Delftse onderzoekers brengen Vermeer en het Meisje dichterbij

Wetenschappelijk onderzoek naar het wereldberoemde schilderij van Johannes Vermeer, bekend als ‘Meisje met de parel’, heeft nieuwe ontdekkingen en inzichten opgeleverd. Delftse onderzoekers speelden een belangrijke rol in het onderzoek. Er werden ontdekkingen gedaan over penseelvoering, gebruik van pigmenten en op welke manier Vermeer zijn schilderij met verschillende verflagen opbouwde. 

Het onderzoek, dat werd uitgevoerd bij het Mauritshuis door onderzoekers van verschillende instituten, leverde meer inzicht op over de manier waarop Johannes Vermeer te werk is gegaan. De onderzoekers uit Delft stonden onder leiding van professor Joris Dik. 

Bij 3mE werd met behulp van dwarsdoorsnedes en röntgenstraling zeer nauwkeurig gekeken naar de materialen die voor Het Meisje met de Parel gebruikt zijn. Victor Gonzalez en Joris Dik ontdekten samen met onderzoekers van de Universiteit Antwerpen dat Vermeer gebruikt maakte van twee verschillende soorten loodwit. In de lichtste partijen van het Meisje met de Parel vonden de onderzoekers een reflecterende vorm van loodwit, terwijl in de schaduwpartijen juist een transparantere soort loodwit werd gebruikt.

Het team van TNW, met Tom Callewaert en Jeroen Kalkman, kon met behulp van optische coherentietomografie (OCT) inzicht geven in de opbouw van de donkere achtergrond van het Meisje met de Parel. Hieruit bleek hoe Vermeer de achtergrond donkerder maakte, door een groene glacislaag waarmee hij de ruwe penseelstroken van de onderliggende verflaag verborg.

Van IO was het onder andere Willemijn Elkhuizen die de oppervlakte van het schilderij zeer nauwkeurig in kaart bracht, met behulp van 3D-technieken. Daarbij viel vooral de craquelé van het schilderij op, die bepalend is voor de oppervlakte. Alleen de structuur van de kraag van het Meisje is anders, waardoor het duidelijk is dat het een van de laatste handleggingen aan het schilderij is geweest.

In het onderstaande filmpje vertelt professor Joris Dik meer over de rol van de Delftse onderzoekers in het ontrafelen van het schilderij van Johannes Vermeer.  Hij gaat in op het grote licht/donker contrast tussen het meisje en de achtergrond. Hij legt uit met welke materialen Vermeer dit contrast bewerkstelligde en waardoor Vermeer geïnspireerd zou kunnen zijn.

Lees meer over het project op de speciale website van het Mauritshuis: https://www.mauritshuis.nl/nl-nl/verdiep/restauratie-en-onderzoek/meisje-in-de-schijnwerper/