De afgelopen twee jaar werden de nieuwste Nederlandse innovaties op het gebied van slim watermanagement uitgerold in Myanmar. Daarbij wisten onderzoekers en studenten van de TU Delft samen met het bedrijfsleven de technologische achterstand van het Aziatische land te benutten als voordeel. “Het is een paradijs voor ingenieurs.”
Een paar jaar geleden was er nog geen mobiel netwerk in Myanmar. Nu is er in het hele land 4G en hebben de meeste inwoners een smartphone die je kunt gebruiken voor het verzamelen van data, vertelt programmadirecteur Marjan Kreijns en projectmanager Lindsey Schwidder van VPdelta over de snelle ontwikkelingen in het land. “Met een speciale app – ontwikkeld door een van onze startups – kunnen zij heel eenvoudig inzicht in de waterkwaliteit krijgen en wordt het automatisch met ons gedeeld”, aldus Kreijns.
Vissersboot als hightech meetsysteem
Of neem traditionele vissersbootjes. Met sensoren kun je die tegenwoordig omtoveren tot een high-tech meetsysteem waarmee je de bodemdiepte in afgelegen gebieden in kaart kunt brengen. Innovatieve slimme boeien kunnen op een goedkope manier golfmetingen doen voor de kust. Technologie die vroeger onbetaalbaar was, komt door de digitale revolutie binnen handbereik van ontwikkelingslanden.
Het zijn goede voorbeeld van wat ‘leapfrogging’ wordt genoemd. Haasje-over: in ontwikkelingslanden met verouderde infrastructuur sla je ‘tussenstappen’ over en implementeer je meteen state-of-the-art technologie. Van geen mobiel netwerk meteen naar 4G dus. Geen dure meetapparatuur voor de waterkwaliteit, maar een smartphone.
Myanmar is er uitermate geschikt voor. “Het land zat tot 2011 vrijwel op slot onder de militaire junta waardoor de economische ontwikkeling heel erg is achtergebleven”, vertelt Kreijns. Een ‘paradijs voor ingenieurs’. “Er was nog helemaal niets.”
Nieuwste innovaties
Dankzij het project ‘Leapfrogging Delta Management in Myanmar’, gefinancierd door het Partners voor Water-programma van de RVO, kreeg het land toegang tot de nieuwste innovaties. “We brachten in één klap het allerbeste.” En het mooie: die innovaties konden heel snel worden ingevoerd, want er waren nog geen bestaande structuren die moesten worden aangepast. “Er is gewoon geen data, dus ze zijn blij met alles. Het ging van: hebben jullie een methode om heel snel waterkwaliteit te meten? Fantastisch! Kom maar!”
Want de uitdagingen zijn groot. Myanmar is een prachtig land, met vruchtbare landbouwgrond een lange kustlijn en een mooie delta. Maar het land zucht ook onder overstromingen, droogte, vies water en een tekort aan drinkwatervoorzieningen. In 2015 werd begonnen met een groot ‘capacity building’ project, waarbij onder meer het curriculum van twee universiteiten op het gebied van integraal waterbeheer werd verbeterd.
Fieldlab in Myanmar
“Er bleek vooral veel behoefte aan kennis en expertise op het gebied van dataverzameling, slim meten en monitoring”, vertelt Schwidder. Daar is het ‘Leapfrogging’-project uit voortgekomen. Zeven Nederlandse startups en twee mkb-bedrijven hebben twee jaar lang de nieuwste snufjes op het gebied van datacollectie en -metingen gedemonstreerd. Daarvoor werd een fieldlab opgezet met verschillende locaties in de delta om de innovaties samen met Myanmar te testen.
Dit zogeheten ‘showcasing’ is belangrijk. Laten zien hoe de nieuwe technologie werkt. “Je leert zo de professionals en studenten in Myanmar hoe ze ermee kunnen omgaan”, zegt Schwidder. Verschillende studenten van de TU Delft deden langdurige meetcampagnes tot wel zes maanden lang, waardoor er echt de tijd was om met hen te meten en de kennis over te dragen. De Nederlandse studenten, in totaal ruim dertig, werkten altijd nauw samen met hun Myanmarese collega’s: jonge werknemers van de overheid of lokale instituten.
Deze projecten waren ook nuttig voor de doorontwikkeling van de technologie. “Een regenmeter die in Nederland al jarenlang prima werkte, bleek de tropische buien in Myanmar toch niet helemaal aan te kunnen”, vertelt Kreijns.
Vervolgopdrachten
Alle data die tijdens het project is verzameld, komt op een portal terecht die wordt gedeeld met Myanmarezen. En die informatie wordt goed gebruikt, weet Schwidder. “We waren op een gegeven moment voor een afspraak met een hoge functionaris op een ministerie en hij had een afstudeerscriptie van de TU Delft op zijn computer staan!” Ook de betrokken bedrijven profiteren. Van de zeven startups hebben vijf inmiddels al vervolgopdrachten binnengehaald.
Behalve het demonstreren van Nederlandse technologie zijn de Myanmarese watermanagers ook wegwijs gemaakt in het gebruik van alle data die al gratis beschikbaar is. “Er zijn al veel satellietbeelden verwerkt tot toepasbare data en ook met Google Earth kun je heel veel analyseren”, aldus Schwidder. Om hen te laten zien hoe je toegang krijgt tot dit soort relevante databronnen was een belangrijk onderdeel binnen dit project.
Citizen science
Het project levert Myanmar veel op, maar de TU Delft ook. Zo promoveren drie wetenschappers uit Myanmar in Delft. Ook doet de universiteit veel ervaring op met zogeheten ‘citizen science’: de inzet van burgers voor het vergaren van wetenschappelijke data. In ‘data-arme’ gebieden zoals Myanmar werkt dat heel erg goed. Burgers krijgen gratis een telefoon en als tegenprestatie moeten ze iedere dag bijvoorbeeld een foto doorsturen van het waterpeil.
De burgers van Myanmar doen hier enthousiast aan mee, waar bijvoorbeeld in Nederland vaak terughoudender wordt gereageerd door zowel burger als wetenschapper. Niettemin is citizen science enorm in opkomst, omdat je met smartphones op een goedkope en betrouwbare manier allerlei metingen kunt doen. “De TU Delft kan hierdoor in Myanmar op een langdurige manier testen wat in Nederland nog niet zo makkelijk is”, zegt Kreijns.
Vervolgproject
Het project is inmiddels afgesloten, maar een vervolg ligt in het verschiet. “De zaal tijdens de afsluitende workshop in Myanmar zat afgeladen vol”, aldus Kreijns. “Iedereen zei tegen elkaar: dit moet niet doodbloeden. Er is interesse bij de overheid van Myanmar om ermee door te gaan en ook aan ons zal het niet liggen!”
Marjan Kreijns
