Nederland niet voorbereid op bescherming erfgoed tegen klimaatverandering
Klimaatverandering heeft grote gevolgen voor cultureel erfgoed: paalfunderingen gaan kapot, historische bouwwerken en landschappen dreigen kopje onder te gaan. Tijd dus voor actie, maar Nederland is er niet klaar voor, constateert onderzoeker dr. Sandra Fatorić.
De droogte die Nederland de afgelopen twee jaar beleefde, maakt pijnlijk duidelijk hoe groot de gevolgen van klimaatverandering nu al zijn. Toenemende verzakkingen in het hele land houden waarschijnlijk verband met de lage waterstanden. Het is een probleem dat historische huizen, kerken en boerderijen bij uitstek treft, omdat deze veelal rusten op houten funderingen. “Maar ook cultuurlandschappen en waterbouwkundige werken zoals sluizen, gemalen, dijken en bruggen zijn de klos”, waarschuwt Fatorić. “Nationaal klimaatbeleid is niet expliciet gericht op de impact ervan op cultureel erfgoed.”
De afgelopen twee jaar onderzocht de Sloveense onderzoeker de risico’s van klimaatverandering voor zowel materieel en immaterieel erfgoed. Ze bekeek of het mogelijk is de schade binnen de perken te houden door klimaatadaptatie. Met steun uit het EU Horizon 2020-programma bracht ze de risico's voor de 63.000 Nederlandse Rijksmonumenten in kaart.
Inventarisatie
Lokaal zijn er allerlei initiatieven om de dreiging het hoofd te bieden, maar op nationaal niveau is er geen specifiek beleid om erfgoed te beschermen tegen klimaatverandering. En dat is zeker nodig, blijkt uit de drie publicaties die haar onderzoek tot op heden opgeleverd.
Fatorić’s analyse laat zien dat meer dan 6000 rijksmonumenten nu al een ernstig overstromingsrisico lopen door extreme regenval. Bodemdaling vormt een bedreiging voor circa duizend rijksmonumenten. Bovendien lopen meer dan 12.000 monumentale gebouwen een hoog risico op schade aan hun houten fundering.
Cruciale kennis
Lokaal zijn er allerlei initiatieven om de dreiging het hoofd te bieden, maar op nationaal niveau is er geen specifiek beleid om erfgoed te beschermen tegen klimaatverandering. En dat is zeker nodig, blijkt uit de drie publicaties die haar onderzoek tot op heden opgeleverd.
Fatorić’s analyse laat zien dat meer dan 6000 rijksmonumenten nu al een ernstig overstromingsrisico lopen door extreme regenval. Bodemdaling vormt een bedreiging voor circa duizend rijksmonumenten. Bovendien lopen meer dan 12.000 monumentale gebouwen een hoog risico op schade aan hun houten fundering.
De drie papers
- Teruel, D., Fatorić, S., Manders, M. (2020). The impacts of climate change on cultural heritage in the Netherlands: A preliminary assessment of exposure. Report. Delft University of Technology, Delft.
- Fatorić, S., Biesbroek, R. (2020). Adapting cultural heritage to climate change impacts in the Netherlands: barriers, interdependencies, and strategies for overcoming them. Climatic Change 162, 301–320.
- Fatorić, S., Egberts, L. (2020). Realising the potential of cultural heritage to achieve climate change actions in the Netherlands. Journal of Environmental Management 274, 111107.