Hoe ziet de toekomst van havenstad Rotterdam eruit met alle grote stedelijke ontwikkelingen in het verschiet? Hoe behoud je de identiteit van een stad in transitie, met een groeiend aantal inwoners, ruimtelijke opgaven, grote economische en politieke belangen? Voor wie vindt gentrificatie van een buurt plaatst? Die vragen zijn goed besteed aan de samenwerkende onderzoekers in het Leiden-Delft-Erasmus PortCityFutures-programma.

PortCityFutures is een initiatief van de Zuid-Hollandse universiteiten en bestaat uit een internationale, multidisciplinaire onderzoeksgroep gericht op stedenbouw, planologie, antropologie, geschiedenis, cultuur en economie. Havensteden zijn knooppunten van transformatie. Van het bestuderen van economische herstructurering, nieuwe technologieën tot de gentrificatie van wijken, de havensteden vormen een goede basis om de maatschappelijke evolutie te onderzoeken. Het onderzoek gaat over haven-gebonden en stedelijke ontwikkelingen vanuit een ruimtelijk-temporeel, maatschappelijk en cultureel perspectief. 

Verschillende belangen

Havenstadregio’s behoren tot de meest uitgestrekte industriegebieden die met zowel stedelijke als landelijke gebieden verbonden zijn. Havens, steden en regionale overheden hebben niet allemaal dezelfde doelstellingen. Verschillen in economische belangen en technologische mogelijkheden, maar ook de ongelijke verdeling van kennis en welvaart, leiden veelal tot ecologische en sociale onrechtvaardigheid en tot publieke afkeuring van investeringen in nieuwe havenfuncties.
De onderzoekers van PortCityFutures kijken naar nieuwe bestuursvormen en planningsstructuren in havenstadsregio’s. Zij beperken zich daarbij niet tot alleen tot de waterkant of waar de haven en de stad elkaar ontmoeten, maar bekijken de havenstad in relatie tot de gehele omliggende regio.

Carola Hein

Vanuit Delft is onderzoekster Carola Hein betrokken bij dit PortCityFutures-programma. Leren van het verleden betekent ook erkenning van struikelblokken. De haven van Rotterdam drijft al lang op olie. Carola Hein: ‘We hebben de haven en de industrie nodig, maar we mogen de mensen die er wonen niet vergeten.’ Deze erfenis van de olie, a.h.w. het Nederlandse petroleumlandschap, bepaalt onze betrokkenheid bij toekomstige energielandschappen. De erkenning van mogelijke beperkingen die het verleden ons oplegt, is nodig voor toekomstige innovatie.

Vrijwel alle beslissingen die met het oog op de toekomst worden genomen, zijn een uitdaging voor stad, haven en de regio. We  moeten samen een visie ontwikkelen, niet uitsluitend vanuit een technologische perspectief, maar ook door ontwikkeling van gedeelde gemeenschappelijke ruimtes, en erkenning van bestuurlijke en culture waarden. Deze gedeelde culturele waarden moeten beter worden begrepen. Dit zal helpen bij het formuleren van strategieën voor toekomstige havenstadregio's in Europa, maar ook daarbuiten.

Lees het hier volledige eerder gepubliceerde verhaal op de LDE-website

Fotocredits: Guido Pijper