeerde elektrotechniek aan de Universiteit Twente en studeerde af in de biomedische techniek. In 1998 promoveerde hij aan de Vrije Universiteit Amsterdam op onderzoek naar technologie om motorische functies te beoordelen ter ondersteuning van medische besluitvorming. Hij bleef verbonden aan de VU, waar hij in 2012 hoogleraar klinische bewegingsanalyse werd. Sinds 2017 is hij verbonden aan de TU Delft als hoogleraar klinische biomechanica.
Professor Paulien Herder, decaan van de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW), werd in Nootdorp benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Professor Paulien Herder is een verbinder bij uitstek. Van huis uit scheikundig ingenieur was zij jarenlang werkzaam aan de faculteit Techniek, Bestuur en Management (TBM). Door het bij elkaar brengen van haar vakgebied, engineering systems sciences, met de sociale en de gedragswetenschappen, legde zij zich toe op de geïntegreerde benadering. Zij zette zich met volle overgave in voor de energietransitie, onder meer als voorzitter van het Delft Energy Initiative, het platform dat al het Delftse energieonderwijs en onderzoek samenbrengt. Door haar studenten op handen gedragen, ontving ze in 2017 de Leermeesterprijs, de Delftse onderscheiding voor professoren die als geen ander excellent onderwijs en onderzoek weten te combineren.
In 2019 maakte Herder de overstap naar de afdeling Process & Energy aan de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen (3mE). Daar werd zij programmaleider voor e-Refinery, het interfacultaire programma waarbinnen technologie en systemen worden ontwikkeld voor de productie van grondstoffen en brandstoffen uit duurzame energie. Ook buiten TU Delft zet zij zich in voor het energiedomein. Ze is Captain of Science binnen het TopTeam Energie, een rol waarbinnen ze het innovatieproces van de energietransitie probeert te versnellen door het verbinden van kennisinstituten. Sinds 2019 zat zij tevens in het bestuur van het NWO-domein Toegepaste en Technische Wetenschappen; ook hier was zij een voorvechtster van interdisciplinaire samenwerking en de verbinding tussen wetenschap en bedrijfsleven.
Paulien Herder studeerde in 1994 af aan de TU Delft in de Scheikundige Technologie. In 1999 promoveerde zij bij TBM op haar proefschrift ‘Process Design in a Changing Environment’. Na haar promotie deed zijn verder onderzoek deed naar het ontwerpen van grootschalige complexe systemen. Ook was ze zeer nauw betrokken bij het internationale onderzoeksconsortium Next Generation Infrastructures. Sinds 2009 is zij hoogleraar Engineering Systems Design in Energy & Industry. Na enkele jaren aan het roer van de e-Refinery werd zij in 2021 decaan bij de faculteit TNW.
Professor Catholijn Jonker, hoogleraar Interactive Intelligence aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica (EWI) werd in Leidschendam benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
Professor Catholijn Jonker is een internationaal bekend expert en pionier op het gebied van inbedding van kunstmatige intelligentie (artificiële intelligentie of AI) in de sociale omgeving. Het is de missie van Jonker om synergie te creëren tussen mens en technologie. Al in de tijd dat AI nog uitsluitend voor automatisering werd ingezet, onderkende zij al de mogelijkheden van het combineren van kunstmatige en menselijke intelligentie. Daarbij fungeert de computer dan als herdershond die de schapen hoedende kwaliteiten van de mens kan versterken, zoals zij dat zelf omschrijft. Al in 2007 kreeg zij een prestigieuze Vici-subsidie om dit idee uit te werken voor de ondersteuning van menselijk onderhandelen. De hieruit voortgekomen onderhandelingstool, de Pocket Negotiator, wordt via spin-offbedrijf WeGain naar de markt gebracht. Centraal hierin staat, net als in al Jonker’s onderzoek, dat de tool moet leiden tot eerlijke en rechtvaardige resultaten.
