Plaatsen waar mensen naartoe moeten willen
De behandeling van besmettelijke ziekten als COVID-19 en ebola is uitdagend, al helemaal op locatie onder extreme omstandigheden. Hoe kan je architectonisch ontwerp inzetten om zulke klinieken technisch mogelijk te maken én benaderbaar? In samenwerking met Artsen Zonder Grenzen gingen studenten van de mastertrack Building Technology met die vraag aan de slag.
Als je onder extreme omstandigheden een ontwerp maakt, is niets vanzelfsprekend. Bouwen op Antarctica, in de tropen of in gebieden met veel orkanen en aardbevingen zorgt voor heel eigen uitdagingen. In het vak Extreme van de mastertrack Building Technology worden studenten uitgedaagd om voor dergelijke extreme omstandigheden een passend ontwerp te maken. Dit jaar gingen de studenten aan de slag voor Artsen Zonder Grenzen. Want hoe bouw je eigenlijk een kliniek voor een bijna onzichtbare extreme omstandigheid: besmettelijke virussen?
Artsen Zonder Grenzen geeft medische noodhulp. Dat betekent in de praktijk dat klinieken vaak snel moeten worden gebouwd, waarbij de condities vooraf niet bekend zijn. Dit was ook het geval in Congo, waar Artsen Zonder Grenzen klinieken voor de behandeling van ebolapatiënten inrichtte. Ingenieur Nick Schreiner werkte op locatie in Congo voor Artsen Zonder Grenzen en schets de condities waar de studenten rekening mee moesten houden: "De locaties in Congo waar we actief waren, waren heel afgelegen of juist in zeer dichte stedelijke gebieden, in een tropisch klimaat, in gebieden met actief conflict. Dat betekent dat je te maken hebt met onzekere contexten en veel vragen. Hoe kom je aan materiaal? Wat breng je van ver binnen en wat koop je lokaal in? Hoe kun je het potentieel van de constructies maximaliseren die je op een klein oppervlak bouwt?” Daar komt nog bovenop dat de klinieken moeten voldoen aan strenge eisen met betrekking tot de hygiëne en het voorkomen van verdere verspreiding van de virussen. Schreiner: "In een online lezing spraken we met de studenten over de manier waarop Artsen Z
Zonder Grenzen normaal gesproken het ontwerp van klinieken en behandelcentra benadert, gebaseerd op de specifieke overdrachtsstijlen van verschillende virussen. We spraken over het beheer en de controle van infecties, het optimaliseren van de patiëntenzorg en hoe je zowel bezoekers en diensten voor de patiënt kan toelaten als een veilige omgeving kan waarborgen".
Met die kennis in het achterhoofd zijn de studenten aan de slag gegaan met het ontwerpen van verschillende klinieken. Een deel van de groep heeft zich toegelegd op het ontwerpen van klinieken voor ebola, maar het grootste deel van de studenten heeft klinieken voor de behandeling van COVID-19 gemaakt. Vakcoördinator Job Schroën is onder de inrduk van de resultaten: “De studenten zijn heel betrokken bij actuele problematiek. Daarbij zie je dat ze niet alleen kijken naar technische oplossingen, maar ook naar manieren om de klinieken menselijk en toegankelijk of zelfs multifunctioneel te maken. De ontwerpen zijn bijvoorbeeld eenvoudig opschaalbaar, waarmee de afmetingen van de kliniek eenvoudig aan te passen zijn aan de vraag. Ook hebben de studenten aandacht besteed aan het gebruik van lokale bouwtradities en -materialen en wat er met de gebouwen zou kunnen gebeuren nadat de functie als kliniek hopelijk niet meer nodig is.” De resulterende ontwerpen zijn daardoor heel divers en belichten verschillende aspecten. Zo verdiepte Vicente Blanes Carpio zich in het ontwerp van een zonneschoorsteen, waarbij de automatisch opstijgende warme lucht zorgt voor goede ventilatie, zonder dat daar elektriciteit voor nodig is. Marija Jasine maakte een ontwerp met ruimte voor bidden en meditatie, waarmee de kliniek van een enge, steriele ruimte verandert in een veilige plek waar mensen heen kunnen gaan om beter te worden. Schreiner is dan ook enthousiast over de resultaten: "De projecten zijn allemaal interessant om te zien, met out-of-the-box ideeën en frisse perspectieven op iets wat wij zelf dagelijks doen. De studenten dwongen ons om de dingen een beetje anders te zien. De projecten gaan verder dan het technologische vak en gaan tot het uiterste om de patiëntervaring vorm te geven. Dat is ontzettend belangrijk. Je kunt aan alle technische eisen voldoen, maar dit zijn plaatsen waar mensen naartoe moeten willen."
Voorbeeld van studentenwerk door Jesse Bakker
Precies die combinatie tussen medische noodzaak, architectuur en bouwtechnologie maakt de projecten interessant. Schroën: “De projecten staan in dienst van een maatschappelijke vraag. Daarbij laten de projecten van de studenten zien dat we daarin iets kunnen betekenen met de gebouwde omgeving.” Schreiner beaamt dat: "De studenten hebben de belangrijke elementen van de noodzakelijke architectuur opgenomen en hebben deze ideeën gedeeld op een manier die op menselijk niveau benaderbaar is. De projecten gaan verder dan louter technische en architecturale perspectieven.”
Meer informatie
Neem contact op met vakcoördinator Job Schroën voor meer informatie over de projecten en het vak.
