"Revolutie van gezondheidszorg in de tropen"
Dr. Tope Agbana, net terug van een bezoek aan een gemeenschap in zijn geboorteland Nigeria, legt uit welke impact zijn innovatieve diagnostische tool heeft op de gezondheidszorg en de toekomst van miljoenen kinderen in de tropen. “Het is mijn doel om diagnostische apparatuur te ontwikkelen, produceren en implementeren voor de mensen in Nigeria”.
Door Karin Postelmans • 6 april 2023
Tope Agbana heeft met behulp van zijn innovatieve diagnostische tool 1.250 kinderen gescreend in de Nigeriaanse gemeente Gwagwa. “We hadden eerder al vastgesteld dat het apparaat werkt. Met meer data kunnen we het verder verbeteren. Bovendien krijgen we zo inzicht in het aantal besmettingen. En minstens even belangrijk: bestuurders schrikken van de uitkomsten. Het dringt nu tot ze door hoeveel kinderen er ziek zijn. Deze tool verandert de mindset”.
Belangrijkste doodsoorzaak
Tope Agbana besloot als postdoc bij de faculteit Mechanical Engineering (ME) van de TU Delft op zoek te gaan naar betere methoden om malaria op te sporen. De ziekte is de belangrijkste doodsoorzaak van zwangere vrouwen en kinderen, vooral omdat de aandoening niet of te laat wordt gediagnosticeerd. “De standaard diagnostische methode is gebaseerd op conventionele microscopie door een hoogopgeleide microscopist. In ontwikkelde stedelijke gebieden is dat mogelijk, maar niet in afgelegen, arme gebieden”.
Agbana ontwikkelde een geautomatiseerde tool voor optische diagnostiek voor smartphones. De tool maakt gebruik van een combinatie van innovatieve optimalisering van de optische smartphonetechniek en slimme algoritmen. Het TU Delft Global Initiative ondersteunde het concept via een aanstelling voor een promotieonderzoek. Agbana ontwikkelde de tool in samenwerking met de Faculteit voor Industrieel Ontwerpen.
Dr. Tope Agbana ontwikkelde zijn innovatieve tool in samenwerking met de Faculteit voor Industrieel Ontwerpen
Impact als drijfveer
Agbana richtte daarnaast met steun van de TU Delft een bedrijf op, AiDx Medical, dat onderzoeksdata deelt en studenten onderzoeksmogelijkheden biedt. “En dankzij de subsidie van NWO INSPiRED ben ik ook nog steeds parttime in dienst als onderzoeker bij de TU Delft”. Hij werkt daarvoor samen met het LUMC, de universiteiten van Ibadan en Lagos in Nigeria en Cermel Gabon, een vooraanstaand centrum voor medisch onderzoek.
“De drijfveer voor ons project is impact maken. Het is mijn doel om diagnostische apparatuur te ontwikkelen, produceren en implementeren om miljoenen kinderen een betere toekomst te geven”. Daarvoor reist hij regelmatig naar Nigeria, vaak met studenten van de TU Delft. “Je moet in nauw contact staan met de mensen uit de praktijk, om gegevens te verzamelen en samenwerkingsverbanden op te zetten. En om met de mensen te praten die de tool gaan gebruiken. Is dit de beste oplossing”?
Bredere toepassing
Dat bleek niet zo te zijn. “Een tool op een mobiele telefoon klinkt geweldig, maar bleek in de praktijk vaak problemen op te leveren. Daarom hebben we het concept aangepast”. Zijn onderzoeksgroep breidde de toepassing daarnaast uit. Geautomatiseerde optische diagnoses kunnen worden gebruikt om ook andere verwaarloosde tropische ziekten (neglected tropical diseases) dan malaria op te sporen. Dan gaat het bijvoorbeeld om blaasschistosomiasis. Deze aandoening wordt veroorzaakt door besmetting met een parasitaire worm en kan leiden tot ernstige schade aan organen. Een andere toepassing is voor lymfatische filariasis, een door muggen overgedragen ziekte waardoor de ledematen maar ook het scrotum van patiënten enorm kunnen opzwellen.
Het resultaat van de aanpassing van het concept was de AiDx Medical Assist. Dit apparaat ter grootte van een schoenendoos bevat een gestandaardiseerd optisch systeem en een processor met kunstmatige intelligentie voor de analyses. Het is gebruiksvriendelijk en heeft een accu met een back-up. “Dit voldoet wel aan de behoeften uit de praktijk.”
AiDx Medical Assist voldoet aan de behoeften van de praktijk
Goede voeding
Het onderzoek waarvoor Agbana onlangs naar Nigeria ging, richtte zich op blaasschistosomiasis. Volgens de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie is er bij een monster met vijftig wormen sprake van een ernstige besmettingsgraad. “Veel van de kinderen hadden tweeduizend wormen of meer. De tranen sprongen in mijn ogen toen ik dat zag”, vertelt Agbana. Hij nam contact op met een in de omgeving actieve ngo om de kinderen te laten behandelen. Die wilde wel meewerken, maar kon uiteindelijk niks betekenen: de kinderen moesten eerst goed te eten krijgen voordat de behandeling kon aanslaan. Agbana zorgde daarom voor voedsel. “Helaas niet voor allemaal: voor slechts zestig kinderen. Ik kan geen onderzoek doen, mijn boeltje pakken en vertrekken. Dat is niet wat ik wil. Ik wil echt een verschil maken”.
