Van godshuis naar starterswoning

Oud-bouwkundestudent Nima Morkoç kocht tijdens zijn studie de leegstaande Julianakerk op Heijplaat om er met vrienden te wonen. Toen sloeg het noodlot toe; het monumentale onderkomen ging in vlammen op. Nu, vier jaar later, wijst alles erop dat de afgebrande kerk herrijst in de vorm van vier woningen. “Dat is de grootste opgave voor onze generatie architecten: betaalbare woonruimte maken.” aldus Nima.

Buitenkans

Woningcorporatie Woonbron had de Julianakerk aan de Zaandijkstraat na tien jaar leegstand in de verkoop gedaan. Nima’s vader overtuigde zijn zoon ervan dat het een buitenkans was om samen de kerk en de pastorie te kopen. Nima de kerk, zijn vader de pastorie. Ze tekenden het contract in maart 2017. Na de zomervakantie zou Nima met vier studievrienden met de kerk aan de slag gaan. Zij wilden binnen de kerk vijf tiny houses construeren als woonverblijf. De kerkzaal zou zo beschikbaar blijven voor feesten, filmvoorstellingen of diners. 

Van NL-alert naar afstudeeronderwerp

Op zondag 6 augustus 2017 even na 11 uur ’s avonds belde zijn vader op: “Nima, je moet komen. Er is brand in de kerk!” Het vuur breidde zich in razend tempo uit. De kerk moest als verloren worden beschouwd. Een afstudeerproject was hem in de schoot geworpen: een nieuwe functie vinden voor de afgebrande kerk. Wat bepaalt de monumentaliteit van de kerk voor zijn omgeving? Dat is de drijvende vraag in de afstudeerscriptie Social Monumentality van Nima Morkoç (2018). De monumentaliteit lag niet in het gebouw zelf, wat Morkoç omschrijft als een schuur met een klokkentoren (‘a barn with the addition of a bell-tower’). En vreemd genoeg ook niet in de functie: ‘the church was empty for 10 years and nobody seemed to care.’

Sociale verbanden én betaalbare woningen

Wat voor de Julianakerk geldt, inmiddels Project Juul genoemd, gaat voor meer kerken op: de sociale verbanden zijn verdwenen, bewoners kijken niet meer naar elkaar om, de samenhang verdwijnt en eenzaamheid neemt toe. De vraag, en ook de opdracht die Morkoç zich stelt, is: hoe is de sociale monumentaliteit van de Julianakerk te herstellen op een manier dat Heijplaat er baat bij heeft? Het gaat om een herstel van sociale verbanden die al lang voor de brand uitbrak verdwenen waren. Na zijn afstuderen heeft hij steeds een dag in de week vrijgehouden voor de herontwikkeling van de Julianakerk. Morkoç had een sterke voorkeur ontwikkeld voor de herbestemming als woningen. “Het is de grootste opgave voor onze generatie architecten: betaalbare woningen maken. Iedereen die ik ken loopt er tegenaan.”

Lees verder

Dit is een sterk verkorte versie van een uitgebreid verhaal dat eerder verscheen in de TU Delta van de hand van Jos Wassink (redacteur TU Delta).