Onderzoekers TU Delft: zeespiegelstijging langs Nederlandse kust versnelt

De zeespiegelstijging langs de Nederlandse kust is aan het versnellen. Dat melden wetenschappers van de TU Delft in een nieuwe studie. Uit een uitgebreide analyse van de metingen van acht getijdestations langs de Nederlandse kust (onder meer die van Maassluis, Delfzijl en Vlissingen) blijkt dat de gemiddelde zeespiegelstijging – sinds midden jaren negentig – 2.7 ± 0.4* millimeter per jaar is. In vergelijking tot de zeventig jaar daarvoor is dat een significante stijging van 1.0 ± 0.5 mm/jaar. 

Het is voor het eerst dat een significante versnelling ontdekt is in data van getijdestations langs de Noordzee. Wel verschilt de versnelling per station. Zo neemt de zeespiegelstijging twee keer zo snel toe in de Waddenzee. Riccardo Riva, die in het dagelijks leven onderzoek doet naar de interactie tussen het dynamische gedrag van de aarde en veranderingen in de zeespiegel, legt het als volgt uit: ‘Metingen van de zeespiegel in een getijdestation gaan – als je het hele jaar in ogenschouw neemt – behoorlijk op en neer. Dat komt onder meer door veranderingen van de wind, de luchtdruk en door het getij. Met dat in het achterhoofd ontwikkelden wij een nieuwe methode die gebruik maakt van informatie over de wind, de luchtdruk en de getijden. Zo filterden wij ruis uit de metingen en konden wij het lange-termijn oceanografisch signaal van de zeespiegel verkrijgen.’

Nieuwe methode

Vervolgens pasten Riva en collega’s de methode toe op meetreeksen van honderd jaar. Tegelijkertijd toonden zij aan dat er ook een versnelling gevonden kan worden in kortere reeksen van tenminste veertig jaar als de meetreeks doorloopt tot twintig na de versnelling. Riva: ‘Acceleratie is puur afhankelijk van het moment waarop je start, en dus redelijk arbitrair. Vandaar dat we – op een gegeven moment – op zoek zijn gegaan naar een breekpunt, een plotselinge verandering in het gedrag van je meetgegevens. We kwamen uit op 1993. In ons onderzoek hebben we zowel de trend vóór als na dit breekpunt berekend. Daaruit werd – voor het eerst – zichtbaar dat de verandering in de snelheid van de stijging groter is dan de (95%) onzekerheid van beide snelheden (voor en na het breekpunt). Dat is een interessant gegeven, omdat de periode waarom het gaat ongeveer dertig jaar beslaat. En dat is precies het aantal jaren aan de hand waarvan in de meteorologie klimaattrends worden bepaald.’

Acht getijdestations

Om die vraag te kunnen beantwoorden, zijn Riva en collega’s – eind 2019 – begonnen met het bestuderen van de meetgegevens van acht verschillende getijdestations. Die van Vlissingen, Maassluis, Hoek van Holland, IJmuiden, Den Helder, Harlingen, Delfzijl en Cuxhaven (Duitsland). Waarom de onderzoeksgroep van Riva wereldwijd de eerste is die zo te werk gaat? Riva: ‘Onze onderzoeksgemeenschap is niet erg groot. Daarnaast vind je, nergens ter wereld, zo’n goede dataset. Je moet je beseffen dat alle acht de getijdestations meer dan honderd jaar oud zijn. En dat je nergens ter wereld zó veel stations vindt op zo’n kleine afstand van elkaar, en dan ook nog eens met alle meetgegevens – onafgebroken, zonder gaten – van de afgelopen honderd jaar voorhanden. Op andere plekken in de wereld is dat niet zo.’

Zorgen

Tot nog toe was het onduidelijk of er daadwerkelijk een snellere zeespiegelstijging langs de kust plaatsvindt dan in de eeuw hiervoor. Aan die onzekerheid maken Riva en collega’s nu een einde. Moeten we ons nu zorgen maken? ‘Dat is een vraag voor politici,’ vertelt Riva. ‘Wel raad ik andere laaggelegen gebieden in de wereld aan om zo snel mogelijk meetapparatuur aan te schaffen, en langdurige metingen te verrichten. Nauwkeurige kennis van de snelheid van onze zeespiegelstijging is namelijk onwijs belangrijk. Voor zowel de korte termijn – denk daarbij aan de zandsuppletie langs de Nederlandse kust, het spuiten van extra zand op het strand of op de zeebodem – als de lange termijn, waarbij we ons kustgebied zo moeten aanpassen dat we de zeespiegelstijging het hoofd kunnen bieden.’

*) Alle onzekerheden zijn voor een 95% betrouwbaarheidsinterval