Het idee dat mens en AI elkaar moeten aanvullen staat ook centraal in het Zwaartekracht-programma ‘Hybrid Intelligence: Augmenting human intellect’, waar Jonker in 2019 mede-aanvrager van was. Met een bijdrage van 19 miljoen euro van het Ministerie van OCW werken Jonker en collega’s van binnen en buiten TU Delft aan intelligente systemen die samenwerken met mensen. Als een van de oprichters van het Delftse Design for Values instituut is Jonker ook betrokken bij een ander Zwaartekracht-programma: ‘Ethics of socially disruptive technologies’. Want kunstmatige intelligentie en de inzet daarvan roept morele vragen op, waarvan de beantwoording deel moet uitmaken van het ontwikkelproces.
Catholijn Jonker studeerde Informatica aan de Universiteit Utrecht, waar ze in 1994 promoveerde op haar onderzoek naar ‘Constraints and negations in logic programming’. Ze zette haar wetenschappelijke carrière voort aan de Vrije Universiteit Amsterdam en werd vervolgens in 2004 benoemd tot hoogleraar Artificial Intelligence/Cognitive Science aan de Radboud Universiteit. In 2006 kwam ze naar TU Delft, waar ze hoogleraar Interactive Intelligence werd. Sinds 2017 combineert zij dat met een positie als hoogleraar Explainable Artificial Intelligence aan de Universiteit Leiden.
Professor Rob Mudde, Vice-Rector Magnificus/Vice-President Education in het College van Bestuur, nam in Delft de onderscheiding Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw in ontvangst.
Professor Mudde zet zich al meer dan dertig jaar in voor het onderwijs en de studenten van TU Delft. Als hoogleraar meerfasenstroming aan de faculteit Technische Natuurwetenschappen (TNW) was Mudde tevens tien jaar lang facultair Directeur Onderwijs. Als Distinguished Professor in Science Education gaf hij leiding aan de TU Delft Teaching Academy en het Teaching Lab, de Delftse onderwijsgemeenschap waar gezamenlijk gewerkt wordt aan onderwijsvernieuwing. Ook leverde hij een belangrijke bijdrage aan het tot stand komen van de onderwijsvisie die onderdeel uitmaakt van de strategie van de universiteit. Inmiddels lid van het College van Bestuur maakt Mudde zich nog steeds hard voor onderwijsvernieuwing, zodat TU Delft ingenieurs van de toekomst kan blijven opleiden.
Tijdens de coronapandemie raakte het onderwerp onderwijsvernieuwing – tijdelijk – wat op de achtergrond. Mudde gaf leiding aan het omzetten van het campus- naar online onderwijs om de continuïteit te kunnen borgen. Daarnaast zette hij zich vol overtuiging in voor het welzijn van studenten, een onderwerp dat hem altijd al na aan het hart lag. Mudde probeert studenten altijd te stimuleren hun eigen weg te vinden binnen het onderwijs. Waar hij er voorstander van is dat TU Delft zich in de wereld handhaaft als excellente universiteit, waarschuwt hij voor de permanente druk die er op jongeren ligt om te presteren. Zij moeten zich vooral richten op het waarmaken van hun persoonlijke ambities, niet op abstracte excellentiedoelen.
Rob Mudde studeerde Natuurkunde aan de Universiteit Leiden, waar hij in 1989 promoveerde. Sindsdien is hij verbonden aan TU Delft, waar hij in 2001 hoogleraar meerfasenstroming werd. In 2018 werd hij benoemd als Vice-Rector Magnificus/Vice-President Education (VRM/VPE), tevens vicevoorzitter, in het College van Bestuur. Voor die tijd was hij onder meer interim-voorzitter van de afdeling Imaging Physics bij de faculteit TNW. In al die hoedanigheden was een ding overduidelijk: Mudde draag de Delftse ingenieur een warm hart toe.