NWO honoreert 5 CiTG onderzoeksprojecten naar bewegingen en processen in diepe ondergrond van Nederland
NWO heeft ruim € 4 miljoen toegekend aan 5 onderzoeksprojecten van de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen (CiTG) die zich richten op het effect van menselijk ingrijpen in de diepe ondergrond. Het NWO programma DeepNL wil het fundamentele begrip verbeteren van de dynamiek van de diepe ondergrond onder invloed van menselijk ingrijpen zoals bijvoorbeeld gaswinning en CO2 opslag.
In totaal zijn 8 projecten gehonoreerd. Met dit onderzoeksprogramma geeft NWO invulling aan een advies van de Onderzoeksraad voor Veiligheid: zorg voor een structureel en lange termijn onderzoeksprogramma naar de gaswinning-gerelateerde problematiek in Groningen. De 5 CiTG projecten worden geleid door Femke Vossepoel, Ramon Hanssen, Michael Hicks, Jan Dirk Jansen en Kees Wapenaar. Samen met 15 PhD’s en postdocs gaan zij de komende vier jaar onderzoek doen met behulp van laboratoriumexperimenten, veldwerk en computermodellen.
Science4Steer: a scientific basis for production and reinjection strategies to minimize induced seismicity in Dutch gas fields
Prof. dr. ir. J.D. Jansen, TUD
Mede-aanvragers: prof. C.J. Spiers UU, dr. A. Barnhoorn TUD, dr. H. Hajibeygi TUD, dr. S.J.T. Hangx UU, dr. D.V. Voskov TUD
Snappen om te sturen
Wat gebeurt er in de ondergrond tijdens productie, injectie of opslaan van gas? Helpt plotseling stoppen van de productie uit een gasbron in Groningen om bevingen te voorkomen of kan het ze juist opwekken? Welke effecten hebben productie en injectie bij ondergrondse opslag van gas? Hoe reageert reservoirgesteente onder invloed van schommelingen van druk en spanning? Het Science4Steer project onderzoekt deze vragen met laboratoriumexperimenten en computermodellen om zo de maatschappij te helpen betere beslissingen te maken. Vele aspecten zijn van belang in deze besluitvorming en vele factoren dragen bij. De rol van wetenschap is het leveren van kennis over hoe we ondergrondse activiteiten veilig kunnen sturen.
Monitoring and Modeling the Groningen Subsurface based on integrated Geodesy and Geophysics: improving the space-time dimension
Prof. dr. ir. R.F. Hanssen, TUD
Mede-aanvragers: dr. ir. F.C. Vossepoel TUD, dr. E. Stouthamer UU, dr. R.M.A. Govers UU
Bodemdaling: ongerief of informatiebron voor de ondergrond?
Bodemdaling is een vervelend resultaat van verschillende processen in de ondergrond. Het is tegelijkertijd ook een van de belangrijkste informatiebronnen om die processen juist beter te begrijpen en veiliger te maken. We onderzoeken, met de nieuwste satelliettechnieken in combinatie met een optimale modellering van de diepe en ondiepe ondergrond, hoe we betere meet- en modelleringsmethoden geïntegreerd kunnen gebruiken voor een beter begrip van de ondergrond.
SOFTTOP: Investigating heterogeneous soft top soils for wave propagation, cyclic degradation and liquefaction potential
Prof. dr. M.A. Hicks, TUD
Mede-aanvragers: prof. C. Jommi TUD, dr. ir. M. Korff TUD/Deltares
Hoe gedraagt de heterogene slappe toplaag zich bij een Groningse aardbeving?
Het SOFTTOP-project wil nauwkeurig voorspellen wat de beweging en vervorming aan het oppervlak is als gevolg van geïnduceerde seismische belasting op diepte. Centraal staan hierbij de invloeden van ruimtelijke variaties van materiaaleigenschappen in de ondiepe ondergrond en specifieke eigenschappen van zand- en kleilagen (niet-lineair gedrag, degradatie), gecombineerd met aspecten van geïnduceerde bevingen zoals herhalende belasting van korte duur. Het onderzoek ontwikkelt methodes voor betrouwbaarheidsanalyses van de heterogene ondiepe ondergrond. De ontwikkeling van nieuwe dynamische testfaciliteiten, gecombineerd met laboratoriumtesten, veldtesten en de ontwikkeling van materiaalmodellen, zal leiden tot adviezen voor de praktijk en prototype analysemethoden.
InFocus: An Integrated Approach to Estimating Fault Slip Occurrence
Dr. ir. F.C. Vossepoel, TUD
Mede-aanvragers: dr. Y. van Dinther UU, dr. A. Niemeijer UU
InFocus: grip op het schuiven van breuken
Gasproductie kan leiden tot het schuiven van breuken van gesteenten in de ondergrond en zo aardbevingen veroorzaken. We kunnen de eigenschappen en variabelen hiervan verfijnen door breukmetingen in het laboratorium te combineren met realistische fysische modellen van het breukgedrag. Hiermee kunnen we beter de processen op het breukvlak simuleren, met als doel de kans op het optreden van aardbevingen beter te berekenen. Dit onderzoek ondersteunt het maken van beslissingen door verschillende gasproductie scenario’s door te rekenen en daarmee de effecten van aardbevingen voor de maatschappij te minimaliseren.
DeepImage: Multi-scale geophysical imaging, monitoring and forecasting of induced seismicity
Prof. dr. ir. C.P.A. Wapenaar, TUD
Mede-aanvragers: dr. ir. D. Draganov TUD, dr. C. Weemstra TUD, dr. A. Barnhoorn TUD, dr. R. Ghose TUD
Prognose van de bodembeweging in Groningen
Met dit onderzoek willen we een betere prognose kunnen maken van de bodembewegingen in Groningen, veroorzaakt door mogelijke toekomstige aardbevingen. Dit vereist inzicht in het ontstaan van seismische activiteit in de diepe ondergrond, de voortplanting van seismische golven door de verschillende aardlagen en hoe die golven tot bodembewegingen leiden. Hiertoe ontwikkelen we een nieuwe prognosemethodologie, die laboratoriumexperimenten met seismische modellerings- en monitoringstechnieken combineert. Dit onderzoek draagt bij aan een beter begrip van de relatie tussen menselijk ingrijpen in de ondergrond en de effecten daarvan aan het aardoppervlak.